Według danych WHO liczba samobójstw zatrważająco rośnie, a w 2020 roku wyniesie około 1,5 miliona.
Udaję radość, której we mnie nie ma, ukrywam smutek, żeby nie martwić tych, którzy mnie kochają i troszczą się o mnie. Niedawno myślałam o samobójstwie. Nocą, przed zaśnięciem, odbywam ze sobą długie rozmowy, staram się odegnać złe myśli, bo byłaby to niewdzięczność wobec wszystkich, ucieczka, jeszcze jedna tragedia na tym i tak już pełnym nieszczęść świecie.
Paulo Coelho, "Czarownica z Portobello"
Kraje Europy Wschodniej, takie jak Litwa, Estonia, Białoruś i Rosja przodują w tych tragicznych statystykach, osiągając wskaźnik samobójstw na poziomie od 45-75/ 100 000 mieszkańców. Niższy wskaźnik prezentują kraje Ameryki Północnej, Europy Zachodniej i Australazji – utrzymuje się w przedziale 10-35 samobójstw na 100 000 mieszkańców. Najniższy wskaźnik mają kraje Europy Środkowej i kraje Ameryki Latynoskiej – Kolumbia, Paragwaj, azjatyckie – Filipiny oraz muzułmańskie, np. Pakistan. Wskaźnik samobójstw w tych krajach jest mniejszy od 6/ 100 000 mieszkańców.
W Polsce, wg danych Komendy Głównej Policji w ubiegłym roku, ogólna liczba zamachów samobójczych wyniosła 4 816, gdzie samobójstwa zakończone zgonem to 3 964 – z czego 3 333 to mężczyźni, a 631 to kobiety. Kobiety natomiast częściej dokonują prób samobójczych. Z kolei myśli samobójcze często pojawiają się u niejednego z nas.
Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom jest obchodzony 10 września każdego roku z inicjatywy Międzynarodowego Towarzystwa Zapobiegania Samobójstwom (IASP) i jest wspierany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO). Tematem tego dnia w 2009 roku jest: „Prewencja samobójstw w różnych kulturach”. Celem jest zwrócenie uwagi na problem samobójstw, poprzez podniesienie poziomu edukacji, szerzenie wszelkich informacji, obniżenie stygmatyzacji samobójców i ich rodzin oraz uświadomienie o możliwości zapobieżenia niepotrzebnej śmierci.
Tegoroczne obchody ŚDZS są okazją do przypomnienia ludziom, że samobójstwo może być uwarunkowane czynnikami kulturowymi, religijnymi, prawnymi, historycznymi, filozoficznymi i wynikającymi z tradycji danej społeczności. Zaś sami samobójcy i ich zachowanie wymaga zrozumienia i wsparcia ze strony środowisk kulturowych. Program zapobiegania samobójstwom znowuż, musi być dostosowany do kulturowych kontekstów.
Wśród przyczyn samobójstw, obok tych kulturowych są jeszcze:
- wiek dojrzały i starszy
- płeć męska
- obecność przewlekłych, nieuleczalnych chorób z dominującym objawem bólu
- nagłe zmiany pozycji społecznej (poprawa lub pogorszenie statusu społecznego)
- utrata pracy
- strata bliskich osób (rozstanie, rozwód)
- brak rodziny, samotność
- wcześniej popełnione próby samobójcze
- schorzenia psychiczne (depresja, schizofrenia, uzależnienia, zaburzenia osobowości (osobowość borderline , chwiejna emocjonalnie, antyspołeczna))
Propozycje IASP do programu zapobiegania samobójstwom:
1. Walka z dyskryminacją samobójców i piętnowania ich rodzin
2. Ograniczenie dostępu do środków mogących stać się narzędziem samobójczym
3. Zminimalizowanie informacji z mediów na temat sposobów odbierania sobie życia
4. Wsparcie dla imigrantów
5. Zwiększanie świadomości zagrożenia problemem wśród środowisk w celu zapobiegania samobójstwom wśród młodzieży
6. Zachęcenie do tzw. bezpiecznego spożywania alkoholu
7. Ulepszenie opieki psychiatrycznej i szerzenie promocji zdrowia psychicznego
Jednymi z prac podjętymi na rzecz Dnia Zapobiegania Samobójstwom są: wdrażanie proponowanych inicjatyw, norm i strategii, organizowanie konferencji, pogadanek, nagłaśnianie akcji przez media, organizowanie memoriałów, spotkań integracyjnych, grup wsparcia dla samobójców i ich rodzin, marszów, roznoszenie ulotek, umieszczanie plakatów, prowadzenie badań i nauka radzenia sobie z problemami.
Dzisiaj dodatkowo startuje nowa akcja mająca na celu wsparcie działań Światowego Dnia Zapobiegania Samobójstwom, ludzi którzy przeżyli samobójstwo, jak również wyrażenie pamięci o Tych, którym pomoc przyszła za późno – „Zapal świeczkę o godzinie 20:00 w Światowy Dzień Zapobiegania Samobójstwom”
Źródła:
Heitzman J., "Psychiatria podręcznik dla studentów medycyny", PZWL, Warszawa 2007
http://www.policja.pl/portal.php?serwis=pol&dzial=4&id=326&poz=11&update=1
http://www.iasp.info/wspd/index.php#wspd_cont
Katarzyna Ziaja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
