 |
Przeciętna Polka śpi 7 godzin. To za mało. Powinnyśmy spać 8 godzin na dobę, a wiele z nas nawet dłużej. Od czego to zależy? Każdy z nas odziedziczył po przodkach gen snu (zidentyfikowali go w 2005 r. szwajcarscy naukowcy). Ludzie delikatni, lubiący spokój, wrażliwi na hałas śpią dłużej niż osoby odporne na nadmiar decybeli. Pewnie dlatego tak wiele z nas kocha spać do południa. Czy jednak zawsze sen przychodzi na zawołanie? Zdaniem ekspertów, bezsenność staje się w Polsce problemem społecznym. Coraz więcej kobiet ma kłopoty z przespaniem całej nocy.
Gdy nie możesz spać
Problem dotyczy jednej na sześć pań. Nie chodzi tu o sytuację, gdy nie możesz zasnąć np. po nerwowym dniu w pracy albo kłótni z partnerem. Nawet kilka źle przespanych nocy to jeszcze nie bezsenność, a tylko przejściowe zaburzenia snu. Prawdziwy problem (bezsenność przewlekła) zaczyna się wtedy, gdy w tygodniu nie przesypiasz co najmniej trzech nocy i gdy ta sytuacja trwa dłużej niż trzy tygodnie. Konieczna jest natychmiastowa pomoc lekarska. Gdy bowiem kłopoty utrwalą się, coraz trudniej odzyskać normalny rytm biologiczny, w którym noc to pora snu, a dzień – czas aktywności. Bezsenność zmniejsza wydolność organizmu, grozi depresją, osłabia szybkość reakcji i pamięć.
Stres – winowajca nr 1
Coraz szybsze tempo życia, brak czasu na relaks sprawia, że pogarsza się jakość naszego snu. Z badań wynika, że za bezsenność w 65 proc. odpowiedzialny jest stres, a w 21 proc. nękające nas dolegliwości – bóle kręgosłupa, stawów, nerwobóle.
Co jeszcze może sprawić, że gorzej śpimy?
- picie wieczorem napojów z kofeiną – kawy, coca-coli, mocnej herbaty, napojów energetyzujących;
- duży wysiłek fizyczny – na mniej niż 3 godziny przed snem. Ćwiczenia np. na siłowni pobudzają – zwiększa się poziom adrenaliny;
- pracoholizm – wyczerpanie psychiczne i fizyczne, praca do późnego wieczora;
- zmiany poziomu hormonów – np. w okresie klimakterium;
- zażywanie niektórych leków – np. odchudzających, środków hormonalnych, antydepresantów;
- obfite posiłki – zwłaszcza gdy jesz mięso i białe pieczywo.
Jeśli przez kilka dni w tygodniu przewracasz się z boku na bok, a sen nie przychodzi, nie wpadaj w panikę, że to już bezsenność. Ale też nie czekaj, aż kłopoty miną. Zacznij działać.
Co robić, by spać jak suseł?
Są metody, dzięki którym znowu będziesz się wysypiać. Oto najskuteczniejsze, polecane przez specjalistów ludziom z zaburzeniami snu. Skorzystaj z nich, a nie wpadniesz w pułapkę groźnej dla zdrowia bezsenności przewlekłej:
- wieczorem zażyj jeden z preparatów ziołowych dostępnych bez recepty, np. Cardiol, Persen;
- na 2 godziny przed snem wyłącz komputer i telewizor (niebieskie światło monitora pobudza system nerwowy);
- nie czytaj w łóżku. To miejsce powinno kojarzyć się wyłącznie ze snem (jeśli nie przychodzi, wstań, usiądź w fotelu i poczytaj książkę, aż zaczniesz być senna);
- nie kładź się po południu nawet na 10 minut, bo utrudni ci to zaśnięcie wieczorem;
- kochaj się! Seks zmniejsza napięcie mięśni, ułatwia zaśnięcie.
Te metody naprawdę działają, ale nie rezygnuj z nich po pierwszym „przespanym” tygodniu. Może się bowiem zdarzyć, że twoje problemy ze snem mają głębsze przyczyny (np. depresja) i wymagają konsultacji z lekarzem.
Lekarz może pomóc
Gdy problem wynika tylko z przejściowych kłopotów, specjalista zwykle zapisuje tabletki. Jeśli jednak bezsenność ma poważniejsze przyczyny, tabletki nie poskutkują, a mogą uzależnić. Dlatego zamiast miesiącami łykać środki nasenne, lepiej zgłosić się do specjalisty w jednej z poradni psychiatrycznych. Lekarz dobierze bezpieczny preparat (leki, które nie uzależniają) lub zleci psychoterapię.
Do czego potrzebny nam sen?
Wydaje się, że gdy śpimy, w naszym organizmie nie dzieje się nic ważnego. To pozory. Właśnie wtedy zachodzi wiele znaczących procesów, a mózg i gruczoły dokrewne pracują pełną parą.
Co dzieje się, gdy śpimy?
- obniża się ciśnienie krwi (wzrasta dopiero nad ranem),
- zwalnia się tętno,
- o godz. 1 następuje wyrzut hormonów, dzięki czemu w każdej komórce ciała zachodzą procesy naprawcze,
- z tkanek usuwane są substancje toksyczne,
- uaktywnia się hipokamp – ośrodek w mózgu odpowiedzialny za zapamiętywanie informacji,
- spada temperatura ciała.
Sen to zdrowie – chroni nas przed chorobą serca, nowotworami, cukrzycą, infekcjami przeziębieniowymi, nerwicą.
Tu leczą bezsenność
Warszawa
Poradnia Zaburzeń Snu, ul. Nowowiejska 27 tel. 825 12 36, 825 20 31
Leczenie ze skierowaniem bezpłatne;
Instytut Psychiatrii i Neurologii, ul. Sobieskiego 9, tel. 458 28 00
Leczenie bezpłatne, skierowanie nie jest potrzebne.
Bydgoszcz
Poradnia Zaburzeń Snu, ul. Zajęcza 20/37, tel. 0 606 515 302.
Leczenie bez skierowania – koszt wizyty 70 zł.
Łódź
Ośrodek Diagnostyki i Leczenia Zaburzeń Snu i Chorób Układu Oddechowego, ul. Mazowiecka 6/8, tel. (042) 677 93 19.
Leczenie bezpłatne (ze skierowaniem) lub prywatnie – 60 zł.
Gdańsk
Poradnia Zaburzeń Snu przy Akademickim Centrum Klinicznym AMG, ul. Dębinki 7 bud. 25, tel. (058)349 26 55,
Leczenie ze skierowaniem bezpłatne.
Informacji szukaj też w internecie: www.sen.org.pl
Aleksandra Barcikowska
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!