Stres jest potrzebny – uruchamia w organizmie wiele procesów, dzięki którym działasz sprawniej i lepiej się czujesz. Jeśli jednak trwa długo, system nerwowy nie ma szansy na powrót do równowagi. Może to wpłynąć na rozwój wielu schorzeń. Określa się je mianem chorób psychosomatycznych (z łac. „psyche”: umysł i „soma”: ciało). Na nadmierne napięcie psychiczne reaguje zwykle najsłabszy narząd ciała. Które z nich są najbardziej narażone? Głowa
Najsilniej na napięcia psychiczne reaguje podwzgórze – część mózgu sterująca emocjami. Stres wywołuje też zmiany w naczyniach krwionośnych.
Problem: Bóle głowy.
To najczęstsza reakcja na stres. Zwiększone wydzielanie adrenaliny powoduje wzrost ciśnienia krwi i zwiększenie napięcia naczyń mózgowych. Często towarzyszą temu bóle w obrębie skroni i czoła. Długotrwały stres wpływa też na zmiany w wydzielaniu hormonów płciowych, czego efektem mogą być zaburzenia cyklu hormonalnego (nawet niepłodność).
Co robić? Zażywaj preparaty uspokajające (np. Persen, Nervomix) i przeciwbólowe (tylko w przypadku silnego bólu). Pomaga też wizualizacja – przed snem wyobrażaj sobie sytuacje, w których jesteś pogodna i odprężona. Dolegliwości może też złagodzić masaż skroni lub uciskanie przez 15 minut punktów znajdujących się na wewnętrznej stronie dużych palców stóp.
Kręgosłup
Nadmierny stres wpływa na usztywnienie kręgosłupa, co uniemożliwia mu prawidłowe funkcjonowanie.
Problem: Zmiany zwyrodnieniowe.
Długotrwałe napięcie mięśni podtrzymujących kręgosłup powoduje odwodnienie tkanek miękkich tworzących krążki międzykręgowe (dyski). W efekcie zmniejsza się ich elastyczność. Stres zwiększa też wrażliwość receptorów bólowych znajdujących się w krążkach. Pojawiają się bóle pleców, ramion, nóg lub głowy.
Co robić? Najlepszym lekarstwem na dolegliwości są codzienne 30-minutowe ćwiczenia rozluźniające mięśnie grzbietu. Pomaga też energiczny 20-minutowy spacer. Podczas pracy rób przerwy, rozluźniaj plecy, zataczaj ramionami koła, rób 10 przysiadów. Gdy czujesz duże napięcie kręgosłupa szyjnego, poproś partnera, by rozmasował ci mięśnie karku.
Serce
Naukowcy zyskują wciąż nowe dowody na to, że skumulowany stres wywołuje poważne zaburzenia w funkcjonowaniu układu krążenia.
Problem: Choroba wieńcowa.
Silne napięcie emocjonalne powoduje zwężenie naczyń krwionośnych i wzrost ciśnienia krwi. Sprzyja też procesom zapalnym w tętnicach, przyspieszającym osadzanie się w nich blaszek miażdżycowych. Zwiększa to ryzyko zawału serca. Objawami choroby wieńcowej są bóle za mostkiem, problemy z oddychaniem (brak tchu) i uczucie zmęczenia.
Co robić? Stosuj ziołowe preparaty uspokajające (np. Cardonit, Nervomix). Kontroluj ciśnienie i jeśli trzeba zażywaj leki na jego obniżenie. Raz w roku sprawdzaj poziom cholesterolu i jeśli przekracza on 200 mg/dl, wyeliminuj z diety tłuszcze zwierzęce sprzyjające chorobie serca. Jak najwięcej odpoczywaj: spaceruj codziennie przez 30 minut, ćwicz głębokie oddechy przeponą (5 minut).
Żołądek
Ludzie delikatni i wrażliwi bardzo często reagują na nadmierne stresy dolegliwościami żołądkowymi.
Problem: Nieżyt żołądka.
Stres hamuje wydzielanie enzymów trawiennych, zwiększa natomiast produkcję kwasu solnego. Drażni on błonę śluzową żołądka, wywołując stan zapalny (nieżyt). Objawami choroby są bóle w okolicy pępka (po jedzeniu), kłucia w nadbrzuszu.
Co robić?
Zażywaj ziołowe preparaty uspokajające (wybieraj te z walerianą). Przyjmuj też leki zobojętniające kwas żołądkowy (np. Ranigast, Manti). Jedz często, ale niewielkie porcje, unikaj kawy, mocnej herbaty i ostrych przypraw. Ogranicz słodycze i alkohol. Pij rumianek, a na noc szklankę wody ze sproszkowanym siemieniem lnianym.
Jelita
Są niezwykle wrażliwe na nasze emocje. Dotyczy to zwłaszcza jelita grubego. Na pewno nieraz zdarzyło ci się lądować w toalecie przed jakimś sprawdzianem lub trudną, rozstrzygającą rozmową.
Problem: Zespół jelita drażliwego.
Nadmierny stres wywołuje skurcze jelit, prowadzi też do zaburzeń w wydzielaniu enzymów i hormonów jelitowych. Częstymi objawami są zaparcia, biegunki i wzdęcia.
Co robić? Pomogą ci dostępne bez recepty środki uspokajające (np. Persen, Kalms), a także rozkurczające (np. No-spa). Wyklucz z diety produkty wzdymające (kapustę, fasolę), ogranicz picie kawy. Dobre efekty dają ćwiczenia, które odprężają mięśnie brzucha i rozluźniają jelita. Codziennie przez 15 minut napinaj i rozluźniaj brzuch w pozycji leżącej, a potem pedałuj w powietrzu (przez 3–5 min).
Skóra
Większość z nas nawet nie przypuszcza, że skóra, podobnie jak inne ważne organy, silnie reaguje na nasze stany emocjonalne.
Problem: Łojotokowe zapalenie skóry. Nadmierny stres pobudza organizm do produkcji androgenów, które stymulują gruczoły łojowe. Zbyt duże wydzielanie sebum wywołuje stan zapalny skóry (najczęściej twarzy). Objawem jest zaczerwienienie, niekiedy świąd. Nasila się trądzik, przetłuszczają się włosy. Stres sprzyja też łysieniu, zwłaszcza plackowatemu, a także bielactwu.
Co robić? Stosuj ziołowe preparaty uspokajające (np. Persen, Kalms), a także kosmetyki hamujące wydzielanie sebum (toniki, kremy, szampony do włosów). Dbaj o higienę skóry, dokładnie oczyszczaj ją z makijażu. Unikaj opalania.
Aleksandra Barcikowska
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
