Być może rozwinęły się w nim wrzody! Te maleńkie uszkodzenia błony śluzowej występują najczęściej w końcowym odcinku przełyku, żołądku i wychodzącej z niego dwunastnicy. Powstają głównie u ludzi około trzydziestki, zwłaszcza u mężczyzn. Zdarza się jednak, że choroba wrzodowa gnębi także seniorów i dzieci (bez względu na płeć). Kto jest szczególnie zagrożony?
► Osoby zarażone bakterią Helicobacter pylori – to właśnie ona odpowiada za ponad 90 procent przypadków choroby wrzodowej.
► Ci, którzy zażywają leki podrażniające błonę śluzową przewodu pokarmowego lub zakłócające równowagę zasadowo-kwasową w żołądku. By się przekonać, czy środki, które ty przyjmujesz, też mają takie działanie, dokładnie przeczytaj dołączone do nich ulotki. Pamiętaj, że zasada ta dotyczy nawet leków dostępnych bez recepty.
► Palacze – papierosowy dym podrażnia błony śluzowe i utrudnia ich regenerację. Dlatego zerwać z nałogiem powinni zarówno ci, którzy leczą się z choroby wrzodowej, jak i ci, którzy chcą się przed nią uchronić.
► Ludzie, którzy mają do wrzodów skłonności dziedziczne, bo np. posiadają więcej niż inni komórek produkujących kwas solny albo bardziej wrażliwą na działanie kwasu śluzówkę.
Co ciekawe, ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej jest też wyższe u osób z grupą krwi 0. Badacze sądzą, że to wynik występowania większej ilości antygenów ułatwiających przywieranie do błon śluzowych Helicobacter pylori.
Alarmujące objawy
Choroba wrzodowa może rozwijać się w ukryciu i nie powodować żadnych konkretnych dolegliwości (zwłaszcza jeśli przebiega łagodnie i wrzody same się goją). W bardziej zaawansowanych przypadkach występują jednak już charakterystyczne objawy.
► Bóle w nadbrzuszu – zwykle występują 1–3 godz. po posiłku (w przypadku wrzodów żołądka) lub na czczo, zwłaszcza rano i w nocy (przy wrzodach dwunastnicy). Dolegliwości mogą występować okresowo, nasilając się wiosną i jesienią.
► Nawracająca niestrawność: zgaga, nudności, gorzkie lub kwaśne odbijanie się, dziwny posmak w ustach, zaparcia i biegunki, wzdęcia.
► Wymioty (przypominające fusy lub zawierające domieszkę krwi) oraz smoliste stolce (także mogą świadczyć o krwawieniu z przewodu pokarmowego). Uwaga! Gdy wystąpią, czym prędzej idź do lekarza. Dostaniesz od niego skierowanie do gastrologa. Zleci ci on wykonanie laboratoryjnego testu na Helicobacter pylori i gastroskopię.
Gdy diagnoza się potwierdzi, trzeba będzie się leczyć. W przypadku choroby wywołanej przez bakterie, będziesz przez co najmniej tydzień przyjmować antybiotyki oraz środki zmniejszające wydzielanie kwasu solnego i leki osłaniające śluzówkę. Jeżeli wrzody nie są wynikiem infekcji, antybiotyk nie będzie konieczny, wystarczą środki zmniejszające wydzielanie kwasu i osłonowe.
Dla zaawansowanych
Przy bardzo dużych wrzodach, a także wtedy, gdy doszło do perforacji ścianki żołądka lub dwunastnicy, konieczna jest operacja polegająca na zamknięciu uszkodzenia (żeby zastopować krwawienie i zapobiec wylewaniu się treści pokarmowej do otrzewnej). Uwaga! Objawy wskazujące na perforację to gwałtowny ból i napięcie mięśni brzucha, nudności oraz wymioty. Gdy wystąpią, potrzebna jest natychmiastowa pomoc medyczna.
To najostrzejsza postać choroby wrzodowej. Nie oznacza jednak, że lżejsze dolegliwości można lekceważyć. Nieleczone wrzody mogą bowiem prowadzić do zbliznowaceń, które utrudniają przepływ treści pokarmowej. Mogą też uszkadzać naczynia krwionośne, prowadząc do mniejszych lub większych krwawień i związanej z nimi niedokrwistości (wynika z utraty żelaza).
Kiedy winne są bakcyle...
Nosiciele Helicobacter pylori to większość dorosłych i około 30 procent dzieci.
► Bakterie te mogą wywoływać miejscowy stan zapalny, najpierw ostry, a potem przewlekły. Procesowi temu towarzyszy wzmożone wydzielanie kwasów trawiennych. To one właśnie powodują osłabienie, a potem uszkodzenie błony, która wyścieła przewód pokarmowy.
► By wytropić zarazek, można przeprowadzić prosty test (w aptece kupisz np. Helicobacter Test, cena: ok. 20 zł). Ale uwaga! Nawet jeśli jego wynik będzie dodatni, nie musi oznaczać choroby. Może po prostu jesteś jednym z milionów nosicieli feralnej bakterii. Wynik testu jest ujemny? Świetnie. Pamiętaj jednak, że nadal istnieje kilkuprocentowe ryzyko powstania wrzodów.
Układ pokarmowy na przeglądzie
By stwierdzić, czy przyczyną dolegliwości jest choroba wrzodowa, lekarz zleca zwykle wykonanie gastroskopii. Badanie to pozwala obejrzeć przełyk, żołądek i znajdującą się za nim dwunastnicę. W jego trakcie lekarz może też pobrać próbki do dalszej diagnozy lub zatamować krwawienia z wrzodów.
Wszystkie urządzenia diagnostyczne i zabiegowe mieszczą się w miękkiej rurce o średnicy ok. 1 cm (wariant dla dzieci ma tylko 0,5 cm!).
Wskazówki dla pacjenta. Na badanie przyjdź na czczo. Lekarz zaaplikuje ci środek przeciwbólowy (rozpyla się go w jamie ustnej). Potem położysz się na boku, weźmiesz w zęby ustnik i przyciągniesz głowę do klatki piersiowej – w tej pozycji najłatwiej wprowadzić gastroskop.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
