W dobie komputeryzacji i nowoczesnych diagnostycznych technik medycznych czujemy się często zagubieni. Wyniki nawet najzwyklejszych badań – krwi i moczu – dla ludzi niewtajemniczonych bywają czarną magią. A przecież badania podstawowe powinniśmy robić co najmniej raz w roku. Warto więc wiedzieć, jak je odczytywać i o czym mogą świadczyć nieprawidłowe wartości. Poniżej znajdziesz wyjaśnienie symboli stosowanych przez laboratoria analityczne, a także obowiązujące normy.Co mówi badanie krwi?
To najważniejsze ze wszystkich badań. Może wiele powiedzieć o zdrowiu, niekiedy nawet uratować życie. Jeśli więc czujesz wyraźny spadek energii, senność, nadmierne pragnienie, straciłaś apetyt, wypadają ci włosy albo niepokoi cię cokolwiek innego, nie zwlekaj i idź na badanie do lekarza rodzinnego. Z pewnością dostaniesz skierowanie na pobranie krwi. Które wskaźniki są najważniejsze i jak je czytać?
WBC – leukocyty (krwinki białe)
Świadczą o funkcjonowaniu układu odpornościowego.
Prawidłowy wynik: powinien mieścić się w granicach 4,0–10,0 G/I.
Co powinno wzbudzić niepokój? Nadmiar leukocytów może świadczyć o stanie zapalnym lub chorobie układu krwiotwórczego.
Ważne dla kobiet w ciąży! W ostatnim miesiącu wyniki mogą przekraczać 10 G/I.
OB – odczyn Biernackiego
OB (czyli opad) informuje, w jakim tempie opadają krwinki czerwone po upływie jednej lub dwóch godzin.
Prawidłowy wynik: do 20 mm/godz.
Co powinno wzbudzić niepokój? Gdy OB jest zbyt wysokie, może wskazywać na stan zapalny w organizmie – np. zapalenie pęcherza moczowego czy ucha. Opad podnosi się nawet przy lekkim przeziębieniu. Gdy OB jest zbyt niskie, może sygnalizować anemię (niedokrwistość) lub przewlekłą niewydolność krążenia.
Ważne dla kobiet w ciąży! OB może być u nich wyższe od 20 mm/godz. i nie jest to powód do niepokoju.
HGB – hemoglobina
Bardzo ważny wskaźnik, świadczący o tym, czy krwinki czerwone pracują prawidłowo i wszystkie narządy są dobrze dotlenione.
Prawidłowy wynik: norma wynosi 12–16 g/dl dla kobiet i 14–18 g/dl dla mężczyzn.
Co powinno wzbudzić niepokój? Zbyt mało hemoglobiny może świadczyć o niedokrwistości (anemii). Towarzyszy mu wtedy niedobór krwinek czerwonych. Zbyt dużo HGB może świadczyć o odwodnieniu organizmu.
l Ważne dla kobiet w ciąży!
Mogą mieć inne wyniki, np. poniżej 11 g/dl.
PLT – trombocyty (płytki krwi)
Liczba płytek świadczy o krzepliwości krwi, co ma duże znaczenie np. gdy konieczny jest zabieg chirurgiczny. Prawidłowy wynik: od 150 do
300 G/l.
Co powinno wzbudzić niepokój? Zbyt dużo PLT może wskazywać na poważne schorzenie, np. gruźlicę, problemy z wątrobą, a nawet nowotwór. Gdy płytek jest zbyt mało, może to świadczyć o zaburzeniach krzepliwości krwi, a nawet o rozwijającej się chorobie nerek.
Ważne dla kobiet w ciąży! Liczba płytek nie powinna odbiegać od normy.
RBC – erytrocyty (krwinki czerwone)
Uczestniczą w wymianie gazowej, transportują tlen, a także dwutlenek węgla w organizmie.
Prawidłowy wynik: 4,0–5,6 T/I dla kobiet oraz 4,6–6,2 T/I dla mężczyzn.
Co powinno wzbudzić niepokój? Zbyt mało RBC może świadczyć o anemii, zbyt dużo – o chorobie układu krwiotwórczego.
Ważne dla kobiet w ciąży! Jeśli liczba RBC jest nieco niższa niż przewiduje norma, nie jest to sygnałem choroby.
Lipidogram
Wskazuje na ryzyko choroby serca. Najważniejsze są:
Cholesterol całkowity
Prawidłowy wynik: nie powinien być wyższy niż 200 mg/dl. Cholesterol występuje we krwi w dwóch odmianach.
HDL – dobry cholesterol
Jest potrzebny do prawidłowej przemiany tłuszczowej, niezbędny dla układu nerwowego.
Prawidłowy wynik: powyżej 46 mg/dl dla kobiet i powyżej 35 mg/dl dla mężczyzn.
LDL – zły cholesterol
Jego nadmiar jest groźny dla serca i tętnic.
Prawidłowy wynik: do 130 mg/dl.
Trójglicerydy
Inny rodzaj tłuszczów, też niebezpiecznych dla naszych naczyń krwionośnych.
Prawidłowy wynik: do 160 mg/dl.
Co powinno wzbudzić niepokój? Zbyt wysoki LDL i trójglicerydy. Należy zmienić dietę na mniej tłustą i mniej słodką. Jeśli mamy nadwagę, trzeba też schudnąć. Gdy cholesterol całkowity przekracza 300 mg/dl, lekarz często zleca leki.
Cukier (glukoza)
Nadmiar może świadczyć o cukrzycy typu I lub II.
Prawidłowy wynik: na czczo poniżej 105 mg/dl, po posiłku – nie więcej niż 180 mg/dl.
Ważne dla kobiet w ciąży! Badaj cukier raz w miesiącu.
Na badania bez śniadania
Zjedzenie nawet jednej kanapki lub wypicie kawy może zafałszować wyniki. Przed pobraniem krwi warto natomiast wypić pół szklanki wody.
Aleksandra Barcikowska
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!