Malaria czyli zimnica, mogą ją wywołać cztery gatunki plazmodium: zarodziec ruchliwy (Plasmodium vivax) wywołujący malarię trzeciaczkę, zarodziec owalny (Plasmodium ovale), zarodziec sierpowy (Plasmodium falciparum), przyczyna malarii tropikalnej, zarodziec pasmowy (Plasmodium malariae), przyczyna malarii czwartaczki. Posiadają one złożony cykl rozwojowy, który różni się nieznacznie jeżeli chodzi o każdego z tych przedstawicieli. Punktami łączącymi każdego z cyklów są hepatocycty - czyli komórki wątroby oraz erytrocyty – czyli czerwone ciałka krwi. Występowanie Plazmodium ściśle zależy od przenosiciela - komara z rodzaju Anopheles.
Cykl życiowy zarodźca malarii przedstawia się następująco. Postacią inwazyjną zarodźca jest tzw. sporozoit. Przedostaje się do krwi ludzkiej wraz ze śliną komara. Sporozoit wraz z prądem krwi naczyń żylnych dociera do wątroby i śledziony, gdzie w komórkach układu siateczkowo-śródbłonkowego namnaża się. Komórki potomne następnie przedostają się do erytrocytów (których w układzie siateczkowo – śródbłonkowym jest dużo) i rozmnażają się dalej. Proces ten zwany jest schizogonią ertyrocytarną. Następnie zakażone krwinki dostają się do krwioobiegu i pękają, uwalniając merozoity – kolejne stadia rozwojowe zarodźca. Merozoit nastepnie „szuka” kolejnej krwinki, aby móc dokończyć swoje stadium rozwojowe. Każdemu pękaniu erytrocytów i uwalnianiu merozoitów towarzyszy gorączka i dreszcze. Napady dreszczy pojawiają się w określanym czasie co 48 h lub co 72 h (zależy to od gatunku). To właśnie dzięki tej okresowości objawów wyróżnia się malarię - trzeciaczkę i czwartaczkę. Merozoity przekształcają się po kilku dniach w gametocyty, które wraz z krwią muszą przedostać się do ciała komara, aby mogły dopełnić swój cykl rozwojowy. W jelicie komara gametocyty przekształcają się w gamety: żeńskie i męskie, które zespalając się, tworzą zygoty. Zygoty przenikają przez ścianę jelita, wytwarzając sporozoity, które przemieszczają się w ślinianki komar.
Istotą w patogenezie malarii sa zasadniczo trzy mechanizmy: niedotlenienie tkanek – wywołane rozpadem erytrocytów, zwolnienie przepływu krwi przez naczynia włosowate (szczególnie mózgu, serca), aktywacja reakcji zapalnej oraz sekwestracja, czyli zlepianie się erytrocytów (zarażonych i niezarażonych) i płytek krwi w duże konglomeraty.
To sekwestracja odpowiedzialna jest za powstawanie zatorów w naczyniach włosowatych. Doprowadza do powstawania martwicy kłębuszków nerkowych, uszkodzenia komórek wątroby, do zatorów w mózgu. Ma to odzwierciedlenie w obrazie klinicznym malarii. Do najważniejszych objawów zimnicy należą: gorączka do 40 C dreszcze, bóle głowy, nudności i wymioty.
Do najcięższej z powikłań należy zimnica mózgowa wynikająca z zaczopowania naczyń mózgowych konglomeratami erytrocytów. Zaczyna się ona uczuciem niepokoju, zaburzeniami świadomości, drgawkami. W ciągu kilku godzin chory wpada w śpiączkę i umiera.
Wybierając się na wakacje tereny endemiczne dla malarii należy zawsze pamiętać, aby zasięgnąć informacji u lekarza specjalisty z chorób tropikalnych o konieczności profilaktyki malarii. W przeciwnym razie z podróży wakacyjnej przywieziemy ze sobą „pasażera na gapę”, który może zagrozić naszemu życiu.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
