Szacuje się, że około 5% dorosłych miewa drętwienia rąk, a połowa z nich powinna zasięgnąć w tej kwestii porady lub poddać się leczeniu. Drętwieniu rąk towarzyszą często różne inne objawy: bóle rąk, bóle barków, obrzęki, ograniczenia ruchomości. Wszystkie należy wziąć pod uwagę i poszukiwać przyczyny ich pojawiania się, gdyż mogą świadczyć o procesie chorobowym mogącym mieć poważne skutki zdrowotne (np. cukrzyca, dna moczanowa).
Drętwienie rąk:
Drętwienie rąk – przyczyny i typy
Klasyfikacja odbywa się na podstawie czasu i okoliczności występowania objawów. Lekarze wyróżniają trzy typy drętwienia rąk:
- związane z wysiłkiem, nasilający się pod koniec dnia i ustępujący po odpoczynku;
- niezwiązane z aktywnością fizyczną. Pojawia się o różnych porach, nasila w nocy, często powodując zaburzenia snu. Ten typ najczęściej jest związany z ułożeniem ręki;
- związane z zaburzeniami uciskowymi korzeni nerwowych – zależy od ułożenia kręgosłupa szyjnego zarówno podczas aktywności dziennej, jak i snu.
Typ pierwszy drętwienia rąk jest dość łatwo rozpoznawany nawet przez samych pacjentów – dolegliwości wyraźnie wiążą się z wysiłkiem fizycznym. Problem pojawia się wtedy, kiedy chcemy rozpoznać, czy mamy do czynienia z uciskiem nerwów kończynie górnej, czy też w kręgosłupie szyjnym – nie zawsze da się to jednoznacznie stwierdzić bez odpowiednich badań.
Najczęstsza przyczyna drętwienia rąk
Najczęstszą przyczyną drętwienia rąk jest ucisk nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka – choroba nosi nazwę Zespół Cieśni Nadgarstka (ZCN). Stopień zaawansowania zmian w nerwie zależy głownie od czasu trwania ucisku i szybkości jego narastania. W większości przypadków zmiany występują obustronnie (nie zawsze równocześnie), powodują upośledzenie sprawności rąk, a nieleczone mogą doprowadzić do trwałego ubytku czucia i funkcji chwytnej reki.
Drętwienie rąk – rzadsze przyczyny
Rzadszą przyczyną drętwienia rąk jest ucisk na nerw łokciowy w jego przebiegu w bruździe w okolicy łokcia, czyli Zespół Rowka Nerwu Łokciowego. Początkowe objawy w postaci drętwienia małego palca przechodzą w stały brak czucia. Zdarzają się także przypadki nagłej utraty czucia lub bardziej dramatyczne, np. nagłej utraty funkcji chwytnej ręki, co jest związane z uciskiem gałęzi nerwowych zaopatrujących mięśnie krótkie ręki.
W innych, rzadszych przypadkach zaburzeń czucia bądź ruchomości ręki powyższy schemat diagnostyki jest również zalecany.
Rozpoznawanie przyczyn drętwienia rąk
Jeżeli dolegliwości powtarzają się lub nasilają, konieczne jest zasięgnięcie porady specjalisty z zakresu chirurgii ręki. Pozwoli to uniknąć długiej drogi wiodącej przez skierowania do kolejnych specjalistów (neurologa, ortopedy, neurochirurga itd.).
Warto podkreślić istotną rolę, jaką odgrywa czas wykonania diagnostyki i wdrożenia właściwego leczenia obarczającego w ograniczaniu strat wynikających z ucisku bądź uszkodzenia nerwów kończyn. Często obserwowana postawa wyczekująca wydłuża ten czas, a w przypadku uszkodzenia nerwów motorycznych (promieniowy, strzałkowy) może uniemożliwić powrót ich funkcjonowania.
Ustalenie wstępne zakresu dolegliwości, a także ich intensywności, może już sugerować rozpoznanie. Należy je potwierdzić badaniem neurograficznym (EMG), szczególnie wtedy, kiedy istnieją wątpliwości, czy zmiany są w kręgosłupie szyjnym, czy na obwodzie kończyny.
Badanie polega na precyzyjnym pomiarze przewodzenia impulsów oraz aktywności elektrycznej nerwów kończyny. W sposób czytelny, a przede wszystkim obiektywny, wskazuje, jaki nerw jest uciśnięty i na jakim poziomie. Określa również możliwość istnienia zmian uciskowych korzeni nerwowych lub splotu barkowego, jeżeli takie jest źródło dolegliwości. Wykonanie tego badania w diagnostyce zespołów uciskowych nerwów jest rekomendowane przez Międzynarodową Federację Towarzystw Chirurgii Ręki jako podstawowe.
Cennym badaniem jest także prostsze w wykonaniu, ale mniej obiektywne badanie ultrasonograficzne (USG). Pozwala ono prześledzić zewnętrzną budowę nerwu i pomaga odnaleźć miejsce ucisku, uszkodzenia bądź obrzęku. Warunkiem koniecznym wykonania wartościowego diagnostycznie badania jest doświadczenie badającego w ocenie nerwów i posiadanie odpowiedniego aparatu o wysokiej rozdzielczości.
Znacznie rzadziej stosowanym badaniem jest obrazowanie rezonansu magnetycznego kończyny. Obraz ucisku nerwu jest w nim widoczny, ale interpretacja obrazu często nie bywa jednoznaczna. To badanie wykonuje się, kiedy istnieje podejrzenie, że nerw jest uciskany przez nieprawidłowe struktury (kostne, ciała obce bądź guzy).
Leczenie drętwienia rąk
Leczenie dobiera się do przyczyny powstawania dolegliwości. W ucisku na nerw niezbędne jest niezwłoczne odbarczenie chirurgiczne nerwu. W przypadku ucisku na nerw łokciowy konieczna jest jak najwcześniejsza rehabilitacja – stymulacja mięśni ręki zależnych od nerwu łokciowego.
W przypadku Zespołu Cieśni Nadgarstka jedynym trwałym i skutecznym sposobem leczenia jest mechaniczne zlikwidowanie ucisku na nerw poprzez wykonanie zabiegu odbarczającego (dekompresja nerwu – dekompresja nadgarstka). Leczenie chirurgiczne nie jest obciążające – może być wykonane w trybie ambulatoryjnym. Rozległość rany chirurgicznej i czas leczenia mogą być zredukowane poprzez zastosowanie mniej inwazyjnych metod (zabieg endoskopowy).
Bardzo wielu pacjentów borykających się z drętwieniem rąk wiąże te dolegliwości z zaburzeniami w kręgosłupie szyjnym. Informacje na ten temat czerpią z popularnych źródeł, które sugerują powiązanie zaburzenia statyki kręgosłupa z dolegliwościami rąk. Czasem takie powiązanie sugeruje też lekarz. Pacjenci, którym udzielono takiej informacji, kierowani są zwykle na zabiegi rehabilitacyjne w najrozmaitszych konfiguracjach.
Według samych terapeutów ręki skuteczność zabiegów rehabilitacyjnych w zapobieganiu drętwieniom ręki nie przekracza kilkunastu procent, a poprawa nie jest trwała. Niemała liczba pacjentów ma nawet objawy nasilenia drętwienia, pojawianie się bólów nadgarstka czy obrzęków dłoni. Część z nich rozpoczyna procedurę diagnostyczną hipotetycznych zmian kręgosłupa szyjnego: zdjęcie rentgenowskie, badania rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej, po czym okazuje się, że problem nie leży w kręgosłupie.
Na szczęście rzadko, ale jednak zdarzają się przypadki rozpoznania przypadkowych zmian w kręgosłupie szyjnym i zakwalifikowanie ich jako przyczyny dolegliwości i wdrożenie leczenia z zabiegami chirurgicznymi włącznie. Trudno ocenić, jaka część pacjentów ma nadal – mimo zabiegów stabilizujących kręgosłup szyjny – dolegliwości w postaci drętwień rąk. Pacjenci tacy zdarzają się w naszej praktyce po kilku rocznie.
Autor: dr n. med. Tomasz Matuszewski, kierownik medyczny kliniki Model Med.
Drętwienie rąk w nocy
Najczęściej dolegliwość przybiera postać mrowienia, zaburzeń czucia i funkcji ruchowych. Jeśli dolegliwości się powtarzają, trzeba zgłosić się do lekarza. Do najczęstszych przyczyn tych dolegliwości należą:
- choroby i schorzenia tkanek miękkich, które powodują ucisk na nerw,
- stany po urazach przebiegające z uszkodzeniem lub uciskiem na nerw,
- zmiany w strykturze kręgosłupa szyjnego,
- choroby reumatyczne i demielinizaycjne,
- choroby autimmunologiczne,
- choroby kardiologiczne.
Drętwienie rąk w ciąży
Dolegliwość ta może pojawiać się u części ciężarnych i może dotykać także kończyny dolne. Najczęstszą przyczyną drętwienia rąk w ciąży jest zatrzymywanie wody w organizmie. Po zaobserwowaniu objawów, warto o nich porozmawiać z lekarzem prowadzącym ciążę.
Więcej o dolegliwościach rąk:
Leczenie przykurczu Dupuytrena
Powikłania po złamaniu nadgarstka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
