1. TERAPIA EKSPRESYJNA (ujęcia psychodynamiczne) – kładzie nacisk na pomaganie w znalezieniu mniej szkodliwych dla zdrowia sposobów wyrażania napięć, potrzeb, konfliktów.
2. MODEL BEHAWIORALNY I POZNAWCZO-BEHAWIORALNY – zachowania nałogowe traktuje jako wyuczone wzorce zachowania podtrzymywane przez myśli i wyobrażenia z jednej strony a sygnały uruchamiające i wzmocnienia z drugiej. W ramach modelu wypracowano szereg skutecznych procedur i programów pomagania uzależnionym od nikotyny.
3. TRENING RELAKSACJI – służy radzeniu sobie ze stresem, który jest główną przyczyną nawrotu i uruchomienia zachowań nałogowych.
4. PROGRAM 12 KROKÓW – procedura wzorowana na 12 KROKACH RUCHU AA. Głównie program zapobiegania nawrotom zachowań nałogowych.
5. HIPNOTERAPIA – pomaga osobom zdeterminowanym w najwyższym stopniu zdolnych do wejścia w relację podporządkowania wobec kompetentnego autorytetu.
6. NLP – eklektyczna procedura wykorzystująca elementy różnych modeli.
Psychologiczne przyczyny niskiej skuteczności rozstawiania się z nałogiem palenia poprzez decyzję "Od jutra nie palę"
1. DECYZJE "NISKIEJ PRÓBY" (impulsywne, nie ugruntowane w głębszej refleksji, nie poprzedzone przygotowaniem się do konsekwencji objawów abstynencyjnych)
2. BRAK WIEDZY O MECHANIZMACH I PRZYCZYNACH NAWROTU I SPOSOBACH ZAPOBIEGANIA NAWROTOM
4. BRAK ZINDYWIDUALIZOWANYCH (dopasowanych do stadium motywacji i cech osobowości palacza) PROGRAMÓW POMOCY W ROZSTANIU SIĘ Z NAŁOGIEM
Pprogram "Ogranicz i rzuć palenie" może być skuteczną metodą (z psychologicznego punktu widzenia) zwalczania nałogu palenia wobec pewnej grupy osób, między innymi:
- tych, które podjęły tzw. decyzję najwyższej próby odnośnie rozstania z nałogiem i nie czują się na siłach przeżywać skumulowanych w czasie wysokich kosztów realizacji tej decyzji. Program "Ogranicz i rzuć palenie" daje pewien komfort psychiczny podtrzymujący nadzieję na osiągnięcie celów w przyszłości;
- tych, u których zmiany mogą się dokonywać przy pomocy strategii małych kroków (lękowych a zarazem konsekwentnych);
- tych, które mają poważne problemy emocjonalne i nagłe odstawienie mogłoby doprowadzić do zalania emocjami i poważnych kłopotów z samokontrolą;
- tych, które mają niskie wyobrażenie o własnej skuteczności – strategia małych kroków daje im szansę mienić to przekonanie;
- tych, dla których palenie jest nieodłącznym elementem obrazu własnej osoby – osoby te muszą poradzić sobie z lękiem tożsamościowym, a to wymaga czasu;
- tych, dla których papieros pełni symboliczne funkcje (przyjaciela, wsparcia) i dla których rozstanie z nałogiem ma cechy procesu przezywania żałoby;
- tych, które mają nadmierną potrzebę kontrolowania własnych zachowań;
- tych, które mają szczególnie silne i/lub kłopotliwe objawy odstawienia;
- tych, które zawiodły inne sposoby.
Inne powody skłaniające do rozważenia programu "Ogranicz i rzuć palenie" jako metody z wyboru
Stopniowe rzucenie palenia daje palaczowi czas na:
- poradzenie sobie z trudnymi emocjami (żalem po stracie, uczuciem pustki);
- znalezienie nowych, konstruktywnych sposobów wyrażania lub eliminowania napięć (techniki radzenia sobie ze stresem i głodem);
- pracę z myślami automatycznymi i przekonaniami podtrzymującymi nałóg oraz znalezienie i utrwalenie przekonań prozdrowotnych;
- przeorganizowanie obrazu siebie i ugruntowanie obrazu siebie jako osoby niepalącej;
- działania ułatwiające uzyskanie satysfakcji z rozstania z nałogiem (schudnięcie, znalezienie nowego hobby);
- trening asertywnych zachowań abstynencyjnych.
Ponadto, metoda ta daje szansę na:
1. Redukcję podmiany uzależnień (nagłe rzucenie palenia prowadzi do zwiększonego picia kawy, objadania się, etc);
2. Ułatwia prace nad zerwaniem z nałogiem osób, które generalnie chciałyby zmieniać swoją nałogową osobowość, ale są w trakcie pracy nad innym uzależnieniem np. alkoholowym;
3. Znalezienie czasu na głęboką refleksję czy naprawdę chcę być abstynentem od nikotyny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
