Chorobę tę najczęściej kojarzymy z komarami, podróżami w tropiki i… Nel Rawilson, bohaterką powieści „W pustyni i w puszczy”, która niemal otarła się o śmierć z jej powodu.
Malaria, znana też pod nazwą: zimnica, jest chorobą pasożytniczą, która może prowadzić do wielu powikłań, w tym także zgonu człowieka. Jest wywoływana przez pasożyty z rodzaju Plasmodium. Najczęściej jest to Plasmodium vivax, falciparum, malariae i owale. Niejednokrotnie sprawcami choroby jest kilka gatunków pasożytów.
Kto jest nosicielem pasożytów i jak się zarażamy?
Nosicielem postaci zarodkowych Plasmodium są ludzie i samica komara widliszka. W organizmie komara bytuje postać dojrzała Plasmodium. Po ukąszeniu człowieka, pasożyt zostaje przekazany do jego organizmu wraz ze śliną komara. Komar zaraża się od człowieka, wysysając jego krew.
Gdzie jest największe zagrożenie malaryczne?
Krajami najbardziej zagrożonymi malarią są kraje:
- Afryki centralnej, m.in.: Kongo, Czad, Nigeria, Kamerun, Etiopia, Tanzania, Somalia, Zambia, Angola, Kenia, Tanzania
- Ameryki Środkowej: południowe krańce Meksyku, Gwadelupa, Nikaragua, Kostaryka, Honduras, Panama, Brazylia, Kolumbia, Wenezuela, Ekwador, Gujana, Peru
- Azji południowej: Indie, Iran, Pakistan, Indonezja, Wietnam, Kambodża, Tajlandia, Birma, Bangladesz, Nepal
Jakie są objawy malarii?
Objawy przypominają naszą grypę. Dominuje ogólne osłabienie, bolesność całego ciała, silny ból głowy, nudności i wymioty, dreszcze, wysoka gorączka i wzmożone pocenie się.
Dolegliwości te ujawniają się między 10 a 15 dniem po ukąszeniu przez komara. W zależności od tego, który pierwotniak wywołał malarię, pojawiają się rzuty choroby w cyklach trwających dobę, dwie lub trzy. W pewnych przypadkach, istnieje duże ryzyko nawrotu choroby po dość długim czasie, nawet kilkuletnim (Plasmodium vivax i ovale).
W najgorszym przypadku dochodzi do niekorzystnych zmian w naczyniach krwionośnych, zwłaszcza mózgu oraz we krwi. Szczególnym zagrożeniem staje się niedokrwistość, skaza krwotoczna oraz powikłania ze strony organów wewnętrznych, np. pęknięcie śledziony i niewydolność nerek. Mogą też zaistnieć powikłania neurologiczne, od drgawek, po śpiączkę włącznie.
Jak wygląda leczenie zimnicy?
Jeżeli po powrocie z kraju zagrożonego malarią, zauważymy u siebie niepokojące objawy, wówczas już bezpośrednio zgłaszamy się do lekarza pierwszego kontaktu lub do specjalistów z Krajowego Ośrodka Medycyny Tropikalnej w Gdyni http://www.komt.gdynia.pl/komt.html
W terapii malarii stosujemy leki przeciwmalaryczne, do których zalicza się m.in.:
- chininę
- chlorchininę
- amodiachinę
- proguanil
Jeżeli leczenie podczas „rzutów ” choroby było niewystarczające, istnieje duże ryzyko nawrotu choroby po paru miesiącach, czy latach.
Jak zapobiegać chorobie?
Już na początku trzeba podkreślić, że żadna z metod nie daje 100% zabezpieczenie przed chorobą. Jednak pozwala zredukować ryzyko groźnych dla życia powikłań malarii. Warto też wiedzieć, ze w przypadku inwazji Plasmodium, objawy mogą być nietypowe.
Aby nie dopuścić do rozwinięcia się malarii, zaleca się:
- profilaktyczne pobieranie leków przeciwmalarycznych, czyli tzw. chemioprofilaktyka malarii
- zabezpieczanie miejsca odpoczynku i snu, za pomocą moskitier i preparatów odstraszających komary
- dokładnie ubierać i spryskiwać ciało specyfikami repelentami (zwłaszcza najlepiej przebadany DEET w stężeniu od 30 do 50% - nie mogą go używać kobiety w ciąży, karmiące i dzieci), zwłaszcza w godzinach wieczornych, kiedy komary widliszki są najaktywniejsze
Na czym polega chemioprofilaktyka?
Ta metoda zapobiegania malarii, polega na podawaniu leków przeciwmalarycznych, w odpowiednim czasie przed wyjazdem w zagrożone kraje, jak również podczas pobytu i przez pewien okres po powrocie z wojaży. W tym celu wykorzystuje się następujące preparaty:
- atowakwon i proguanil (Malarone) – koniec terapii może już wypaść na siedem dni po powrocie z zagrożonego miejsca
- doksycyklina (Dotur, Vibramycin, Monodox, Doxycin i wiele innych) – koniec profilaktyki nastepuje po czterech tygodniach od powrotu
- chlorchinina (Arechin) – pasożyty wykazują wysoką oporność na ten lek, koniec profilaktycznego pobierania leku, także po czterech tygodniach od powrotu
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
