Udając się w podróż, raczej nastawiamy się na same pozytywne wrażenia. Jakoś nastrój nie pozwala na dopuszczanie myśli na temat ewentualnych niepowodzeń. Pamiętajmy jednak, ze zmiana klimatu, otoczenia i jakości przyjmowanych posiłków może wywierać wpływ na dalszy przebieg wymarzonego urlopu.
Jednym z objawów, który spędza sen z powiek podczas wakacji, jest biegunka. Wyjeżdżając w odległe kraje, w pewnym stopniu niechętnie nastawione do postępu cywilizacyjnego, jesteśmy narażeni na kontakt z patogenną florą bakteryjną, czyli specyficznymi dla danego zakątka Ziemi, bakteriami, wirusami czy pierwotniakami. Jednak podróżując nawet po krajach o wysokim standardzie, można „nabawić się” biegunki, np. poprzez objadanie się. Pewna część osób cierpi także z powodu biegunek podróżnych nawykowych, czyli każdy wyjazd, mimo starań, będzie obarczony biegunką. Prawdopodobnie ma to swoje źródło w stresie przed wyjazdem.
Co to jest biegunka podróżnych?
Biegunka podróżnych jest chyba jedną z częstych i najmniej przyjemnych dolegliwości, jakie przytrafiają się nam podczas wojaży po świecie. Jak nazwa wskazuje, dotyczy tych osób, które podróżują, a więc nie tylko urlopowiczów, ale i sportowców, biznesmenów, żołnierzy, misjonarzy i innych osób, których profesja łączy się wyjazdem w dość odległe miejsca na naszej planecie.
Około 40% podróżujących uskarża się na opisywaną dolegliwość, z czego najczęściej dotyczy ona osób w wieku od 20 do 29 roku życia. Biegunka podróżnych dotyka zazwyczaj osoby przybyłe z krajów wysoko rozwiniętych, do krajów rozwijających się.
Gdzie trzeba szczególnie uważać?
Miejscami, które miewają bogatą florę chorobotwórczą, są kraje, które często wybieramy na wakacyjny azyl. Zaliczmy do nich przede wszystkim:
- Egipt („zemsta faraona”),
- kontynent azjatycki (kraje południowe, odległe, o nikłym standardzie sanitarnym),
- Tunezję,
- Turcję.
Po czym poznamy objawy biegunki podróżnych?
Podobnie jak „klasyczna” biegunka, tak i biegunka podróżnych to wydalenie minimum trzech luźnych stolców na dobę, jednak oprócz tego uwagę zwracają następujące objawy:
- ból brzucha o charakterze kurczowym,
- nagłe parcie na stolec
- nudności, wymioty,
- gorączka,
- zawroty głowy,
- zauważalna domieszka krwi i/lub śluzu w wydalonym stolcu.
Objawy choroby podróżnych mogą się utrzymywać przez 2-4 tygodnie, z czego pierwsze 1-2 doby tak osłabiają z sił, że konieczny jest odpoczynek w łóżku.
Co jest przyczyną biegunek podróżnych?
Zdecydowaną większość biegunek tego rodzaju, powodują zakażenia bakteryjne. Głównymi patogenami są: bakteria E-coli, Salmonella i Shigella.
Kolejnymi winowajcami, naszego cierpienia podczas podróży są wirusy, jak np. rotawirysy i wirus Norwalk.
Jeśli chodzi o parazyty, czyli pierwotniaki, jako główne wysuwają się entameba histolitica i Gardia lamblia.
Trzeba mieć na uwadze, że w przypadku około 20-50% biegunek, trudno jest uchwycić czynnik odpowiedzialny za stan.
Prócz czynników bakteryjnych, na pojawienie się biegunki podróżnych, mają błędy dietetyczne, czyli przyjmowanie posiłków w miejscach niesprawdzonych, o marnym standardzie. Produktami i potrawami najczęściej powodującymi nieprzyjemne rozwolnienie, są dania tłuste, obfite ciężkostrawne oraz połączenie np. owoców popijanych wodą, śliwek z nabiałem, spożycie ciastek z kremem, lodów, nieświeżego mięsa lub ryb.
Jak sobie z nią radzić?
Lekiem polecanym w biegunce podróżnych, niepowikłanej i niebakteryjnej, są preparaty z chlorkiem loperamidu, który hamuje perystaltykę jelit. Przykładowymi środkami są:
- Laremid – cena 5-6zł za 6 tabletek;
- Loperamid WZF – cena 7-8zł za 30 tabletek, ale z receptą od lekarza;
- Imodium – cena 8-9zł za 6 kapsułek;
- Stoperan – cena 6-7zł za 8 tabletek.
W razie biegunek bakteryjnych, najczęściej stosowanym antybiotykiem jest nifuroksazyd. Tabletki dostępne są jedynie na receptę, a koszt to około 10-15zł (Nifuroksazyd 220mg). Dostępne są jednak jego preparaty bez recepty, z mniejszą dawką antybiotyku, a przykładowe to:
- Endiex (200mg) – 12zł za 10 kapsułek;
- Nifuroksazyd Hasco (100mg) – 7-8zł za 24 tabletki;
- Nifuroksazyd Richter (tabletki 100mg; kapsułki 200mg) – 7-9zł za 24 tabletki (12 kapsułek);
- Nifuroksazyd 200 (200mg) – 8-9zł za 12 tabletek.
Prócz leków, istotne jest nawodnienie organizmu i uzupełnienie elektrolitów, które tracimy podczas biegunki. Najlepiej uzupełniać płyny wodą mineralna butelkowaną, przegotowaną oraz stosować gotowe preparaty elektrolitowe np. Gastrolit wydawany na receptę lekarską (około 10zł za 15 saszetek). Bez recepty można zakupić preparat Litrosal (13zł za 24 tabletki musujące). Zawiera on glukozę, sód, potas i witaminę C, a zatem pomaga w utrzymaniu gospodarki wodno-elektrolitowej.
Inne preparaty przyjmowane w razie biegunek podróżnych to:
- Enterol 250 (10 saszetek za 23-25zł), którego skład stanowią m.in. probiotyki i fruktoza; specyficzny probiotyk – drożdże szczepu Sacharomyces boulardi , mogą dezaktywować pewne rodzaje bakterii odpowiedzialnych za biegunki;
- Entedral (10 kapsułek za 13-14zł), to połączenie pożytecznych drożdży Sacharomyces boulardi i wyciągu z rumianku; preparat łagodzi objawy biegunek podróżnych;
- węgiel leczniczy (Carbo medicinalis), koszt około 5zł za 15 tabletek; lek wiąże toksyczne substancje w przewodzie pokarmowym, również toksyny bakteryjne.
Większość biegunek podróżnych, zwłaszcza tych nawykowych, potrafimy opanować sami. Porady lekarskiej wymaga stan, w którym obserwujemy:
- wodniste stolce i wysoką gorączkę;
- krwistą biegunkę;
- biegunkę utrzymująca się dwie doby;
- biegunki u dzieci;
- biegunki u osób z osłabioną odpornością np. w przebiegu infekcji HIV, leczenia immunosupresyjnego, chemioterapii, AIDS
- biegunki u chorych w podeszłym wieku;
- biegunka i silne bóle brzucha u osób po pięćdziesiątym roku życia.
Czy można temu zapobiec?
Zapobieganie biegunce podróżnych powinno opierać się na następujących zasadach:
- Przestrzeganie higieny rąk, ciała, intymnej i otoczenia – zaleca się mycie wodą butelkowaną, zwłaszcza w krajach tropikalnych i biednych.
- Rezygnacja z degustacji miejscowych dań, których obróbka termiczna jest niepełna lub mamy wątpliwości co do świeżości i jakości produktów. Odradzamy też kupowanie produktów, które przez długi czas nie były przechowywane w lodówce.
- Warzywa i owoce przed spożyciem dokładnie myjemy i ewentualnie obieramy ze skórki, tak by nie nakadzić miąższu. Można też je „sparzyć” wrzątkiem.
- Rezygnacja z picia płynów z lodem, który może być przygotowany z wody kranowej, gdzie zachodzi ryzyko jej skażenia.
- Profilaktycznie przyjmować preparaty z probiotykiem, jak wcześniej wymieniony Enterol i Entedral. Trzeba też zaszczepić się przed wyjazdem na pewne rodzaje mikroorganizmów.
- Pewne źródła zalecają także wypicie każdego dnia 100ml czystej wódki, jednak tą metodę można potraktować z przymrużeniem oka.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
