Specjaliści oceniają, że obecnie nawet co druga osoba ma jakieś objawy alergii. Przyczyną tego jest, zdaniem lekarzy, coraz większe zanieczyszczenie powietrza. Ale także mają na to wpływ zdobycze medycyny, między innymi wyeliminowanie z organizmu człowieka pasożytów czy też częste kuracje antybiotykowe. Wszystko to w jakiś sposób zakłóciło dawną równowagę immunologiczną w organizmie, „zdezorganizowało” pracę układu odpornościowego. W rezultacie zaczął on nadwrażliwie reagować na zupełnie niegroźne substancje i je zwalczać, wywołując jednocześnie różne reakcje alergiczne. Nie należy ich bagatelizować. Alergolodzy podkreślają, że koniecznie trzeba leczyć wszelkie (nawet tak z pozoru niegroźne jak katar sienny) objawy alergii. Zamieszczamy zatem przegląd najczęściej stosowanych i... najbardziej kontrowersyjnych metod terapii wraz z ich oceną dokonaną przez doświadczonego alergologa.
Leki bez recepty
W aptekach jest sporo preparatów dla osób cierpiących na alergię. Są to tabletki (np. Zyrtec, Claritine Active, Allertec, Alerzina), aerozole do nosa (np. Nosaller, Otrivin Allergy), krople do oczu (np. Vividrin). Zawierają substancje o działaniu przeciwhistaminowym i łagodzą takie objawy jak: kichanie i obrzęk błony śluzowej nosa, łzawienie oczu. Bez recepty dostępne też są preparaty w postaci maści czy żeli, zmniejszające dolegliwości skórne – obrzęki, rumień, swędzenie (np. Hydrocort, Fenistil).
Zdaniem specjalisty
Leki te pomagają, jeśli sięga się po nie doraźnie. Jednak nie powinno się stosować ich dłużej niż 7–10 dni bez konsultacji z lekarzem. Niektóre z nich stosowane przez dłuższy czas przynoszą efekt odwrotny od oczekiwanego – nasilają objawy.
Preparaty na receptę
Jest wiele leków, które po stwierdzeniu alergii może przepisać lekarz. Są to:
- leki donosowe: sterydy, kromony – hamują reakcję alergiczną, likwidują większość objawów alergii na pyłki, zwłaszcza katar;
- doustne preparaty przeciwhistaminowe – zapobiegają powstawaniu objawów alergii, za które odpowiada histamina (przekrwienie i obrzęk błon śluzowych); zwalczają kichanie, swędzenie w nosie i w gardle, suchy kaszel, łzawienie oczu; łagodzą dolegliwości skórne – wysypki, swędzenie;
- tzw. antyleukotrieny – leki doustne blokujące działanie leukotrienów – substancji, które obok histaminy uczestniczą w powstawaniu reakcji
alergicznej;
- leki dospojówkowe – zmniejszają łzawienie;
- maści sterydowe – łagodzą stany zapalne skóry, np. alergii kontaktowej;
- kremy i maści immunomodulujące – oddziałują na układ immunologiczny, hamują procesy zapalne w skórze, np. przy jej atopowym zapaleniu.
Zdaniem specjalisty
Alergia jest chorobą i wymaga leczenia. Nieleczony alergiczny nieżyt nosa nie tylko może się nasilać (chory będzie reagować na coraz więcej pyłków), ale przejść w astmę. Tylko alergolog może dobrać najlepsze dla danego pacjenta leki i ustalić ich dawkowanie.
Odczulanie
Warto zastanowić się nad tą metodą, jeśli przepisywane leki nie skutkują albo są źle tolerowane. Można to zrobić również przy silnej nadwrażliwości na alergeny, które trudno wyeliminować ze swojego otoczenia. Szczepionki odczulające są roztworami różnych alergenów, które podaje się wielokrotnie w stopniowo zwiększanych dawkach. Leczenie takie trwa najczęściej 5 lat.
W państwowych przychodniach odczulanie jest bezpłatne, w prywatnych jedna szczepionka kosztuje około 50 zł. Celem odczulania jest nauczenie organizmu tolerowania alergizujących substancji. Jest to tak naprawdę jedyna skuteczna metoda leczenia alergii (leki tylko łagodzą objawy).
Zdaniem specjalisty
Pełna kuracja odczulająca w większości wypadków zmniejsza ryzyko wystąpienia objawów alergii na zawsze. Warto jednak pamiętać o tym, że odczulanie powinien przeprowadzać lekarz alergolog. Najlepiej potrafi on dobrać właściwe dawki alergenu i odpowiedni czas trwania terapii. Zbyt małe, za krótko podawane dawki szczepionki nie poskutkują, za duże mogą wywołać niebezpieczną reakcję alergiczną – tzw. wstrząs anafilaktyczny. Dlatego zabiegi odczulania powinny odbywać się w poradniach przyszpitalnych lub przychodniach, w których zatrudniony jest anestezjolog (po to, by w razie potrzeby mógł udzielić niezbędnej fachowej pomocy). A odczulanie w przypadku alergii na jad owadów może odbywać się tylko w warunkach szpitalnych.
Nie wszyscy też mogą korzystać z immunoterapii. Nie odczula się dzieci poniżej 5. roku życia, ludzi w podeszłym wieku, a także cierpiących na choroby autoimmunologiczne i niektóre choroby układu krążenia.
Metody niekonwencjonalne
Gabinety medycyny tzw. alternatywnej proponują różne naturalne sposoby leczenia alergii i „obiecują” zwykle szybkie efekty i bezpieczeństwo. Ich działanienie nie zostało jednak nigdy potwierdzone badaniami naukowymi (opisujemy je poniżej).
Zdaniem specjalisty
Jestem zdecydowanie na „nie”. Lekarze alergolodzy są przekonani, że nie istnieją żadne naukowe dowody, żadne badania kliniczne, które potwierdzałyby skuteczność niekonwencjonalnych metod leczenia alergii. Także ich bezpieczeństwo jest złudne. Często bowiem korzystanie przez chorych z metod medycyny niekonwencjonalnej opóźnia moment wdrożenia właściwego leczenia. A to z kolei stwarza ryzyko pogłębiania się choroby i na przykład rozwoju astmy.
A propagowanie i stosowanie takich metod, jak zakażanie osoby cierpiącej na alergię pasożytami jest czymś wręcz niedopuszczalnym i nieodpowiedzialnym. Przecież nie bez powodu walczono – co się zresztą znakomicie udało – z pasożytami żyjącymi w organizmie człowieka. Są one niebezpieczne, dotyczy to także tęgoryjca. Jego obecność prowadzi między innymi do anemii, może być przyczyną różnych reakcji alergicznych. Radzę zatem wszystkim: lepiej nie eksperymentujcie ze swoim zdrowiem.
Metody leczenia alergii, których efekty nie mają potwierdzenia w badaniach naukowych.
- Biorezonans – opiera się na założeniu, że wszystkie komórki naszego ciała emitują fale elektromagnetyczne. Kiedy jesteśmy zdrowi, są to fale harmonijne, kiedy chorujemy – nieharmonijne. Zwolennicy metody biorezonansu twierdzą, że te nieprawidłowe fale można wykryć i „naprawić”, a więc wyleczyć chorobę. Służy do tego specjalny aparat. Ceny: pierwsza wizyta (konsultacja + diagnoza) – 60 zł oraz dodatkowo za każdy wykryty alergen po 1 zł. Za odczulanie płaci się osobno – za pierwsze 3 alergeny – po 60 zł, kolejne – po 45 zł.
- Akupunktura – zakłada, że choroby są wynikiem zakłóceń w przepływie bioenergii, która krąży w organizmie specjalnymi kanałami – meridianami. Nakłuwanie cienkimi igłami tzw. akupunkturowych punktów na skórze ma eliminować te zakłócenia i dzięki temu zwalczać chorobę. Cena jednego zabiegu (zwykle wykonuje się ich kilka) wynosi 100–250 zł.
- Homeopatia i homotoksykologia – kuracja homeopatyczna polega na stosowaniu leków, które zawierają bardzo małe, niemal symboliczne ilości środka terapeutycznego. Według homotoksykologii (odmiana homeopatii) przyczyną alergii jest zablokowanie układu immunologicznego przez toksyny. Odczulanie polega na podawaniu pacjentowi jego własnej rozcieńczonej krwi. Koszt kuracji homeopatycznej zależy od ilości alergenów, na które uczulony jest dany pacjent. Postawienie diagnozy zwykle kosztuje około 100–150 zł. Cena odczulania z jednego alergenu to około 50 zł.
- Zakażenie tęgoryjcem – kilka lat temu naukowcy odkryli, że Etiopczycy zarażeni tęgoryjcem dwunastniczym (pasożyt żyjący w jelitach) rzadziej chorują na alergię. Dzieje się tak dlatego, że pasożyty te „dezorganizują” pracę układu immunologicznego, by łatwiej się przemieszczać. W rezultacie hamują reakcję tego układu również na alergeny. Informację o tym odkryciu, opublikowaną w piśmie medycznym, wykorzystał pewien Brytyjczyk chory na astmę i zaczął się leczyć… przy pomocy tęgoryjców. Co gorsza, teraz też sprzedaje innym te pasożyty. Oczywiście nielegalnie.
Tekst: Emilia Borkowska
Konsultacja: dr Bożena Mamcarz, specjalista dermatolog, alergolog
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
