Dotychczasowy brak szeroko dostępnych informacji na temat Zespołu Niespokojnych Nóg często powodował, że chorzy zrzucali występujące objawy na karb przemęczenia czy stresu. Nie znając przyczyny występowania dolegliwości, po prostu je bagatelizowali lub szukali pomocy w domowych sposobach. Zespół Niespokojnych Nóg jest schorzeniem mało znanym i często trudno rozpoznawalnym również wśród lekarzy pierwszego kontaktu. Dlatego rusza kampania edukacyjna, w ramach, której powstał pierwszy polski serwis poświęcony zagadnieniu Zespołu Niespokojnych Nóg – www.niespokojnenogi.plObjawy Zespołu Niespokojnych Nóg są niezwykle trudne do opisania, nawet dla samych cierpiących. Drętwienie, swędzenie, drganie, czy bardziej opisowo „mrówki biegające pod skórą”, „coca-cola
w żyłach” – to tylko niektóre określenia na dolegliwości towarzyszące Zespołowi Niespokojnych Nóg. Jakkolwiek trudne do nazwania, zawsze są dla chorych niezwykle uciążliwe. Objawy pojawiają się przede wszystkim wieczorem i w nocy, uniemożliwiają wypoczynek, zakłócają spokojny sen, prowadząc w rezultacie do bezsenności. Cierpiący na Zespół Niespokojnych Nóg uskarżają się
na częste budzenie się w nocy, w czasie którego zginają i prostują nogi, przewracają się z boku na bok lub nawet wstają z łóżka i chodzą. W ciągu dnia w przypadku długiego pozostawania w jednej pozycji, chorzy na Zespół Niespokojnych Nóg wiercą się, machają nogami lub wykonują ruchy podobne do ruchów prostujących występujących w nocy. Dolegliwości powodują, że niektóre osoby cierpiące na to zaburzenie nie są w stanie przez dłuższy czas spokojnie siedzieć, tym samym uciążliwe jest przebywanie w kinie lub teatrze, oraz podróżowanie samochodem czy samolotem.
Najpowszechniejsze z nieznanych schorzeńZespół Niespokojnych Nóg jest często spotykaną dolegliwością. Z badań epidemiologicznych przeprowadzonych w ostatnich latach m.in. w USA i kilku krajach europejskich wynika, że występuje ona u od 3,5% do 10% populacji osób dorosłych. Badania dowodzą również, że częściej na Zespół Niespokojnych Nóg zapadają kobiety niż mężczyźni. Objawy mogą wystąpić w każdym wieku – od wczesnego dzieciństwa do późnej starości. Początkowo nie są one bardzo dokuczliwe, jednak stopniowo ich występowanie staje się coraz częstsze, a dolegliwości są bardziej nasilone. U 60% osób cierpiących na Zespół Niespokojnych Nóg zaburzenie to ma podłoże genetyczne.
Niewyjaśnione przyczyny
Dokładne przyczyny występowania Zespołu Niespokojnych Nóg nie są do tej pory znane. Specjaliści cały czas pracują nad odkryciem czynników inicjujących to schorzenie. Jak dotąd wykluczono psychiczne podłoże występowania Zespołu Niespokojnych Nóg. Z dotychczasowych badań wynika jednak, że przyczyną tego schorzenia najprawdopodobniej są zaburzenia w układzie wydzielającym dopaminę (substancję chemiczną wytwarzaną w mózgu), co powoduje nieprzyjemne wrażenia czuciowe i ruchowe, które najczęściej pojawiają się w nogach, znacznie rzadziej podobne dolegliwości mogą wystąpić w kończynach górnych. Ponieważ nieznany jest czynnik inicjujący Zespół Niespokojnych Nóg, medycyna nie zna również metod profilaktycznych pomagających zapobiegać temu schorzeniu.
Wiadomo, że wtórny Zespół Niespokojnych Nóg często towarzyszy niedoborom żelaza w organizmie. Z tej przyczyny jego objawy często występują u kobiet w czasie ciąży. Zespół Niespokojnych Nóg pojawia się również u około 60-80% pacjentów z niewydolnością nerek. Objawy Zespołu mogą być także spowodowane przyjmowaniem niektórych leków lub uszkodzeniem nerwów np. w przebiegu cukrzycy.
Rozpoznanie na podstawie obserwacji
Zespół Niespokojnych Nóg rozpoznawany jest wyłącznie na podstawie wywiadu z pacjentem oraz zgłaszanych przez niego dolegliwości. Nie istnieje żaden test lub badanie, które pozwoliłoby rozpoznać to schorzenie. Możliwe jest jedynie wykluczenie tzw. wtórnej postaci RLS, wynikającej z innych schorzeń.Dlatego przede wszystkim należy przeprowadzić obserwację dolegliwości, a następnie opowiedzieć o nich lekarzowi, najlepiej neurologowi. Podczas diagnozowania choroby lekarz powinien zadać cztery kluczowe pytania:
• Czy występują nieprzyjemne dolegliwości w kończynach dolnych?
• Czy dolegliwości te występują w spoczynku?
• Czy dolegliwości te ustępują pod wpływem ruchu?
• Czy dolegliwości pojawiają się najczęściej wieczorem i w nocy?
Jeśli odpowiedź na wszystkie pytania jest pozytywna, najprawdopodobniej jest to Zespół Niespokojnych Nóg.
Życie z Zespołem Niespokojnych NógZespół Niespokojnych Nóg to schorzenie, którego skutki są odczuwalne w codziennym życiu. Nieprzyjemne objawy w znacznym stopniu mogą zakłócać normalne funkcjonowanie. Dlatego ważne jest odpowiednie poznanie swojego organizmu i występujących dolegliwości. Warto także wprowadzać nawyki, które pomogą zniwelować wpływ choroby na jakość życia. Istotna jest higiena snu oraz unikanie środków mogących nasilać objawy RLS, np. kawy, alkoholu i nikotyny, a także leków nasennych. Można spróbować też rozrywek intelektualnych - gry komputerowe, czytanie książek, oglądanie filmów, gra w szachy, scrabble, krzyżówki - odwracających uwagę od odczuwanych dolegliwości. Niektórym cierpiącym pomaga też jazda na rowerze, także stacjonarnym, joga, pływanie, masaże oraz taniec.
Dostępne leczenie
W terapii Zespołu Niespokojnych Nóg mogą być stosowane leki z kilku grup. Najskuteczniejsze
z nich to preparaty zawierające lewodopę lub inną substancje należącą do grupy agonistów dopaminy. Oprócz tego można stosować leki należące do grupy benzodwuazepin, gabapentynę czy leki opioidowe. W każdym przypadku należy zbadać poziom żelaza w organizmie,
a w razie jego niedoboru uzupełniać go np. lekami doustnymi.
To jak długo powinien trwać proces leczenia, zależy od nasilenia i częstotliwości występowania objawów. U niektórych osób leki podawane są okresowo, w czasie zaostrzenia objawów, np. kilka razy w miesiącu. Są również pacjenci, którzy wymagają systematycznej, codziennej terapii, a przyjmowanie leków trwa u nich przez wiele lat.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
