Nerka i nefron
Nerki są narządem parzystym, których podstawową jednostką strukturalną i funkcjonalną jest nefron.
Nefron ma skomplikowaną budowę. Można go porównać do pozawijanej nitki, w której przebiegu wyróżniamy pewne istotne „stacje”, jak ciałko nerkowe i „zawijasy” kanalika nerkowego. Ciałko nerkowe ma kształt kielicha bez nóżki, w którym znajduje się kłębek nerkowy – utworzony przez malutkie tętniczki. Jest on otoczony torebką kłębka (Bowmana). To w nim zachodzi produkcja tzw. moczu pierwotnego (przesączone osocze krwi, które zawiera zarówno szkodliwe substancje, jak i te pożyteczne np. sole mineralne i witaminy). Torebka Bowmana łączy się z kanalikiem nerkowym, przez który dalej przechodzi mocz pierwotny. W kanaliku, w poszczególnych jego trzech odcinkach i pętli zachodzi produkcja moczu ostatecznego, który jest wydalany z organizmu.
Objawowo...
Mniej więcej po upływie tygodnia lub dwóch mogą wystąpić zwiastuny choroby. Charakterystyczne są obrzęki wokół oczu oraz w okolicach twarzy, brzucha i kończyn. Te w obrębie twarzy nasilają się rankiem, a za dnia się zmniejszają. Pojawiają się wówczas te na brzuchu i kończynach.
Zauważa się również objawy ze strony przewodu pokarmowego – niechęć do jedzenia, nudności, wymioty i bóle brzucha. Wystąpienie stanu podgorączkowego, bólów głowy i podwyższonego ciśnienia niesie za sobą złe samopoczucie i rozdrażnienie. Dziecko może być płaczliwe, osłabione, ale też pobudzone i zaniepokojone. Skóra jest blada. Dochodzi do skąpomoczu i zmiany jego wyglądu na brązową, mętną. Widać, że dziecko cierpi.
Jak diagnozujemy?
Podstawą każdego rozpoznania jest prawidłowo zebrany wywiad. W tym przypadku lekarz z pewnością zapyta o przebyte zakażenia paciorkowcowe. Następnie skieruje na badania moczu i krwi. Wykonywany jest także odczyn antystreptolizynowy (ASO), świadczący o przebyciu takiej infekcji.
Terapia i pielęgnacja dziecka z kłębuszkowym zapaleniem nerek
Leczenie odbywa się za pomocą sterydów, antybiotyków oraz leków obniżających ciśnienie krwi. Zalecane jest leczenie spoczynkowe (w łóżku) oraz zastosowanie się do diety niskosodowej (bez soli).
Rodzice powinni zwrócić uwagę na obrzęki – wielkość, czas występowania, okoliczności nasilania. Tu przydatnym narzędziem pomiarowym jest waga. Powinno się codziennie dokonywać pomiaru masy ciała i go odnotowywać. Konieczna jest ścisła kontrola przyjmowanych i wydalanych płynów.
Skóra w okolicy obrzęków jest napięta i podatna na uszkodzenia mechaniczne. Należy wykonywać dokładną, ale zarazem delikatną toaletę ciała za pomocą letniej wody i łagodnych mydeł. Ponadto trzeba dbać o dobre nawilżenie, stosując na wilgotną skórę oliwkę.
Należy obserwować mocz dziecka pod kątem zapachu, koloru, przejrzystości. Fizjologicznie mocz ma kolor jasnożółty (słomkowy), jest klarowny i ma delikatny zapach amoniaku. Przy ostrym kłębkowym zapaleniu nerek mocz staje się ciemny, mętny i ostro pachnie amoniakiem. Jego wydalanie powinno być proporcjonalne do przyjmowanych płynów, a w tej chorobie często jest skąpe.
Istotną sprawą jest zapobieganie infekcjom układu moczowego. Polega ono na zapewnieniu czystości okolic intymnych oraz diecie bogatej w produkty zakwaszające mocz (żurawina, cytrusy, jabłka). Ważne jest także unikanie sytuacji, w których przetrzymywany jest mocz w pęcherzu.
Konieczne jest systematyczne wykonywanie kontrolnych badań laboratoryjnych.
Na podstawie:
Dróżdż-Gessner Z., „Zarys pielęgniarstwa pediatrycznego”, Wydawnictwo Naukowe Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, Poznań 2006
Katarzyna Ziaja
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
