Pani Doktor, czy w okresie zwiększonej zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych jesteśmy w stanie zabezpieczyć się przed atakiem wirusów i bakterii?
Obrona organizmu przed atakami bakterii i wirusów jest kwestią bardzo indywidualną. Układ odpornościowy człowieka nie zawsze może reagować sprawnie i szybko. Pomijając wrodzone wady układu immunologicznego, również czynniki zewnętrzne tzw. środowiskowe (np. stres, przemęczenie, hałas, złe odżywianie, dym tytoniowy i inne) mogą osłabiać reakcje obronne na patogen z zewnątrz. Szczególnie w okresie tzw. wzmożonej zachorowalności na infekcje górnych dróg oddechowych nasz organizm wymaga zwiększonej troski, by móc walczyć z infekcjami. Na szczęście możemy w pewnym stopniu mu w tym pomóc. Racjonalny tryb życia z pewnością wzmocni nasz organizm do walki z chorobami. Zalecane jest minimum 6 godzin snu w ciągu doby, unikanie stresu i przemęczenia, wyzbycie się używek, hartowanie organizmu poprzez regularne spacery oraz szeroko pojętą aktywność fizyczna na świeżym powietrzu, unikanie większych zbiorowisk ludzkich w okresie wzmożonego zachorowania, nieprzegrzewanie się w okresie jesienno-zimowym. Ważną rolę odgrywa także zdrowe odżywiani: bogate w witaminy i mikroelementy, w oparciu o chude mięso, ryby, warzywa, owoce oraz „zdrowe” tłuszcze zawarte np. w oliwie z oliwek i oleju lnianym, uzupełnione probiotykami jak jogurty, kefiry itp. Warto również zaszczepić się dostępnymi na naszym rynku szczepionkami przeciw grypie sezonowej, która jest przyczyną największej zachorowalności w okresie jesienno-zimowym.
Na ile wcześniej przed jesiennymi i zimowymi sezonami powinniśmy pomyśleć o naszym układzie odpornościowym? I czy jeśli nie dbaliśmy o niego przez cały rok, mamy jeszcze szansę na jego wzmocnienie?
Dbać o nasz układ odpornościowy powinniśmy przez cały rok. Ogólne nasze działania definiowane jako zdrowy tryb życia powinny być wpajane każdemu dziecku od wczesnych lat życia. Oczywiście w okresie wzmożonej zachorowalności powinniśmy działania te zintensyfikować. Natomiast jeśli chodzi o ingerencje lekarskie w postaci szczepień to ACIP (Komitet Doradczy do Spraw Szczepień) nie rekomenduje wykonania szczepień w żadnym określonym terminie. Szczepienie należy wykonać przed sezonem epidemicznym, którego wzrost w Polsce przypada na miesiące październik- marzec, ze szczytem w lutym i marcu. Osoby, które nie dbały o swój układ odpornościowy regularnie, a które narażone są na wzmożone ryzyko zachorowania, jak i osoby, które mimo dbałości często padają ofiarą infekcji sezonowych, mogą również wesprzeć się preparatami farmakologicznymi.
Czy wzmocnienie układu immunologicznego pomoże nam uniknąć zarówno przeziębienia, jak i grypy?
Oczywiście, organizm o silnym układzie odpornościowym zdecydowanie szybciej i skuteczniej jest w stanie poradzić sobie z infekcjami zarówno bakteryjnymi, jak wirusowymi. O ile na infekcje bakteryjne często możemy zadziałać w sposób celowany, tzn. podając antybiotyk, tak z infekcjami wirusowymi układ odpornościowy musi poradzić sobie sam.
Jakimi najbardziej skutecznymi metodami możemy wzmocnić naszą odporność?
Oprócz metod tzw. „domowych” dostępne są na rynku preparaty farmakologiczne, które pozwalają nam wzmacniać nasz układ odpornościowy. Poza szczepionkami, które bezpośrednio stymulują nasz układ immunologiczny do obrony przed konkretnym patogenem (np. szczepionka przeciw grypie działająca tylko wobec tego wirusa), mamy do dyspozycji suplementy diety, które w sposób niespecyficzny (czyli bardzo ogólnie) wzmacniają nasz organizm do walki z infekcjami.
Niektóre z tych preparatów - np. ImmunoUP - zawierają składnik obecny fizjologicznie w składzie mleka matki, tzw. laktoferynę i beta-glukan o silnych właściwościach antyutleniających i immunostymulujących. Stymulują one makrofagi, czyli komórki, które tworzą pierwszą linię obrony w chwili ataku na nasz organizm drobnoustrojów chorobotwórczych. Preparaty te powinno się stosować w dłuższym okresie czasu, by stymulacja immunologiczna była skuteczna i długotrwała, ale - co bardzo istotne - preparat ImmunoUP można zacząć stosować już w trakcie infekcji. Co prawda preparaty tego typu nie leczą, ale w efektywny sposób pozwalają stłumić infekcję i pobudzają organizm do obrony. Oczywiście zastosowanie wszystkich tych preparatów najlepiej skonsultować z lekarzem.
A jak zadbać o odporność u dziecka? Czym ona różni się od systemu immunologicznego osoby dorosłej?
System odpornościowy dziecka znacznie różni się od odporności osoby dorosłej. Wszelkie mechanizmy immunologiczne w pełni sprawne stają się dopiero w wieku kilkunastu lat. Dziecko na co dzień styka się z ogromną ilością patogenów chorobotwórczych i jest w trakcie wytwarzania swoistych komórek pamięci immunologicznej, by w przyszłości sprawniej reagować na dany drobnoustrój. Poza tym bardzo często dzieci przebywają w zbiorowych jednostkach, jak żłobki czy przedszkola. Można sobie wyobrazić jak w takich miejscach wzrasta ryzyko zachorowań, szczególnie u tak małych istotek, które nie maja jeszcze w pełni sprawnego układu odpornościowego. Dlatego tak ważne jest działanie rodziców: unikanie narażenia na infekcje, odpowiedni ubiór, odżywianie, odpowiednio szybka izolacja od chorych i stała kontrola u pediatry. Dostępne na rynku szczepionki przeciw grypie sezonowej zarejestrowane są również dla dzieci (już od 6 miesięcy), lecz ich zastosowanie w tak wczesnym wieku budzi nadal wiele kontrowersji i wymaga wskazania oraz decyzji lekarza pediatry. Również dostępne preparaty immunostymulujące są ciekawą alternatywą dla narażonych na infekcje przedszkolaków. Z moich obserwacji zachorowalność zdecydowanie spadła w grupie przedszkolaków spożywających preparaty zawierające beta-glukan. Oczywiście decyzja o włączeniu tych preparatów należy do lekarza pediatry, który zna dziecko i wykona mu wcześniej odpowiednie badania.
Czy nasza odporność zmienia się wraz z wiekiem? Czy osoby starsze mogą mieć osłabiony układ immunologiczny?
Oczywiście, osoby starsze są zdecydowanie bardziej narażone na infekcje. Związane jest to z mniej sprawnym układem odpornościowym. Organizm taki nie radzi już sobie tak efektywnie z obroną przed patogenami chorobotwórczymi oraz jest bardzo często narażony na szereg groźnych powikłań. Szczególnie groźne są powikłania pogrypowe, które dotykają schorowane już w tym wieku układy i narządy. Dlatego bardzo ważne jest unikanie narażenia na infekcje oraz wdrożenie profilaktyki, o której mówiłam wcześniej. Biorąc pod uwagę szczególnie ciężki przebieg z pozoru banalnej infekcji u osób starszych, ACIP umieściło wiek powyżej 50 lat jako wskazanie do szczepień przeciw grypie.
Jak zdiagnozować swoją odporność? Skąd mamy wiedzieć, że jest ona w dobrej kondycji albo że powinniśmy zacząć nad nią pracować?
Nawracające i częste infekcje, bark wyraźniej reakcji na zastosowane leczenie czy ogólnie zła kondycja fizyczna powinna skłonić nas do czujności nie tylko w okresie wzmożonej zachorowalności. Jeśli po wprowadzeniu zasad racjonalnego, zdrowego trybu życia nie zaobserwujemy poprawy naszej kondycji, powinniśmy bezwzględnie udać się po poradę i badanie do swojego lekarza.
Do jakiego lekarza powinniśmy się zwrócić, jeśli zaobserwujemy u siebie osłabioną odporność?
W pierwszej kolejności powinniśmy udać się do swojego lekarza prowadzącego - tzw. lekarza pierwszego kontaktu. Oczywiście po przeprowadzeniu odpowiednich badań l może on skonsultować pacjenta ze specjalistą w dziedzinie immunologii. Wówczas zostanie wykonana bardziej szczegółowa diagnostyka.
źródło: Materiały prasowe
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
