Po co zębom szkliwo?
Szkliwo to perłowobiała tkanka wytwarzana na etapie powstawania tkanek zęba przez komórki szkliwotwórcze, zwane adamantoblastami lub ameloblastami, które określają kształt danego zęba. Po wyrznięciu się zęba proces tworzenia się szkliwa zostaje ukończony.
Szkliwo stanowi najtwardszą i najodporniejszą tkankę w ludzkim organizmie. Jest zbudowane w przeważającej części z substancji nieorganicznych (ok. 97%), a w mniejszym stopniu z substancji organicznych (3%). Pokrywa koronę zębów i chroni je przed szkodliwym działaniem czynników chemicznych, a także zabezpiecza zęby przed ścieraniem w czasie miażdżenia pokarmów (z czasem jednak u osób starszych można zauważyć tzw. abrazję, czyli zużycie, starcie szkliwa).
Co niszczy szkliwo?
Szkliwo jest narażone na działanie negatywnych czynników, które wywołują niszczenie zewnętrznej powłoki zęba. Stosowanie szczoteczek o zbyt twardym włosiu czy używanie zużytej szczoteczki może powodować ścieranie się szkliwa.
Niebezpieczne dla szkliwa są też substancje kwaśne (pH między 1 i 6) obecne m.in. w sokach owocowych, owocach, winie czy napojach słodzonych. Przyczyniają się one do erozji – kwasy wnikają w składnik mineralny zęba i zwiększają jego podatność na ścieranie. Szkliwo staje się cieńsze, a zęby są wrażliwsze na zmiany termiczne, mają nieestetyczny matowy wygląd i tracą połysk.
Zobacz też: Jak uniknąć nieświeżego oddechu?
Walka z próchnicą
Próchnica jest spowodowana odkładaniem się płytek nazębnych złożonych z cząstek pokarmowych i bakterii. Jeżeli płytka nie zostanie usunięta, bakterie rozkładają szkliwo powlekające zęby i wywołują próchnicę. Postępujące miejscowe niszczenie zęba zaczyna się w miejscu korony zęba. Bakterie, powodujące zapalenie dziąseł, tworzą tzw. plamkę bakteryjną. Żywią się głównie cukrami obecnymi w jamie ustnej. Ich metabolizmowi towarzyszy produkcja silnych kwasów atakujących szkliwo i zębinę. Tworzy się ubytek.
Dalej próchnica dociera do miazgi zębowej, która narażona jest na działanie zarazków znajdujących się w ubytku. Gdy w zębie dochodzi do zatrucia miazgi, wymiana ta zostaje zatrzymana, co powoduje zmianę koloru szkliwa.
Próchnica to choroba zakaźna – może zostać przeniesiona np. przez pocałunek lub używanie wspólnej szczoteczki do zębów. Z wiekiem dochodzi do pęknięć szkliwa, co zmniejsza jego odporność na próchnicę.
Chory i niewyleczony ząb grozi zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, chorobami mózgu, zapaleniem nerwu wzrokowego i gałki ocznej, zapaleniem ucha środkowego, chorobami skóry, zapaleniem stawów, nerek, chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, zapaleniem gruczołu krokowego, jąder czy jajników.
Profilaktyka jamy ustnej
By nie dopuścić do tworzenia plamki bakteryjnej, należy odpowiednio przestrzegać higieny jamy ustnej i prowadzić zdrowy tryb życia:
- dokładnie szczotkować zęby i język,
- używać nici dentystycznej i masować dziąsła szczoteczką,
- płukać jamę ustną wodą i specjalnymi płynami,
- myć zęby dwa razy dziennie przez 3 minuty, a szczoteczkę wymieniać raz na 2-3 miesiące,
- przestrzegać odpowiedniej diety – ograniczyć słodycze, sięgać po produkty bogate w wapń i witaminę D,
- unikać używek, np. papierosów czy kawy,
- żuć gumy bez cukru, by pobudzić ślinę, która nawilża jamę ustną i zawiera wapń i fosfor,
- profesjonalnie usuwać kamień nazębny (przynajmniej dwa razy w roku),
- korygować ewentualne nieprawidłowości w pozycjonowaniu zębów – prawidłowe położenie zębów pozwala na lepsze ich oczyszczanie,
- pamiętać o regularnych wizytach kontrolnych w gabinecie stomatologicznym,
- stosować pasty z fluorem – trzeba pamiętać, że nadmiar fluoru może zaszkodzić, a jego właściwa ilość może być korzystna z punktu widzenia zapobiegania próchnicy.
Zobacz też: Próchnica - jak jej uniknąć?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
