I wcale nie chodzi o to, byś na gwałt pakowała walizkę. Na początku warto się przede wszystkim zorientować, czy w danym kraju występują choroby, na które nie jesteś uodporniona. Jeśli tak, zdążysz się przeciwko nim jeszcze zaszczepić.
Warto wiedzieć: Nie odkładaj sprawy na ostatnią chwilę. Bo minimalny czas na wykonanie szczepienia to 6–8 tygodni przed wyjazdem. Wprawdzie odporność nabywa się w ciągu 10–14 dni, ale niektóre ze szczepionek wymagają podania kilku dawek.
W poszukiwaniu informacji
Ponieważ zagrożenie epidemiologiczne stale się zmienia, ochrona może ci być potrzebna, nawet jeśli jedziesz do kraju, w którym kiedyś można było bezpiecznie plażować. Aby mieć pewność, jak aktualnie sprawa się przedstawia, najlepiej zajrzeć na stronę Głównego Inspektoratu Sanitarnego www.gis.gov.pl. Tam, w zakładce „Program szczepień Ochronnych/Departament Przeciwepidemiczny”, znajdziesz:
- informacje dla podróżujących, a w nich najnowsze dane z krajów, w których odnotowano ciężkie przypadki zachorowań oraz zgony w wyniku infekcji, a także wskazówki, dzięki którym możesz zminimalizować ryzyko zakażenia (np. że na daną chorobę można się zaszczepić albo że wychodząc na dwór, trzeba używać środków odstraszających owady);
- opisy chorób zakaźnych – drogi ich szerzenia się i objawy, które wymagają konsultacji z lekarzem;
- wykaz placówek, w których można się zaszczepić przeciwko żółtej gorączce – większość zalecanych przed podróżą szczepień można wykonać w sanepidzie lub oddziałach szpitali zakaźnych. Ale szczepienia przeciwko żółtej gorączce wykonują jedynie wybrane ośrodki.
Warto wiedzieć: Potrzebne ci informacje znajdziesz także w ambasadzie kraju, do którego wyjeżdżasz, na stronie Ministerstwa Spraw Zagranicznych (www.msz.gov.pl, zakładka: Informacje Konsularne, poradnik „Polak za granicą”), na stronach www.szczepienia.pl, www.szczepienia.info i w Krajowym Ośrodku Medycyny Tropikalnej (Gdynia, ul. Powstania Styczniowego 9B, tel. 058 699 86 83, strona:www.komt.gdynia.pl).
Większość szczepień dla podróżnych to jedynie zalecana forma ochrony. Ale od tej reguły są wyjątki. Jeśli nie będziesz miała zaświadczenia o ważnym szczepieniu, możesz nie zostać wpuszczona na teren danego kraju. Obostrzenia dotyczą przede wszystkim takich chorób, jak: :
- żółta gorączka – nazywana też żółtą febrą. To ostra zakaźna infekcja wirusowa roznoszona przez tropikalne komary. Choroba powoduje gorączkę, bóle głowy i wymioty. Uszkadza układ krwionośny i organy wewnętrzne. Jeśli się na nią nie zaszczepisz, nie wjedziesz m.in. do położonych w Afryce: Ghany, Kamerunu, Nigeru, Ruandy, Senegalu, Tanzanii i Zairu, a w Ameryce Południowej – do Gujany Francuskiej;
- błonica, tężec i polio – bez świadectwa szczepienia nie wjedziesz np. do Gabonu (w Afryce). Na polio (czyli chorobę Heinego-Medina) wszyscy Polacy i tak są obowiązkowo szczepieni. Nie ma więc problemu. W przypadku dzieci i młodzieży do 19. roku życia aktualne są także szczepienia na błonicę i tężec (bo obowiązkowo szczepi się na nie dzieci). Dorośli jednak muszą się na te choroby zaszczepić. Nie chodzi tu tylko o przepisy innych krajów, ale przede wszystkim o bezpieczeństwo (własne i osób, które mogłyby się od nas zarazić). Błonica i tężec to bowiem ciężkie infekcje bakteryjne. Błonica zajmuje głównie gardło lub krtań, ale może też powodować zatrucie organizmu. Tężec atakuje układ nerwowy, prowadząc do bolesnych skurczów mięśni.
Warto wiedzieć: Odporność na polio utrzymuje się przez całe życie, ale w przypadku żółtej gorączki, błonicy i tężca trzeba co dziesięć lat przyjmować dawkę przypominającą.
Zalecenia dla rozsądnych
W tropikach bardzo łatwo o infekcję wirusową wątroby. Dlatego wśród zalecanych szczepień większość krajów podaje też:
- WZW A – to tzw. żółtaczka pokarmowa, można się nią zarazić głównie w wyniku nieprzestrzegania zasad higieny i jedzenia zainfekowanej żywności (np. surowych, niemytych owoców i warzyw);
- WZW B – powodujący je wirus przenosi się głównie przez kontakty seksualne i krew (np. podczas zabiegu w salonie tatuażu).
Warto wiedzieć: Po szczepieniu przeciwko WZW A i B odporność utrzymuje się przez całe życie.
Poznaj przeciwwskazania do szczepień
Bez względu na to, przeciwko jakiej chorobie się chcesz zaszczepić, zawsze przechodzisz kwalifikujące do tego badanie lekarskie. Z reguły jednak szczepienia nie robi się:
- jeśli ktoś jest uczulony na składnik danej szczepionki (np. kurze białko) – silna alergia może bowiem spowodować groźny dla życia wstrząs anafilaktyczny. Uwaga! Jeśli reakcja taka pojawi się raz (bo np. ktoś nie wiedział, że jest uczulony i przyjął pierwszą dawkę szczepionki), trzeba zrezygnować z kolejnych iniekcji danym preparatem;
- podczas ostrej choroby – np. infekcji (zwłaszcza przebiegającej z wysoką gorączką), aktywnej fazy choroby nowotworowej, przy zaostrzeniu astmy.
Ważne: W przypadku niektórych preparatów przeciwwskazaniem szczepienia jest ciąża i upośledzenie odporności (np. w wyniku podawania leków immunosupresyjnych).
W pigułce!
Sprawdź, na co musisz się zaszczepić jadąc w konkretne miejsaca:
Ameryka Środkowa - WZW A i B, błonica i tężec, dur brzuszny
Ameryka Południowa - żółta gorączka, WZW A i B, błonica, tężec i dur brzuszny
Afryka Północna - WZW A i B, błonica, tężec, dur brzuszny i polio
Karaiby - WZW A i B, błonica, tężec, dur brzuszny i polio
Afryka Środkowa i Zachodnia - żółta gorączka, WZW A i B, błonica i tężec, dur brzuszny i polio
Bliski Wschód - WZW A i B, błonica, tężec, dur brzuszny i polio
Półwysep Indyjski i przyległe wyspy - WZW A i B, błonica, tężec, dur brzuszny i polio
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
