Kiedy zaczyna swędzieć cię skóra, pierwszym „winowajcą”, jaki przychodzi do głowy, jest zwykle proszek do prania. Masz wysyp pryszczy po trzydziestce? Myślisz, że to od czekolady. Okazuje się jednak, że problemy skórne (od wysypki po owrzodzenia) mogą wywołać choroby wewnętrzne, leki lub przewlekły stres.
Nie ignoruj dokuczliwego świądu całego ciała czy wysuszenia skóry. Zwłaszcza, jeśli oprócz nich zauważysz inne objawy, jak
- gorączka czy długotrwały stan podgorączkowy,
- niewyjaśnione zmiany masy ciała (zarówno chudnięcie, jak i tycie),
- ogólne złe samopoczucie.
W takim przypadku, jak najszybciej idź do lekarza pierwszego kontaktu (może to świadczyć o poważnych chorobach, m.in. nowotworach).
Jest wiele takich dolegliwości, które choć nie związane bezpośrednio ze skórą, objawiają się na niej. Oto najczęstsze symptomy i ich możliwe przyczyny:
1. Sucha, swędząca skóra
Może być efektem cukrzycy, a także schorzeń tarczycy, nadnerczy i wątroby. Zwykle wówczas oprócz suchej skóry pojawiają się charakterystyczne objawy towarzyszące. W przypadku niedoczynności tarczycy są to bladość i wypadanie włosów. Może pojawić się także tzw. efekt brudnych kolan (skóra na łokciach i kolanach jest zrogowaciała, szarawa lub brązowa). Ten ostatni obserwuje się także przy niedoczynności nadnerczy – chorzy na nią mają również brunatne przebarwienia w zgięciach i na grzbietach dłoni.
Z kolei jeśli świądowi towarzyszą czerwone plamy na łydkach i stopach, można podejrzewać nadczynność tarczycy. Bardzo nasilony świąd to często pierwszy objaw marskości wątroby, wywołanej m.in. wirusowym zapalenie typu C (HCV). Może mu towarzyszyć zaczerwienienie dłoni i czerwone plamki w górnej części ciała. Cukrzyca, oprócz suchości skóry, często powoduje jej pękanie (zwłaszcza w miejscach rogowacenia, np. na piętach). To zwiększa podatność na zakażenia bakteryjne i grzybicze i utrudnia gojenie nawet drobnych zadrapań.
Nasza rada: Niezbędna jest oczywiście wizyta u lekarza, który zleci badania. Suchość skóry złagodzą preparaty silnie nawilżające i natłuszczające (np. Emoleum, Oilatum, Alantan czy Ziaja Kuracja lipidowa). Swędzącej skórze ulgę przyniosą preparaty do kąpieli dla chorych na AZS – Balneum czy Mediderm. Są też specjane serie kosmetyków dla osób chorych na cukrzycę m.in. AA Therapy dla diabetyków.
2. Łojotok i trądzik
Gdy pojawia się u dorosłych kobiet, może świadczyć o problemach hormonalnych. Jednym z nich jest zespół policystycznych jajników. Czasem objawia się także powstawaniem ciemnych plam na skórze (rogowacenie ciemne) i łysieniem typu męskiego (lub wręcz odwrotnie – nadmiernym owłosieniem w miejscach typowych dla mężczyzn).
Nasza rada: Warto wybrać się do ginekologa, który zleci badania. Niezbędna jest też zmiana kosmetyków na przeciwtrądzikowe. Warto używać całych serii, np. Iwostin Purritin,
3. Fotodermatoza
To określenie na zmiany na skórze pojawiające się po wyjściu na słońce, wizycie w solarium lub zabiegu laserowym. Mogą to być swędzące plamy, wysypka, oparzenia lub przebarwienia. Niektóre szybko znikają, ale inne utrzymują się latami i ciężko się ich pozbyć. Powodują je głównie leki na schorzenia przewlekłe:
- padaczkę, nadciśnienie,
- cukrzycę,
- choroby psychiczne.
Przebarwienia często pojawiają się po hormonach (antykoncepcja i hormonalna terapia zastępcza – HTZ). Ale fotodermatozy wywołują także środki stosowane doraźnie. To m.in. antybiotyki (głównie tetracykliny) do leczenia:
- trądziku,
- stanów zapalnych układu oddechowego i moczowego
- boreliozy.
Inna grupa to popularne środki przeciwbólowe z grupy NLPZ (ibuprofen, ketoprofen, naproxen). Również pochodne kwasu acetylosalicylowego i przeciwzapalne sulfonamidy np. aspiryna i stosowany przy infekcjach dróg moczowych furosemid. Działanie fotouczulające mogą mieć nawet „niewinne” środki ziołowe, zawierające hiperycynę i psolareny (dziurawiec, ruta, lubczyk).
Nasza rada: Gdy przyjmujesz któryś z wymienionych leków, unikaj ostrego słońca, nie korzystaj z solarium. Przed wyjściem na dwór posmaruj odsłonięte części ciała kremem z filtrem 50+.
Jeśli czeka cię zabieg laserowy, a np. boli cię głowa, wybierz paracetamol.
4. Wysypka
- Jedną z najczęstszych polekowych zmian skórnych są wysypki, fachowo nazywane osutkami plamisto-grudkowymi. Mogą przypominać zmiany występujące przy odrze i różyczce. Najczęściej pojawiają się na tułowiu, rękach i nogach, w ciągu 5–14 dni od podania leków, m.in:
- antybiotyków (penicylina, streptomycyna),
- preparatów przeciwzapalnych i leków przeciwbólowych (kwas acetylosalicylowy i NLPZ), sulfonamidów.
Podobnie jak fotouczulenie, wysypka może się pojawić po rozpoczęciu leczenia nadciśnienia i innych chorób kardiologicznych. Głównymi podejrzanymi są wtedy inhibitory konwertazy angiotensynowej i beta-blokery. Z krostkami na ramionach na szczęście możesz walczyć.
Nasza rada: Zgłoś się do lekarza, który przepisał ci środek. Zapewne zaproponuje zmianę na inny.
5. Pokrzywka i obrzęki
Pierwsza to o swędzące bąble różnej wielkości, czerwone lub różowawe, które wyglądają jak oparzenie pokrzywą. Mogą być bolesne. Obrzęk naczynioruchowy to zmiany, które sięgają głębiej i często są zlokalizowane na twarzy i kończynach. Nie są bolesne ani swędzące. Takie reakcje stosunkowo często zdarzają się po antybiotykach (zwłaszcza penicylinie i innych antybiotykach beta-laktamowych).
Mogą wystąpić nawet 5 dni od rozpoczęcia leczenia, więc czasem trudno domyślić się przyczyny. Podobne problemy powodują także leki na bazie kwasu acetylosalicylowego i inne substancje z grupy NLPZ (niesteroidowych leków przeciwzapalnych), sulfonamidy i inhibitory konwertazy angiotensynowej stosowane m.in. przy nadciśnieniu.
Nasza rada: Nie drap zmienionych miejsc – możesz je posmarować przeciwświądowym środkiem, np. Fenistil, Dermophenazol). Pokrzywka ustępuje sama do 3 dni po odstawieniu leków. Jeśli jednak tak się nie stanie, albo gdy obrzęk obejmuje usta czy powieki, jak najszybciej zgłoś się do lekarza!
6. Ropne wypryski
Niektóre leki powodują pojedyncze krostki, inne mogą doprowadzić do powstawania dużych zmian trądzikowych. Najczęstszym winowajcą są leki sterydowe, które powodują charakterystyczną dermatozę okołoustną (krostki i plamki w okolicy nosa i ust). Ale zmiany trądzikowe mogą powstawać również pod wpływem hormonów, m.in pigułek antykoncepcyjnych i hormonalnej terapii zastępczej.
Nasza rada: Poproś lekarza o zmianę leku na inny.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
