Tymczasem okazuje się, że prawdopodobieństwo wystąpienia interakcji, czyli zmiany działania jednego leku pod wpływem innego, jest wprost proporcjonalne do liczby stosowanych jednocześnie preparatów. W przypadku zażywania czterech wynosi średnio 38 proc., ale kiedy bierzemy siedem różnych tabletek, wzrasta nawet do 82 proc. Jeden lek może nasilać, osłabiać albo nawet całkowicie znosić działanie innego. Często dochodzi także do wzmocnienia działań niepożądanych. To oznacza, że właściwie nie można przewidzieć, jak zareaguje nasz organizm po jednoczesnym podaniu kilku leków. W dodatku czasem zależy to nie tylko od rodzaju zastosowanych preparatów, ale też od indywidualnych predyspozycji pacjenta. Dotychczas w literaturze medycznej opisano ponad 70 tys. interakcji. To wierzchołek góry lodowej. W niebezpieczne interakcje mogą wchodzić zarówno leki przepisywane przez lekarzy, jak i te kupowane samodzielnie bez recepty. Groźne mogą być również połączenia jednych z drugimi. Jak się przed tym bronić? Czytać ulotki! Właśnie tam producent leku ma obowiązek zamieszczać wszelkie ważne dla pacjenta informacje, także te dotyczące niewskazanych połączeń z innymi preparatami. Warto je dokładnie studiować zwłaszcza wtedy, gdy ktoś leczy się u kilku różnych specjalistów. Okazuje się bowiem, że aż 51 proc. Polaków nie zawsze mówi swojemu lekarzowi o lekach przepisanych przez innego specjalistę (dane z ankiety przeprowadzonej przez TSN OBOP dla Unii Farmaceutów).
To może prowadzić do naprawdę niebezpiecznych sytuacji. Przykład? Anna – 50-letnia pacjentka z nadciśnieniem – przyjmowała stale Furosemid (lek moczopędny), ale nie powiedziała o tym interniście, do którego trafiła z powodu zapalenia płuc. Ten przepisał jej antybiotyk (Gentamycynę) i to właśnie połączenie okazało się niezwykle groźne dla słuchu pacjentki. Trzeba też pamiętać, że w niebezpieczne interakcje wchodzą nie tylko antybiotyki czy leki na receptę, ale też preparaty, które większość z nas ordynuje sobie samodzielnie. Warto zatem zacząć już od dziś stosować opracowane przez nas zasady bezpieczeństwa.
Jeśli bierzesz:
Węgiel leczniczy - Carbo medicinalis - Możliwe interakcje z: wieloma lekami, m.in. nasercowymi, przeciwzapalnymi, stosowanymi w leczeniu astmy i przewlekłej obturacyjnej choroby płuc i in.
Dlaczego: węgiel może osłabić przyswajanie innych leków. Ma bowiem niezwykłe zdolności przyłączania do swoich cząsteczek wszelkich innych związków i wiązania ich na stałe. To sprawia, że substancje lecznicze nie mogą odpowiednio zadziałać (są wydalane z organizmu razem z węglem).
Jak się bronić: najlepiej zażywać wszelkie leki minimum dwie godziny przed przyjęciem węgla leczniczego lub po jego zażyciu.
Jeśli bierzesz:
Hormonalne leki antykoncepcyjne - Yasmin, Novynette, Cilest, Yasminelle, Logest - Możliwe interakcje z: antybiotykami z grupy tetracyklin (np. Doxycyclinum, Tetracyclinum) i penicylin (np. Ampicillin, Ospamox, Duomox, Ospen, Hiconcil).
Dlaczego: antybiotyki te osłabiają działanie antykoncepcyjne pigułek.
Jak się bronić: jeśli antybiotyki mają być zażywane tydzień lub dłużej, należy przez cały okres ich przyjmowania i siedem dni po odstawieniu stosować dodatkowe metody zapobiegania ciąży (np. prezerwatywę).
Uważaj również na: preparaty dziurawca (np. Deprim, Depresplant).
Dlaczego: zwiększa się prawdopodobieństwo wystąpienia krwawień międzymiesiączkowych i słabie działanie antykoncepcyjne.
Jak się bronić: poinformuj swojego lekarza, jeśli w okresie stosowania antykoncepcji chcesz zażywać preparaty dziurawca.
Jeśli bierzesz:
Leki zobojętniające kwas żołądkowy - Gealcid, Gelatum Aluminii Phosphorici, Alumag, Manti - Możliwe interakcje z: większością leków, zwłaszcza z preparatami żelaza (stosowanymi w leczeniu anemii) oraz antybiotykami z grupy tetracyklin.
Dlaczego: mogą zaburzać przyswajanie wielu leków (tworzą z nimi trudno wchłanialne związki), co sprawia, że do krwi trafia mniejsza dawka substancji czynnej. Może to być przyczyną słabszego działania wielu preparatów. Mogą również naruszać warstwę ochronną niektórych tabletek, która ma zabezpieczać je przed działaniem soku żołądkowego. To sprawia, że rozpuszczają się one wcześniej, niż powinny.
Jak się bronić: wszelkie leki należy brać na co najmniej dwie godziny przed zażyciem środków zobojętniających kwas żołądkowy lub godzinę po.
Jeśli bierzesz:
Kwas acetylosalicylowy - Aspirin, Polopiryna, Upsarin, Antygrypin, Asprocol, Etopiryna, Acard, Alka-Seltzer) - Możliwe interakcje z: preparatami z grupy NLPZ (np. ibuprofenem, diklofenakiem, naproksenem, ketoprofenem).
Dlaczego: jednoczesne stosowanie tych leków zwiększa ryzyko wystąpienia choroby wrzodowej, krwawień z przewodu pokarmowego i uszkodzenia nerek. Dowiedziono też, że u osób ze zwiększonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych stosujących profilaktycznie kwas acetylosalicylowy ibuprofen może ograniczać ochronne działanie tej substancji na serce.
Jak się bronić: unikać łącznego przyjmowania leków z grupy NLPZ podczas stosowania kwasu acetylosalicylowego.
Możliwe interakcje także z: lekami przeciwzakrzepowymi (pochodne kumaryny, heparyna) przepisywanymi przez lekarza.
Dlaczego: łączne przyjmowanie może zwiększać ryzyko krwotoków.
Jak się bronić: uzgodnić z lekarzem stosowanie tych leków.
Jeśli bierzesz:
Leki wykrztuśne - Ambroxol, Ambrohexal, Ambrosan, Mucosolvan
Możliwe interakcje z: lekami przeciwkaszlowymi.
Dlaczego: zahamowanie odruchu kaszlowego przy jednoczesnym przyjmowaniu leków wykrztuśnych zwiększających ilość wydzieliny może sprzyjać zaleganiu wydzieliny w drogach oddechowych.
Jak się bronić: nie stosować łącznie.
Uwaga na jedzenie!
W interakcje z lekami mogą wchodzić również niektóre składniki pożywienia. Szczególnie niebezpieczne jest łączenie leków z sokiem grejpfrutowym, bo zawiera on substancje zwiększające – nawet kilkakrotnie – stężenie leków we krwi. Wyjątkowo groźne okazuje się to w przypadku preparatów antyhistaminowych (stosowanych w alergii), bo może spowodować zaburzenia rytmu serca i gwałtowny spadek ciśnienia. Zalecana przerwa pomiędzy zażyciem leku a zjedzeniem grejpfruta albo wypiciem soku wynosi 2-4 godziny. Niewskazane jest także popijanie mlekiem preparatów żelaza i niektórych antybiotyków (zwłaszcza z grupy tetracyklin). Wapń zawarty w mleku (i jego przetworach: jogurtach, serach, kefirach) tworzy ze składnikami tych leków nierozpuszczalne związki, co sprawia, że organizm wchłania znacznie mniej substancji leczniczej. Najlepiej zachować minimum dwugodzinną przerwę pomiędzy zażyciem lekarstwa a mlecznym posiłkiem. Wszystkie tabletki najlepiej i najbezpieczniej popijać zwykłą wodą. Jest jednak kilka wyjątków. Mlekiem zaleca się popijać m.in. Voltaren, Majamil, Ibuprofen, witaminy A + E, B i D. Osoby biorące leki na nadciśnienie (np. Tertensif, Enap, Amlozek) powinny ograniczyć ilość tłuszczu w diecie. Tłuszcz zwiększa bowiem wchłanianie tych leków i sprawia, że mogą one mieć działanie toksyczne zamiast leczniczego. Podobne ograniczenie obowiązuje przy zażywaniu wielu innych preparatów (np. Relanium, Oxazepam, Nitrazepam, Lorafen, Xanax, Signopam). Okazuje się, że szkodzić może nawet zwykłe jabłko czy gruszka. Przyjmowanie razem z nimi paracetamolu (Apap, Panadol, Codipar) sprawia, że lek wchłania się wolniej i efekt przeciwbólowy jest słabszy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
