Ostry atak serca kojarzy się z silnym bólem za mostkiem, promieniującym do łopatki, dolnej szczęki, ramienia lub karku. Chory jest blady, na czole i nad górną wargą ma kropelki zimnego potu, słyszy kołatanie własnego serca. Jednak zawał nie zawsze tak się objawia. Czasem ktoś skarży się tylko na duszność, innym razem doskwiera mu ból żołądka, ma nudności lub wymiotuje. Ale bywa też tak, że jedynym objawem zawału jest wyłącznie dziwny niepokój. A to rzadko skłania do pójścia do lekarza, a tym bardziej wezwania pogotowia. Bo kto chciałby usłyszeć, że to tylko histeria i że powinien leczyć nie serce, ale raczej nerwy... Kardiolodzy wiedzą jednak doskonale, że takich objawów nie wolno lekceważyć, bo zawał może przebiegać bezobjawowo. Wielu pacjentów podczas przypadkowego badania EKG dowiaduje się, że przeszli ostry atak serca. Są zaskoczeni, bo albo nie mieli żadnych dolegliwości, albo niesłusznie kojarzyli je z kłopotami żołądkowymi czy skołatanymi nerwami. Dlatego doświadczeni lekarze kierują na badanie EKG osoby, które zgłosiły się do nich z mdłościami i bólami brzucha, zwłaszcza jeśli tym objawom towarzyszy silny lęk i przerażenie. Wolą nie ryzykować, bo jeśli to jednak zawał, czasu na ratowanie niedotlenionego serca jest niewiele. Chory w ciągu maksymalnie 2–3 godzin od wystąpienia pierwszych objawów ataku powinien trafić do szpitala na oddział intensywnej opieki medycznej.
Zawodne EKG
Serce może wprowadzić w błąd nawet aparat EKG. Zdarza się tak aż u jednej trzeciej chorych. Czują oni ból w klatce piersiowej, a zapis pracy serca jest prawidłowy. Tymczasem po kilku godzinach lub dniach chory trafia do szpitala i okazuje się, że jednak przeszedł zawał. Jak to możliwe, że EKG tego nie wykazało? EKG bywa niestety badaniem zawodnym. To nie jest kwestia złej jakości aparatu czy zbyt małych umiejętności lekarza. Po prostu wydrukowi z elektrokardiografu nie można do końca wierzyć. Zapis EKG jest szczególnie trudny do interpretowania u kobiet i osób chorych na cukrzycę.
Dlaczego? Tego dokładnie nie wiadomo. „Jeśli pacjent ma dolegliwości mogące wskazywać na zawał, to pomimo prawidłowego pierwszego wyniku badania, trzeba je powtórzyć” – twierdzi dr Janusz Morawski z Wojewódzkiej Stacji Ratownictwa Medycznego w Łodzi. Aby dowiedzieć się więcej o stanie serca, można też wykonać echokardiografię (tzw. echo serca) i zbadać poziom enzymów sercowych, np. CKMB (czyli kinazy kreatynowej). To jedna z substancji, które uwalniają się w komórkach mięśnia sercowego, gdy doszło do ich ostrego niedotlenienia. Niestety, jej podwyższony poziom – wskazujący na zawał – jest zauważalny dopiero po kilku godzinach od wystąpienia pierwszych objawów ostrego ataku serca.
Najszybsza diagnoza
Paryscy i wiedeńscy ratownicy z pogotowia ratunkowego od kilku lat dysponują testem, który w ciągu 3–4 minut rozstrzyga, czy chory, do którego wezwano karetkę, przechodzi właśnie zawał serca. Od niedawna takie testy są dostępne i u nas. Można je zrobić sobie samodzielnie w domu. Wchodzą one również w skład wyposażenia karetek reanimacyjnych w Łodzi. Test wygląda jak karta do bankomatu. Ma specjalne wgłębienie, w którym umieszcza się cztery krople krwi pobranej z palca lub żyły pacjenta. Zabarwienie w specjalnym okienku oznacza, że doszło do ostrego niedotlenienia mięśnia sercowego. Czułość testu przekracza 90 proc., co pozwala na postawienie prawie pewnej diagnozy. Dlaczego „zawałowych” kart nie ma w każdej erce? Bo są drogie. Są one jednak przez lekarzy z pogotowia ratunkowego oceniane tak pozytywnie, że można liczyć na szybkie wprowadzenie ich w całej Polsce.
Wezwij pogotowie, jeśli ktoś...
- Czuje ból w klatce piersiowej (najczęściej w okolicy mostka). Jest on bardzo silny, piekący, rozpierający, o charakterze ucisku i duszności. Ból często promieniuje do barku, żuchwy, gardła, pleców, nadbrzusza.
- Skarży się na duszność, oddycha z trudnością.
- Ma bardzo bladą skórę pokrytą kropelkami zimnego potu.
- Czuje silny niepokój, lęk.
- Jest osłabiony, senny, ma objawy przypominające grypę (zwłaszcza jeśli jest to kobieta).
- Ma silne mdłości lub wymiotuje.
Domowy test zawału serca
Test wykrywający ostry atak serca możesz wykonać samodzielnie. Są już dostępne specjalne karty do użytku domowego – CardioDetect®self. Można zamówić je bezpośrednio u dystrybutora (nie ma ich jeszcze w aptekach). Test dostarczany jest pocztą w ciągu dwóch dni. Koszt około 85 zł. Więcej informacji pod numerem telefonu (022) 851 10 93 i na stronie internetowej: www.cardiodetect.pl.
(KP)
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!