Czerwona, płynie w naszych żyłach – na co dzień taka definicja krwi nam wystarcza. Tymczasem krew to jedna z najdoskonalszych struktur w naszym organizmie, której na dodatek nie da się niczym innym zastąpić. Słowem, bez krwi nie ma życia. Jej budowa jest dość prosta – w płynnym osoczu zawieszone są krwinki: czerwone, białe i płytki krwi. To właśnie te pierwsze, choć z wyglądu identyczne u wszystkich ludzi, różnią się między sobą. Znajdują się w nich białka, nazywane antygenami grup krwi. Krwinki mogą zawierać białko A (grupa A – 40 proc. osób w Polsce), B (grupa B – 12 proc. ludzi w Polsce) lub jednocześnie A i B (grupa AB – 8 proc. osób). Jeśli nie zawierają ani białka A, ani B to mówimy o grupie 0, którą u nas ma ok. 40 proc. ludności. Badając krew, oznacza się także tzw. czynnik Rh, który może być dodatni lub ujemny (Rh+, Rh-). Warto znać te symbole i wiedzieć, co mogą one znaczyć dla naszego zdrowia.
Leczenie krwią tylko w zgodzie z grupą
Krew jest potrzebna ofiarom wypadków i osobom cierpiącym na wiele poważnych chorób. Aby można było ją podać, trzeba znać grupę dawcy i biorcy.
- Kiedy możesz być biorcą krwi?
Nigdy nie wiadomo, kiedy będziemy jej potrzebować. Zwykle są to nagłe sytuacje. Krew dostają osoby, u których wystąpiły obfite krwotoki (np. ofiary wypadków, w czasie operacji) lub cierpią na niedobory składników krwi (np. przy uszkodzeniach szpiku lub zaburzeniach układu krzepnięcia).
- Kiedy możesz zostać dawcą?
Krwiodawcą może zostać osoba pełnoletnia, która nie przekroczyła 65. roku życia, waży więcej niż 50 kg. Krwi nie mogą oddawać osoby poważnie chore oraz takie, które w ciągu ostatniego pół roku miały jakąś operację, badanie endoskopowe, zrobiły sobie tatuaż lub założyły kolczyk. Oprócz satysfakcji po oddaniu krwi dostaje się także dzień wolny od pracy i pakiet czekolad (ekwiwalent 4500 kcal). Centra krwiodawstwa potrzebują krwi wszystkich grup, ale najczęściej brakuje tej z czynnikiem Rh-. Najcenniejsza zaś jest grupa 0-, bo można ją przetoczyć każdemu. Niestety, 0- jako biorca może się łączyć tylko ze swoją grupą.
Od niej zależy zdrowie
Grupa krwi to pamiątka po naszych dalekich przodkach – ich stylu życia i odżywiania. Z niej wynikają predyspozycje organizmu. Część naukowców uważa więc, że wiodąc określony tryb życia (zgodny z grupą krwi), możemy uniknąć kłopotów ze zdrowiem.
- Grupa A Odporna na wirusy
Przodkowie osób z tą grupą krwi to rolnicy prowadzący osiadły tryb życia, którzy odżywiali się głównie roślinami. Ich potomkowie powinni robić podobnie: ograniczyć mięso i produkty zwierzęce (szczególnie te tłuste), a stawiać na warzywa, owoce, ryby, strączki i kasze. Jeśli chodzi o rodzaj aktywności fizycznej, to najbardziej wskazane są: tai-chi, joga i spokojna jazda na rowerze. Ich mocną strona jest duża odporność na wirusy, słabą: skłonność do astmy, anemii i chorób wieńcowych.
- Grupa B Serce jak dzwon
Grupa ta powstała w Himalajach. Trudne warunki, w jakich znaleźli się tam ludzie, spowodowały, że osoby z tą grupą mają wyjątkowo wysoką odporność, szczególnie na nowotwory i choroby krążenia. Powinny odżywiać się i roślinami, i mięsem, ale uważać na pszenicę i warzywa strączkowe. Najlepszymi rodzajami aktywności dla nich są: pływanie, spacery, bieganie na nartach.
- Grupa AB Wyjątkowa siła fizyczna
To najmłodsza grupa krwi. Jej pamięć zawiera pozostałości przodków grupy A i B, a więc w różnych sytuacjach przypomina bardziej jedną lub drugą grupę. Mają ją ludzie silni fizycznie, którzy powinni odżywiać się różnorodnie, ale unikać cukru, który obniża odporność. Wskazane są spacery, jazda na rowerze i pływanie.
- Grupa O Bakterie niegroźne
To najstarsza grupą krwi. Mieli ją myśliwi, którzy, aby przeżyć, musieli polować i jeść dziko rosnące rośliny. Dlatego organizm osób z grupą krwi 0 potrzebuje białka zwierzęcego. A to niestety powoduje, że osoby takie częściej chorują na miażdżycę. Jest też jednak i mocna strona: osoby z grupą 0 mają wysoką odporność na bakterie. Ich kondycji sprzyjają wyjątkowo intensywne ćwiczenia fizyczne, np. aerobik, jazda na nartach, tenis.
Jedno z ważniejszych badań
Grupę krwi oznacza się po to, aby w razie konieczności jej przetaczania dobrać odpowiedniego dla nas dawcę.
- Kiedy koniecznie trzeba zrobić badanie?
Badanie grupy krwi powinno się wykonać przed każdym zabiegiem chirurgicznym. Koniecznie powinny je zrobić przyszłe mamy – z jednej strony z powodu ewentualnych powikłań w czasie porodu, z drugiej, aby zapobiec konfliktowi serologicznemu (patrz informacja „Ważne”). Grupę krwi oznacza się także zawsze przed przetoczeniem krwi, np. w leczeniu niedokrwistości.
- Co powinnaś o nim wiedzieć?
Do zbadania grupy krwi konieczne jest pobranie ok. 5–10 ml krwi żylnej. W czasie badania nie trzeba być na czczo. Jeśli mamy skierowanie, wykonuje się je za darmo. Bez skierowania kosztuje ok. 50 zł. Wynik badania przekazywany jest w formie opisu.
- Co to takiego krewkarta?
To inaczej identyfikacyjna karta grupy krwi. Jedyny dokument, prócz legitymacji krwiodawcy, na podstawie którego można dokonać transfuzji z pominięciem ustalania grupy krwi. Taką kartę można kupić w Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (ok. 50 zł z badaniem) lub można zamówić za darmo po dwukrotnym honorowym oddaniu krwi.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
