Spis treści:
- Niedobór żelaza a sen – jaki jest związek?
- Dlaczego niedobór żelaza wpływa na sen?
- Leczenie niedoborów żelaza i problemów ze snem
- Jakie objawy świadczą o niedoborze żelaza?
Niedobór żelaza a sen – jaki jest związek?
Niedobór żelaza jest jednym z najczęstszych niedoborów na świecie, może prowadzić do niedokrwistości (anemii) i innych niekorzystnych skutków zdrowotnych u człowieka. Jednym z nich są zaburzenia snu. Warto o tym pamiętać, zwłaszcza że na ogół niedobory tego składnika łączymy ze zmęczeniem i nadmierną sennością, a nie bezsennością.
Naukowcy z Kanady (publikacja w Sleep Medicine Reviews, 2020) zbadali powiązanie niedoboru żelaza z rodzajem i nasileniem zaburzeń snu oraz to, czy suplementacja żelaza poprawia objawy związane ze snem. Wykazali, że deficyt tego pierwiastka może powodować ogólne zaburzenia snu, te związane z zespołem niespokojnych nóg oraz z zaburzeniami oddychania. A suplementacja żelazem jest potencjalnym sposobem na poprawienie jakość snu. Jednak należy pamiętać, że bezsenność może mieć wiele różnych przyczyn, a niedobory składników mineralnych, to tylko jedna z możliwych opcji.
Problemy ze snem szczególnie może nasilać anemia, czyli stan obniżenia hemoglobiny we krwi, który zazwyczaj wynika z niedoboru żelaza. Na łamach Chinese Medical Journal badacze wskazali, że obecność anemii była istotnie związana z większym prawdopodobieństwem wystąpienia bezsenności u dorosłych. Inne badania dowiodły, że tak jest również u dzieci.
Dlaczego niedobór żelaza wpływa na sen?
Nie wiadomo dokładnie, co sprawia, że niedobór żelaza działa negatywnie na sen, ale istnieje kilka teorii. Wiemy, że żelazo jest jednym z najważniejszych pierwiastków organizmu. Wpływa na wiele funkcji, jak transport tlenu, produkcja neuroprzekaźników oraz energii. Aby organizm działał prawidłowo, również w zakresie snu, żelazo jest nam niezbędne.
- Za zaburzenia snu z powodu niedoboru żelaza może odpowiadać wpływ ferrytyny (białka magazynującego ten pierwiastek) na poziom związanych z odpoczynkiem i snem hormonów i neuroprzekaźników, jak melatonina, serotonina czy dopamina.
- Poza tym niedobór żelaza negatywnie wpływa na układ nerwowy, co również prowadzi do kłopotów z zasypianiem lub przespaniem nocy.
- Niedobór żelaza jest częstą przyczyną rozwoju tzw. zespołu niespokojnych nóg, co może utrudniać zasypianie i pogarszać jakość snu.
- Jednym z objawów niedoboru żelaza są problemy z oddychaniem. Trudno wyobrazić sobie spokojny sen, gdy układ oddechowy nie funkcjonuje prawidłowo.
Leczenie niedoborów żelaza i problemów ze snem
Suplementowanie żelaza może pomagać w zmniejszaniu liczby wybudzeń w nocy i poprawie jakości snu. Należy jednak podkreślić, że niedobory tego pierwiastka powinny być leczone pod kontrolą lekarza, a wdrożenie suplementacji powinna poprzedzać zlecona przez niego diagnostyka. Leczenie niedoborów nie zawsze usunie problem. Jest wiele możliwych przyczyn bezsenności i innych dolegliwości związanych z nocnym odpoczynkiem (przeczytaj też: Bezsenność - przyczyny, leczenie).
Leczenie niedoboru żelaza, co może pomóc na kłopoty ze snem, zależy od przyczyny i nasilenia problemu. Zazwyczaj lekarz przepisuje preparaty żelaza i/lub zaleca zmianę diety. Lepiej wchłania się kompleks żelaza z witaminą C. Taki preparat podaje się 2-3 razy dziennie przed posiłkiem. Ważne jest, aby nie mieszać leku z jedzeniem, ponieważ niektóre związki w jedzeniu (np. fosforany, taniny) hamują wchłanianie pierwiastka.
Sprawdź też: Dieta na niedobory żelaza.
Jakie objawy świadczą o niedoborze żelaza?
O niedoborze żelaza mogą świadczyć nie tylko złe wyniki badań krwi, ale też różnorodne dolegliwości. Główne objawy to:
- osłabienie,
- uczucie zmęczenia i senność w ciągu dnia,
- kłopoty z pamięcią i koncentracją (jak poprawić pamięć i koncentrację),
- bladość skóry,
- bóle głowy i zawroty głowy,
- duszności,
- szybkie męczenie się,
- tachykardia,
- drażliwość,
- suchość w ustach,
- przesuszenie skóry,
- zajady,
- apetyt na nietypowe rzeczy jak kreda, glina, krochmal,
- łamliwość i osłabienie włosów oraz paznokci (kruche, prążkowane, z zagłębieniami),
- zaburzenia połykania (dysfagia),
- pieczenie, ból i wygładzenie powierzchni języka.
Nie wszystkie muszą pojawić się od razu. Czasem, w zależności od stopnia niedoborów, występują tylko niektóre, a jeśli choroba się pogłębia, dołączają kolejne. Jeżeli widzisz je u siebie, zgłoś się najpierw do lekarza pierwszego kontaktu.
Źródła:
Neumann SN, Li JJ, Yuan XD, Chen SH, Ma CR, Murray-Kolb LE, Shen Y, Wu SL, Gao X. Anemia and insomnia: a cross-sectional study and meta-analysis. Chin Med J (Engl). 2020 Dec 21;134(6):675-681. doi: 10.1097/CM9.0000000000001306. PMID: 33725707; PMCID: PMC7989983,
Leung W, Singh I, McWilliams S, Stockler S, Ipsiroglu OS. Iron deficiency and sleep - A scoping review. Sleep Med Rev. 2020 Jun;51:101274. doi: 10.1016/j.smrv.2020.101274. Epub 2020 Feb 8. PMID: 32224451,
Sherrie Smith, Jay White, Supriya Jambhekar, 0717 Restless sleep associated with low ferritin levels: A Retrospective Study in a Pediatric Sleep Center, Sleep, Volume 46, Issue Supplement_1, May 2023, Pages A314–A315, https://doi.org/10.1093/sleep/zsad077.0717.
Czytaj także:
Depresja a sen. Kiedy bezsenność oznacza depresję?
Oto produkty bogate w żelazo. Sprawdź, z czym je jeść, aby lepiej żelazo przyswajać
Jak rozpoznać niedobór żelaza - objawy, przyczyny, diagnostyka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
