Zanim sięgniesz po środek przeciwbólowy, przeczytaj dołączoną do leku ulotkę. To ważne, bo wszystkie farmaceutyki mogą powodować skutki uboczne. Sprawdź, jak zażywać je bezpiecznie:
1. Jak długo można leczyć się za pomocą środków przeciwbólowych?
Najlepiej robić to tylko doraźnie – przyjmując jedną dawkę leku. Gdy to nie wystarczy, kurację można kontynuować do 4 dni pod warunkiem, że dolegliwości nie są zbyt silne, a lek rzeczywiście pomaga (tzn. nie czujemy bólu lub nie mamy gorączki prawie przez cały czas, który pozostał do przyjęcia kolejnej dawki).
2. Co on oznacza skrót NLPZ na ulotkach leków?
Określane są nim niesteroidowe leki przeciwzapalne. Zalicza się do nich np. środki z ibuprofenem, kwasem acetylosalicylowym, naproksenem czy diklofenakiem. NLPZ hamują wytwarzanie substancji, które m.in. odpowiadają za powstawanie stanu zapalnego czy uczucie bólu. Niestety, przy okazji zwiększają też ryzyko podrażnień przewodu pokarmowego.
3. Przy jakich problemach ze zdrowiem trzeba szczególnie ostrożnie zażywać środki przeciwbólowe?
Bez konsultacji z lekarzem nie należy przyjmować leku:
- z paracetamolem – przy problemach z wątrobą, w chorobie alkoholowej i gdy jest się (lub niedawno było) pod wpływem trunku.
- z grupy NLPZ – przy chorobie wrzodowej żołądka lub dwunastnicy, problemach z nerkami, zażywaniu leków moczopędnych, przeciw cukrzycy czy związanych z układem krążenia.
Cierpisz na inne niż wymienione wyżej dolegliwości? Także zachowaj czujność. Każdy ze środków, który już zażywasz, może bowiem wchodzić w reakcje ze lekiem przeciwbólowym lub zmieniać jego działanie.
4. Czy środki przeciwbólowe można brać na pusty żołądek?
Tylko w nielicznych sytuacjach, np. aby szybciej zadziałał środek z paracetamolem. Jeśli jednak planujemy zażyć lek złożony czy z grupy NLPZ, trzeba coś wcześniej przekąsić. Jedzenie zmniejsza bowiem ryzyko podrażnienia układu pokarmowego. Aby nie zmniejszyć skuteczności leku, lepiej zrezygnować z przekąsek zawierających dużo błonnika (np. otręby, graham, płatki owsiane). Warto też wiedzieć, że przed przyjęciem preparatu
z grupy NLPZ można po prostu napić się mleka czy jogurtu.
5. Po jakim czasie i jak długo środek przeciwbólowy powinien zacząć działać?
Zazwyczaj musi upłynąć pół godziny, aby lek osiągnął we krwi stężenie takie, które pozwoli opanować ból lub gorączkę. Jak długo będzie się utrzymywać ten efekt zależy jednak od:
- nasilenia bólu – im jest słabszy, tym lek działa szybciej i dłużej, dlatego najlepiej przyjmować środek, gdy ból się dopiero pojawia, a nie wtedy, gdy już nie jesteśmy w stanie go znieść,
- dawki – ale nigdy nie wolno przekraczać jednorazowej maksymalnej porcji leku, bo grozi to niebezpiecznymi skutkami ubocznymi, poza tym nie ma to sensu. Jeśli dopuszczalna dawka nie pomoże, to większa również.
6. Czym należy popijać środki przeciwbólowe?
Najlepiej letnią przegotowaną wodą w ilości 3/4 szklanki. Woda (o ile nie jest mocno zmineralizowana) nie zmienia przyswajania i działania leku, i nie wchodzi z nim w reakcje. Nigdy nie popijaj tabletek sokami (zwłaszcza grejpfrutowym) i napojami, bo spowalniają one przetwarzanie substancji zawartych w leku, jednocześnie zwiększając ich poziom w organizmie. Prowadzi to do obniżenia skuteczności terapii i zwiększenia ryzyka wystąpienia skutków ubocznych.
7. Ponoć kofeina nasila przeciwbólowe działanie leku. Czy dla lepszego efektu warto zatem popijać tabletki np. kawą?
Nie, kofeina wprawdzie wzmaga działanie leku, ale też sprawia, że rośnie ryzyko wystąpienia niepożądanych działań związanych z nadmiernym pobudzeniem układu nerwowego. Niektóre leki przeciwbólowe mają już w swym składzie kofeinę. Popicie ich kawą, mocną herbatą, napojem energetyzującym czy colą może przyczynić się do wystąpienia takich objawów, jak: ból głowy, kołatanie serca lub zaburzenia jego rytmu, bezsenność, rozdrażnienie czy zaburzenia koncentracji. Aby uniknąć takich skutków, lepiej w trakcie przeciwbólowej kuracji zrezygnować z kawy lub zachować minimum 2-godzinne odstępy między zażyciem leku i wypiciem napoju z kofeiną.
8. Czy zażywanie środków przeciwbólowych może obniżyć skuteczność antykoncepcji?
Tak, ale problem ten dotyczy głównie pań stosujących spiralę antykoncepcyjną. Skuteczność spirali maleje bowiem w wyniku zażywania leków przeciwbólowych z grupy NLPZ. Jeśli chodzi o antykoncepcję hormonalną
i normalnie dawkowane leki przeciwbólowe bez recepty, ryzyko takie nie występuje.
9. Czy można czasem łączyć ze sobą różne środki?
Tylko wyjątkowo i bardzo ostrożnie, pamiętając, że obowiązuje przy tym zasada: nie wolno łączyć środków z tej samej grupy, bo grozi to przedawkowaniem i zwiększa ryzyko działań niepożądanych. Dlatego, gdy np. masz gorączkę i na jej zbicie zażyjesz lek z paracetamolem, ale temperatura nie spada, możesz przyjąć lek np. z ibuprofem (należy do NLPZ), ale absolutnie nie wolno połączyć np. ibuprofenu i kwasu acetylosalicylowego, bo obydwie te substancje to NLPZ
10. Czy warto zastosować jakąś inną niż tabletki postać środków przeciwbólowych?
To zależy od sytuacji. Tabletki są przeznaczone dla młodzieży i dorosłych. Jeśli ma je zażywać osoba o wrażliwym żołądku, powinna wybrać takie, które rozpuszczają się dopiero w jelitach.
Inne postaci leku to:
- zastrzyki – działają najszybciej, bo aktywna substancje trafia od razu do krwioobiegu,
- czopki – mają skuteczność zbliżoną do tabletek, przy czym lek omija górny odcinek układu pokarmowego, nie podrażnia więc żołądka i wątroby,
- do stosowania zewnętrznego (plastry, maści, żele, spraye, roztwory) – działają łagodniej, ale miejscowe aplikowanie leku znacznie obniża ryzyko skutków ubocznych..
11. Dlaczego osoby zażywające kardiologiczną dawkę aspiryny muszą uważać na leki przeciwbólowe?
Zasada ta dotyczy głównie środków z grupy NLPZ. Mogą one bowiem:
- zwiększać ryzyko choroby wrzodowej i krwawień z przewodu pokarmowego,
- zmniejszać przeciwzawałowe właściwości kardiologicznej dawki kwasu acetylosalicylowego (popularnie nazywanego aspiryną).
Na podstawie artykułu "Najważniejsze pytania o... leki przeciwbólowe", Diana Ożarowska-Sady/Przyjaciółka
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
