Istota problemu
Zespół policystycznych jajników (PCOS - Polycystic Ovary Syndrome), zwany również zespołem wielotorbielowatych jajników, drobnotorbielkowatych jajników lub zespołem Steina-Leventhala, jest schorzeniem występującym u 4-6% kobiet w wieku rozrodczym. W 73% przypadków stanowi najczęstszą przyczynę niepłodności z brakiem owulacji. PSOC charakteryzuje się ponadto zaburzeniami miesiączkowania, otyłością, hirsutyzmem i hiperandrogenizmem. [1]
Rozpoznanie
Lekarz, celem rozpoznania PCOS, powinien zwrócić uwagę na objawy kliniczne, wykonać badania hormonalne, USG jajników, dokonać oceny makroskopowej jajników w laparoskopii oraz badania histopatologicznego jajników.
Najczęściej występującym objawem PCOS, u niemalże 90% kobiet, są zaburzenia cyklu miesiączkowego, objawiające się skąpym bądź wtórnym brakiem miesiączki. Pierwotny brak miesiączki występuje u 3-5% pacjentek.
Hiperandrogenizm objawia się występowaniem nieprawidłowego owłosienia u kobiet (hirsutyzm) w następujących miejscach: górna warga ust, broda, bokobrody, podbródek i szyja, brodawki sutkowe, mostek, kresa biała, górna część ramienia, paliczki środkowe rąk, okolica krzyżowo-lędźwiowa, krocze. Z hiperandrogenizmem mogą wiązać się zmiany łojotokowe (trądzik, wykwity skórne), łysienie typu męskiego, obniżony tembr głosu, zmiana sylwetki ciała, przerost łechtaczki i warg sromowych.
U niektórych kobiet może pojawić się insulinooporność, a jej oznakami będą szarobrunatne zmiany w okolicy karku, pachy, łokci.
Około 40-60% kobiet z PCOS dotyczy otyłość typu brzusznego (androidalnego), której może towarzyszyć także hiperinsulinemia i insulinooporność. Nieprawidłowy jest też profil lipidowy, charakteryzujący się podwyższonym poziomem cholesterolu całkowitego, LDL, trójglicerydów i obniżeniem frakcji HDL.
Kobiety z PCOS, otyłością i insulinoopornością wykazują cechy zespołu metabolicznego, co jest podstawowym czynnikiem ryzyka wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych: nadciśnienia, choroby niedokrwiennej serca, zawału serca.
Konsekwencją nieleczonego zespołu PCOS jest – jak mówi dr n.med. Jacek Tomaszewski – wzrost ryzyka zmian przednowotworowych a nawet raka błony śluzowej macicy.
Badania w kierunku PCOS
Wywiad chorobowy oraz badanie ginekologiczne pozwala na postawienie wstępnej diagnozy. Lekarz zleci wykonanie podstawowych oznaczeń hormonalnych i USG.
W 2003 roku Europejskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu i Embriologii (ESHRE – European Society for Human Reproduction) oraz Amerykańskie Towarzystwo Medycyny Rozrodu (ASRM – American Society of Reproductive Medicine) ustaliły kryteria diagnostyczne dla PCOS, do których należy obraz jajników, charakterystyczny dla tego schorzenia. Należy jednak wykazać się ostrożnością, gdyż podobny obraz do jajników policystycznych obserwuje się u kobiet przyjmujących doustną antykoncepcję hormonalną, w przypadku hiperprolaktynemii, we wrodzonym przeroście nadnerczy.
W przypadku wykrycia nieprawidłowości, badanie hormonów może wymagać rozszerzenia celem określenia ich stężenia w poszczególnych fazach cyklu miesiączkowego.
Leczenie zespołu policystycznych jajników
Leczenie PCOS może przebiegać na kilka sposobów. Wybór dokonywany jest wspólnie z pacjentką, by uwzględnić jej życiowe plany (chęć urodzenia dziecka, uregulowanie cykli miesiączkowych, antykoncepcja hormonalna, efekt kosmetyczny). Na początku podejmuje się walkę z nadwagą, ogranicza kaloryczność diety, zachęca do zwiększonej aktywności fizycznej.
Aby unormować zaburzony cykl miesiączkowy, zaleca się tabletki hormonalne. Pozwalają regulować miesiączki, chroniąc przy tym błonę śluzową macicy przed jej przerostem.
Zdrowie intymne niezwykle ważne
Dolegliwości w obrębie układu moczowo-płciowego kobiety to problem cywilizacyjny. A jednak w Polsce problem zdrowia intymnego kobiety, postrzegany przez pryzmat dobrostanu ekosystemu pochwy jest nadal mało znany i rzadko podejmowany, mimo, że w zasadzie każda z kobiet w różnych życiowych sytuacjach jest narażona na wystąpienie infekcji pochwy. Należy zawsze pamiętać, bez względu na okoliczności, o dbałości o zdrowie intymne. Prawidłowe postępowanie nie tylko zmniejszy ryzyko zaburzeń ekosystemu i pH pochwy, ale także pomoże, co bardzo istotne dla kobiet planujących potomstwo, stworzyć odpowiednie i dogodne warunki fizjologiczne sprzyjające zapłodnieniu. Właściwa flora bakteryjna ekosystemu pochwy zapobiega oraz zmniejsza ryzyko występowania infekcji pochwy.
Wykorzystano materiały:
Patogeneza i genetyka PCOS, www.ginekolog.pl (2008.11.03)
www.zdrowieintymne.pl
Manifestacja kliniczna PCOS, www.ginekolog.pl (2008.11.03)
www.asa.eu
źródło: kostrzewapr.pl
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
