Nawyki towarzyszą nam od pierwszych chwil życia i co ciekawe - zajmują praktycznie 95% dnia. Do tego dają poczucie bezpieczeństwa i stabilizują życie. Choć na co dzień nie zwracamy na nie uwagi, ich świadome tworzenie, pozwala nauczyć się systematyczności i efektywności w każdej dziedzinie życia.
Wystarczy chwila refleksji, aby uświadomić sobie, iż każdy dzień składa się z sekwencji określonych działań. Zacznijmy przykładowo od analizy każdego poranka: jedni zaczynają dzień od zaparzenia mocnej, czarnej kawy, uważając, że nic innego nie postawi ich na nogi (czy rzeczywiście to prawda?) i popijając słodką drożdżówkę zbierają się do pracy, a inni dzień rozpoczynają od prysznica, śniadania i ulubionej gazety. Wszystkie te czynności sprawiają, że dzień jest bardziej usystematyzowany i szybciej radzimy sobie z porannymi czynnościami, z którymi jak wiemy, rano, bywa czasem ciężko.
Nawyki są systematycznie wykonywanymi czynnościami, często o określonej porze dnia i zgodnie z indywidualnie ustalonymi wzorcami np. nawykowo zmieniamy biegi w samochodzie, piszemy na klawiaturze uderzając w klawisze nie odrywając wzroku od monitora, czy wracamy do domu, aby sprawdzić, czy na pewno wszystko zostało wyłączone. Dlatego pozwolę sobie na śmiałe stwierdzenie, iż nawyki są wręcz wszechobecne w naszym życiu.
Każda zmiana wymaga dużej motywacji i samozaparcia. Nawyki kształtują się na przestrzeni 20 a nawet 70 dni, dlatego ich zmiana, szczególnie na początku może wymagać sporo wysiłku, ale konsekwentna praca nad własnymi działaniami może może zaowocować nieograniczoną satysfakcją i zwiększoną wiarą we własne siły.
Zasady świadomego kształtowania nawyków:
- Nieświadoma niekompetencja („błoga ignorancja") - nie posiadamy wiedzy do wykonania nowej czynności np. w prowadzeniu samochodu. Nowe działanie jest intrygujące i tajemnicze - stanowi swoiste wyzwanie.
- Świadoma niekompetencja - rozpoczęcie nowego działania powoduje napotkanie przeszkód motywacyjnych lub technicznych. W efekcie czego poświęcamy całą uwagę na rozwiązanie ewentualnych problemów. Choć etap ten zwykle jest uciążliwy, zaangażowanie przynosi zwykle oczekiwane profity - proces uczenia się nowości jest wówczas najefektywniejszy.
- Stan świadomej kompetencji - wykonujemy pracę świadomie i kompetentnie choć nadal wymaga ona uwagi i pełnej koncentracji.
-
Etap nieświadomej kompetencji - czynności stają się dla nas serią nawyków i umysł potrafi nieświadomie połączyć nowe działania z innymi np. prowadząc auto możemy słuchać radia i prowadzić rozmowę z innymi.
Proces świadomego uczenia się nawyków może się powtarzać w "nieskończoność". Warto jednak pamiętać, że każdą umiejętność można rozwijać do perfekcji. Tyczy się to nie tylko nauki jazdy autem, czy rozwijania porannych nawyków np. o jogging, ale również o relacje między partnerami i wzajemnego wyręczanie się bez uczucia obciążenia oraz budowania odważnych relacji w pracy. Wszystko to jest ściśle uzależnione od naszej samokontroli i chęci.
Niestety działania nawykowe, poza poczuciem stabilizacji, niosą ze sobą również negatywne konsekwencje. Mogą sprawić, że kilka imprez w klubie rozwinie w nas potrzebę sięgnięcia po kolejnego papierosa, choć do tej pory nie paliliśmy, kolejną lampkę wina wieczorem, czy chociaż by odkładanie ważnych spraw na ostatnią chwilę.
Co ciekawe, nasze działania często, zupełnie nieświadomie przejmujemy od naszych rodziców czy osób szczegolnie dla nas ważnych. W wyniku procesu wychowania i wzornictwa, określone czynności nieświadomie zapadają nam w pamieć, wpływając tym samym bezpośrednio na nasze zachowanie i reakcje. Osoby te mogą również wpływać motywująco lub osłabiająco na wyrabianie nowych nawyków. Dlatego tak ważne, jest, aby analizować własne czynności i uświadomić sobie te, które wymagają zmiany. To z pewnością wyjdzie nam na dobre!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
