Choroba Hashimoto, czyli przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, jest spowodowane nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego. W przebiegu choroby Hashimoto układ odpornościowy wytwarza przeciwciała, które niszczą tarczycę, prowadząc do jej niedoczynności. Wyróżnia się dwa rodzaje przyczyny tego schorzenia. Pierwsze – genetyczne – są związane z wystąpieniem choroby u kogoś w rodzinie. Drugie dotyczą czynników środowiskowych: przyjmowanych leków, niedoborów selenu, nadmiaru jogu i przewlekłego stresu1.
Do głównych objawów hashimoto zalicza się wzrost masy ciała, osłabienie, senność, zaburzenia koncentracji i pamięci, uczucie chłodu, suchość skóry, zaparcia, a u kobiet dodatkowo pojawić mogą się problemy z cyklem menstruacyjnym oraz kłopoty z zajściem w ciążę. Sprawdź, na czym polega profilaktyka tego schorzenia oraz wsparcie w chorobie.
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź charakterystykę objawów hashimoto
Rozpoznanie hashimoto
Jeśli zauważasz u siebie symptomy tego schorzenia, to koniecznie udaj się do lekarza. Rozpoznanie choroby Hashimoto zaczyna się od wywiadu lekarskiego. Wykonywane jest badanie palpacyjne szyi, w którym endokrynolog wykrywa powiększenie gruczołu tarczowego. Profilaktyczne badania, na które możesz zostać skierowana przez lekarza to:
- ocena stężenia TSH we krwi (jest to hormon wytwarzany w przysadce mózgowej, stymulujący tarczycę do produkcji i wydzielania hormonów),
- oznaczenie stężenia przeciwciał skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej (anty-TPO),
- USG tarczycy,
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa tarczycy (w przypadku podejrzenia wystąpienia guzka tarczycy)2.
Choroba Hashimoto – normy
- Prawidłowy poziom TSH mieści się w granicach 0,2–4,5 mj.m./l.
- W przypadku choroby Hashimoto poziom hormonów tarczycy jest zbyt niski. Normy dla FT3 wynoszą 3,0–7,5 pmol/l, a dla FT4 – 9,0–20,0 pmol/l.
- Znacznie podwyższony wynik anty-TPO wskazuje na chorobę Hashimoto.
Leczenie choroby Hashimoto
To lekarz endokrynolog na podstawie badań powinien wybrać najbardziej efektywny sposób leczenia. Możliwe, że otrzymasz leki przeciwzapalne lub hormon tarczycowy lewotyroksynę. Warto pamiętać o zachowaniu odpowiedniej diety i o aktywności fizycznej.
W codziennym menu powinny pojawiać się następujące składniki:
- mięso i ryby (w umiarkowanej ilości),
- nabiał (bez dodatku cukru),
- jaja (również w umiarkowanych ilościach),
- nasiona roślin strączkowych (fasola, groch, soczewica, ciecierzyca, bób…),
- makarony ze strączków (np. z groszku, soczewicy, ciecierzycy),
- komosa ryżowa (quinoa).
Co za to warto wykluczyć z diety? Warzywa kapustne, soję, fast foody, gotowe wyroby cukiernicze, słodycze i słodzone napoje również powinny zostać wyeliminowane3.
Poznaj zasady diety odpowiedniej w przypadku choroby Hashimoto
Hashimoto a stres
Jak już zostało wcześniej wspomniane, choroba Hashimoto może dotknąć osoby nadmiernie stresujące się. Dlaczego? Przyczyn należy szukać w mechanizmach powstawania stresu. W sytuacji zwiększenia napięcia zostaje uwolniona nadmierna ilość kortyzolu z nadnerczy. Jest również wydzielana adrenalina. Wymienione hormony są odpowiedzialne za uruchomienie reakcji „walcz albo uciekaj”. Sam stres zakłóca działanie osi podwzgórze-przysadka-nadnercza, zmniejsza konwersję T4 do T3, zwiększa poziom rT3, co z kolei prowadzi do zwiększenia poziomu TSH. W efekcie przyczyniając się do obniżenia funkcji tarczycy i w konsekwencji prowadzi do jej zaburzeń, a także wystąpienia objawów towarzyszących chorobie4.
Jak zatem zminimalizować stres i tym samym "pomóc" tarczycy?
- Zadbaj o ilość i jakość snu. Zaleca się 7 - 8 godzinny nieprzerwany sen. Tuż przed położeniem się do łóżka zrelaksuj się. Ogranicz do minimum emisję światła niebieskiego ze smartfonów.
- Pamiętaj o aktywności fizycznej. Znajdź taką formę, która będzie dla ciebie najlepsza. Joga, pilates, taniec, spacery a może jogging? Ważne, żebyś się ruszała i czerpała z tego przyjemność.
- Zwróć uwagę na oddech. Medytacja, joga lub ćwiczenia na świeżym powietrzu mogą w tym pomóc.
- Nie zapominaj o zasadach zrównoważonej diety.
- Pomyśl o suplementacji, która może wesprzeć cię w zmaganiach z chorobą Hashimoto.
Suplementacja a hashimoto
Osoby zmagające się z hashimoto często mają też problem z nadmierną masą ciała, która wynika z nieoptymalnej produkcji hormonów tarczycowych. Te z kolei wpływają na przemianę metabolizmu.
Poza lekami, które zaleci lekarz, warto pomyśleć o właściwej suplementacji, którą również powinien wskazać lekarz prowadzący. O czym warto pamiętać i jakich składników szukać w suplementach?
Jakich składników szukać w suplementach, aby znaleźć odpowiedni produkt? Oprócz odpowiedniej ilości białka pełnowartościowego, niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych i węglowodanów z błonnikiem, warto zwrócić uwagę na składniki, które mogą wesprzeć pracę tarczycy. O które składniki chodzi? Poniżej wymieniamy te, które mogą zminimalizować niektóre skutki choroby Hashimoto.
- Witamina D - może spowolnić rozwój niedoczynności tarczycy.
- Mio-inozytol - należy do witamin z grupy B, a jego rola w organizmie to m.in. usprawnianie transportu glukozy do komórek wrażliwych na insulinę5. N-acetyl-L-cysteina to składnik mający wpływ na utrzymanie równowagi oksydacyjnej przez neutralizację wolnych rodników6.
- Selen – ten składnik wspomaga prawidłową funkcje tarczycy, a także chroni komórki przed stresem oksydacyjnym.
- N-acetylocysteinę - normalizuje wydzielanie czynników prozapalnych.
- Różeniec górski - wspiera koncentrację.
- Witaminy z grupy B, w tym witamina B1- wspierają funkcjonowanie układu nerwowego.
- Kadzidłowiec indyjski - wpływa na tkankę tarczycy.
- Bakopa drobnolistna - wspiera pamięć.
Wsparcie w chorobie Hashimoto
Osoby zmagające się z hashimoto często zwracają uwagę na problem z akceptacją swojego wyglądu i brakiem koncentracji. W jaki sposób można im pomóc?
Akceptacja
Czasem towarzyszenie osobie i pełna akceptacja są ważniejsze niż tzw. dobre rady. Pokaż choremu, że rozumiesz jego położenie, a także wynikające ze schorzenia kłopoty z pamięcią lub przyrostem masy ciała.
Pomoc
Niektóre osoby zmagające się z chorobą Hashimoto mogą mieć problem z wykonaniem codziennych czynności: zapominają o nich, są zbyt zestresowane, a czasem nawet mogą mieć objawy depresji. Warto zaoferować pomoc w wykonaniu podstawowych prac domowych.
Wsparcie lekarza, dietetyka, psychologa
Co jeśli chory nie chce się leczyć, a nawet nie widzi potrzeby udania się do specjalisty? Wyjaśnij znaczenie badań profilaktycznych, a także pokaż, ile chory może zyskać, będąc pod opieką lekarza.
Źródła:
1. Choroba Hashimoto, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto
2. U. Ambroziak, choroby tarczycy. Diagnozowanie i leczenie. PZWL Wyd. Lekarskie, 2022.
3. Ratajczak A.E., Moszak M., Grzymisławski M.: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2017; 7(4): 305-311
4. Ogińska-Bulik N. Czy doświadczenie stresu może służyć zdrowiu? Polskie Forum Psychologiczne, 2009(14);1:33-45.
5. Jakimiuk A, Szamatowicz J. Ginkol Pol. 2014;85:54-7.
6. Šalamon Š, Kramar B, Marolt TP, et al. Antioxidants (Basel). 2019 Apr 28;8(5):111.
Suplement diety jest środkiem spożywczym, który nie może zastępować zróżnicowanej i zrównoważonej diety oraz zdrowego stylu życia. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych. Nie należy przekraczać zalecanej dziennej porcji do spożycia.
Materiał promocyjny marki NutroPharma.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
