Hashimoto to przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy. Układ odpornościowy działa nieprawidłowo, produkując przeciwciała, które niszczą tarczycę i prowadzą do jej niedoczynności. Choroba Hashimoto dotyczy przede wszystkim kobiet.
Co prowadzi do występowania choroby Hashimoto? Niektórzy naukowcy twierdzą, że przyczyn wystąpienia tego schorzenia należy szukać w czynnikach takich jak genetyka, płeć i wiek. Najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy jest wspomniane podłoże autoimmunologiczne, prowadzące do rozwoju choroby. Układ odpornościowy niszczy tarczycę, co skutkuje jej stanem zapalnym i prowadzi do jej degradacji. Na pojawienie się hashimoto mają też wpływ czynniki środowiskowe (infekcje, stres, zaburzenia odżywiania, niedobór selenu i nadmiar jodu)1.
Główne objawy hashimoto2
- przyrost masy ciała,
- osłabienie, zmęczenie, senność,
- problemy z koncentracją,
- zaburzenia pamięci,
- zaparcia,
- nadmierna reaktywność na zimno,
- stany lękowe, gorsze samopoczucie, możliwość wystąpienia depresji,
- suchość skóry (w tym dłoni),
- opuchlizna twarzy.
Dlaczego dieta w przypadku hashimoto jest tak ważna?
Nieodpowiednie odżywianie może prowadzić do niedoborów, które z kolei mogą skutkować pojawieniem się chorób immunologicznych, m. in. choroby Hashimoto. Dieta w chorobie Hashimoto ma na celu ograniczenie procesu zapalnego, który toczy się w obrębie tarczycy, a także ma wesprzeć działanie leków i ewentualnych suplementów diety3. O czym warto więc wiedzieć, komponując codzienne menu?
Jakie składniki odżywcze mają wpływ na gruczoł tarczycy?
Te składniki odżywcze mogą mieć związek z wystąpieniem choroby Hashimoto:
- jod – zarówno jego zbyt duża, jak i zbyt mała ilość działa niekorzystnie,
- niedobory selenu i żelaza,
- nieodpowiednia ilość białka w diecie,
- niedostateczną podaż nienasyconych kwasów tłuszczowych,
- niedostateczna ilość spożywanego błonnika pokarmowego,
- dieta uboga w witaminy A, B, C i D,
- dieta bogata w prozapalne pokarmy i produkty.
Dieta a choroba Hashimoto
Rozumiejąc znaczenie odpowiedniego odżywianie się w przypadku choroby Hashimoto, warto zwrócić uwagę na znaczenie składników pokarmowych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.
- Jod – jego niedobór powoduje pojawienie się woli tarczycy. Nadmiar za to stwarza ryzyko wystąpienia chorób autoimmunologicznych, również hashimoto.
- Żelazo – to niezwykle ważny minerał w organizmie. Transportuje tlen, uczestniczy w wielu kluczowych procesach biologicznych, bierze udział w produkcji przeciwciał, działa jako składnik niektórych białych krwinek, jest też niezbędne w syntezie hormonów tarczycy. Zarówno jego niski poziom, jak i nadmiar są niekorzystne dla organizmu.
- Selen – bierze udział w metabolizmie hormonu T4. Działa antyoksydacyjnie.
- Cynk – jego niedobór powoduje zaburzenia w stężeniu hormonów tarczycy T3 i T4.
- Białko – jego niedobór prowadzi do podwyższenia TSH i problemów z hormonami tarczycy.
- Inozytol, zwany witaminą B8 – chroni komórki tarczycy przed uszkodzeniem, działa przeciwzapalnie4.
fot. Adobe Stock
Dieta w przypadku hashimoto. 8 zasad, o których warto pamiętać
Jednym z objawów choroby Hashimoto jest przyrost masy ciała. Dzieje się tak na skutek stanu zapalnego tarczycy, który powoduje zwolnienie tempa przemiany materii. Konsekwencją może więc być niekontrolowany wzrost masy ciała.
Podstawą leczenia choroby Hashimoto jest kuracja hormonalna lekami, które indywidualnie określa lekarz. Ważny jest też sposób odżywiania. Jaka dieta będzie najlepsza dla osób, zmagającym się z niedoczynnością tarczycy5?
- Zadbaj o odpowiednią podaż selenu i cynku. W jakich składnikach ich szukać? Najbogatsze źródła tych składników znajdziesz w mięsie czerwonym, wątróbce, owocach morza, a także jajach i mleku.
- Minimum 2 razy w tygodniu sięgaj po ryby morskie.
- Ograniczaj spożycie soli, a jeśli z niej korzystasz, to wybieraj tę jodowaną.
- Pamiętaj o owocach i warzywach.
- Pij około 2 litrów wody dziennie. Ograniczaj słodkie napoje gazowane.
- Unikaj cukru i białej mąki.
- Nie stosuj radykalnych ani eliminacyjnych diet (chyba że masz do tego wskazania medyczne).
- Unikaj warzyw kapustnych i soi. Dlaczego? Są to produkty wolotwórcze, które pochłaniają jod z organizmu, utrudniając tym samym pracę tarczycy.
Co zatem warto jeść? Oto lista cennych składników, które powinny pojawić się w twoim menu
WĘGLOWODANY:
- kasze,
- ciemne pieczywo,
- brązowy ryż i makaron.
BIAŁKO:
- chude mięso,
- czerwone mięso,
- ryby morskie,
- jaja,
- nabiał (jogurty, kefiry, twarogi),
- orzechy,
- owoce morza.
TŁUSZCZE (głównie roślinne):
- olej lniany,
- olej rzepakowy,
- oliwa,
- awokado,
- orzechy.
SUPERFOODS, CZYLI PRODUKTY, KTÓRE MOGA POZYTYWNIE WPŁYNĄĆ NA PRACĘ TARCZYCY:
- owoce jagodowe,
- warzywa zielonolistne (np. szpinak, rukola, natka pietruszki),
- zioła i przyprawy (np. kurkuma, imbir, cynamon, tymianek, bazylia, rozmaryn, goździki, czarnuszka),
- orzechy włoskie, siemię lniane, nasiona chia,
- olej lniany, olej z czarnuszki,
- zielona herbata6.
Suplementacja – czy może pomóc w przypadku choroby Hashimoto?
Leczenie hashimoto zawsze należy zacząć od wizyty u lekarza. Specjalista skieruje cię na konkretne badania, a następnie ustali plan leczenia. Wskazana może okazać się też odpowiednia suplementacja, która powinna być zawsze dobrana po konsultacji z prowadzącym lekarzem.
Jakich składników szukać w suplementach, aby znaleźć odpowiedni produkt? Zdecydowanie warto wybrać ten, który zawiera witaminę D, która może spowolnić rozwój niedoczynności tarczycy. Na co jeszcze zwrócić uwagę? Przykładowo mio-inozytol należy do witamin z grupy B, a jego rolą w organizmie jest m.in. usprawnianie transportu glukozy do komórek wrażliwych na insulinę8. N-acetyl-L-cysteina to składnik mający wpływ na utrzymanie równowagi oksydacyjnej przez neutralizację wolnych rodników9. Warto wybrać też suplement, który zawiera selen – ten składnik wspomaga prawidłową funkcje tarczycy, a także chroni komórki przed stresem oksydacyjnym. Poza tym N-acetylocysteinę normalizuje wydzielanie czynników prozapalnych. W składzie suplementu dobrze jeśli znajdzie się też różeniec górski, który wspiera koncentrację. Co jeszcze? Witamina B - wspiera funkcjonowanie układu nerwowego, kadzidłowiec indyjski - wpływa na tkankę tarczycy, a babka drobnolistna - wspiera pamięć.
Źródła:
1. Choroba Hashimoto, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/endokrynologia/choroby/77782,choroba-hashimoto
2. Luty J, Bryl E. Choroba Hashimoto- aspekt genetyczny i środowiskowy, Forum Medycyny Rodzinnej 2017, tom 11, nr 1, 1–6
3. Lachowicz K., Stachoń M., Pałkowska-Goździk E., Lange E.: Fizjologiczne aspekty postępowania dietetycznego w chorobie Hashimoto. Kosmos 2019, 68(2), 201-214.
4. Jarosz M., Rychlik E., Stoś K., Charzewska J. (red.): Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. NIZP-PZH, Warszawa, 2020
5. Jurczak R.: Istotne składniki odżywcze w diecie osób z chorobą Hashimoto. Acta Salutem Scientiae 2019, 1, 27-41.
https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/warzywa-krzyzowe-w-niedoczynnosc-tarczycy-czy-powinnismy-sie-ich-obawiac/
6. Ratajczak A.E., Moszak M., Grzymisławski M.: Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto. Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2017; 7(4): 305-311
Suplement diety jest środkiem spożywczym, który nie może zastępować zróżnicowanej i zrównoważonej diety oraz zdrowego stylu życia. Suplement diety nie ma właściwości leczniczych. Nie należy przekraczać zalecanej dziennej porcji do spożycia.
Materiał promocyjny marki NutroPharma.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
