Każda ciężarna kobieta słyszała o toksoplazmozie oraz różnorodnych schorzeniach, które w okresie ciąży, mogą być zagrożeniem dla płodu. Niestety wśród chorób groźnych, znajduje się również taka, o której lekarze mówią niewiele lub nie mówią wcale. Przez co wiele kobiet, nie ma pojęcia o jej istnieniu oraz zagrożeniu, jakie choroba za sobą niesie.
Cytomegalia jest chorobą wywoływaną przez cytomegalowirus - rodzaj wirusów typu herpes. Jest to bardzo powszechnie występujący wirus, który przenosi się przez bliski kontakt z osobą zakażoną, a także przez krew i inne wydzieliny. Wirus ten, często występuje u dzieci uczęszczających do żłobków i przedszkoli, a w związku z tym, iż infekcje przechodzą bezobjawowo lub z objawami podobnymi do lekkiej grypy - rozpoznanie choroby jest bardzo utrudnione. Szczególnie, że objawy choroby, mogą równie dobrze wskazywać na np. toksoplazmozę.
Niestety w przeciwieństwie do toksoplazmozy, przebycie cytomegalii nie chroni nas w pełni przed powtórnym zakażeniem. Natomiast najgroźniejsze dla kobiet ciężarnych jest zakażenie pierwsze. Niestety na chorobę nie ma jeszcze, ani skutecznej szczepionki, ani skutecznego lekarstwa - dlatego warto zapoznać się z jej charakterystyką i dbać o to, by się nie zarazić.
Choroba ma bardzo długi okres wylęgania, który wynosi od 3 tygodni do 3 miesięcy. W związku z tym, iż cytomegalowirus należy do wirusów z tej samej grupy co opryszczka, ospa i półpasiec, po przechorowaniu nadal pozostaje on w organizmie w formie nieaktywnej. Do uaktywnienia choroby może dojść w okresie obniżonej odporności, dając obraz infekcji wirusowej.
Dla osób młodych i zdrowych, cytomegalia nie stanowi praktycznie żadnego zagrożenia. Problemem natomiast jest wystąpienie choroby u osób o obniżonej odporności, zwłaszcza u noworodków i niemowląt.
Cytomegalia a ciąża
Infekcja u kobiety w ciąży, może być przyczyną nawykowych poronień. Dodatkowo wirus atakuje głównie komórki niedojrzałe, w związku z czym jest wyjątkowo niebezpieczny dla płodu. Do płodu, wirus przenika przez łożysko lub na drodze wstępującej z szyjki macicy przez zachowane błony płodowe. Wirus bytujący w drogach rodnych, jest najczęstszą przyczyną zakażenia płodu i noworodka. Na cytomegalię wskazywać może pogorszenie wyniku cytologii oraz białe upławy.
W pierwszym trymestrze, zakażenia wewnątrzłonowe kończą się najczęściej poronieniem lub wadą wrodzoną ośrodkowego układu nerwowego. Dziecko może urodzić się ze zmianami w dnie oczu czy bezmoczem.
W kolejnym trymestrze ciąży zakażenie może prowadzić do wewnątrzmacicznych uszkodzeń mózgu. Po urodzeniu może się to objawiać zaburzeniami rozwoju lub padaczką - takie zmiany dotyczą 13% noworodków, których matki pierwotne zakażenie wirusem przechodziły w czasie ciąży.
Zakażenie w trzecim trymestrze ciąży może spowodować przedwczesny poród. Dzieci, które urodzą się przedwcześnie i noszą znamiona chorób takich jak zapalenie płuc czy nasilona żółtaczka, kwalifikują się do leczenia.
O ile zakażenie u matki, zaledwie w 1% kończy się wrodzoną infekcją płodu, o tyle zakażenie noworodka w momencie przechodzenia przez zakażony kanał rodny (moment porodu) dotyczy aż 10% noworodków. U pozostałej grupy, dzieci eliminują wirusa bez zakażenia lub mogą ujawnić objawy w późniejszym wieku niemowlęcym. Donoszony noworodek rzadko przechorowuje śródporodową cytomegalię, nieco gorzej jest natomiast z wcześniakami oraz dziećmi z niedowagą. Im krócej bowiem trwała ciąża, tym bardziej niedojrzałe jest dziecko, a prawdopodobieństwo rozwinięcia się pełnoobjawowej cytomegalii jest dużo większe.
Szacuje się, że aż 40 - 60% noworodków zostaje zakażonych cytomegalią w trakcie karmienia przez matkę piersią. Na szczęście infekcje przebiegają zwykle bezobjawowo i nie powodują żadnych komplikacji.
Zespół wrodzonej cytomegalii objawia się opóźnieniem wzrostu wewnątrzmacicznego, żółtaczką, ogólnym zakażeniem (czasem śmiertelnym) z powiększeniem wątroby bądź/i śledziony, a także małopłytkowością, zapaleniem płuc czy zwapnieniem śródczaszkowym, zapaleniem siatkówki oraz naczyniówki, głuchotą lub zanikiem nerwu wzrokowego (przez co może dojść do osłabienia widzenia).
Niestety 20 - 30% noworodków umiera, a u większości tych, które przeżyją rozwijają się zaburzenia rozwoju umysłowego różnego stopnia, wylewy, mikrocefalia oraz zwapnienia okołokomorowe.
Objawy i przebieg choroby
W wielu przypadkach choroba przebiega bezobjawowo, ale u osób z brakiem odporności, przypadki zachorowań bywają naprawdę ciężkie. Mogą to być między innymi: zapalenie mózgu czy płuc. Objawy cytomegalii mogą przypominać grypę lub przeziębienie - bóle mięśni, gorączka, powiększone węzły chłonne, ogólne złe samopoczucie.
Rozpoznanie i badania
Badania wykonuje się zarówno z krwi jak i z moczu. Test na obecność przeciwciał nie wchodzi w skład pakietu badań, które wykonuje się u kobiety w ciąży - dlatego warto się o nie upomnieć. Żeby u kobiety w ciąży potwierdzić cytomegalię, należy wykonać badanie kilkakrotnie w odstępach dwutygodniowych, co może być sporym utrudnieniem. W takich sytuacjach stosuje się wykrywanie wirusa poprzez nowoczesne metody, które wykrywają antygeny. Obowiązkowo badanie powinny wykonywać kobiety w trzecim trymestrze ciąży - w celu ustalenia wyjściowego statusu dla dziecka, w przypadku braku objawów.
Zdaję sobie sprawę z tego, że przeczytanie takiego artykułu, może wywołać uczucie lęku i paniki, ale bądźmy dobrej myśli. Lepiej poznać wroga wcześniej i mieć świadomość tego, że badania to nie głupi wymysł, a jedynie dbałość o zdrowie własne i przyszłego dziecka. Nie bójmy się pytać lekarzy o badanie pod kątem cytomegalii - jako pacjenci, mamy do tego pełne prawo.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
