Czy beta-blokery skutecznie obniżają ciśnienie krwi?

Beta-blokery stosowane są u pacjentów z nadciśnieniem. Obok leków odwadniających (diuretyków) oraz inhibitorów ACE, są lekami pierwszego wyboru przy zbyt niskim ciśnieniu krwi. Za ich wynalezienie James Black otrzymał w 1988 roku Nagrodę Nobla z medycyny. Trudno w to uwierzyć, ale pomimo tego, że beta-blokery stosuje się już pół wieku, to nadal istnieją wątpliwości co do ich skuteczności. 

To leki, które zostały wprowadzone do użytku jako środki na obniżanie ciśnienia krwi. Blokują one działanie receptorów beta zlokalizowanych na powierzchniach komórek, które reagują na sygnał "uciekaj albo walcz", czyli na wyrzut adrenaliny i noradrenaliny. Dzięki temu tętno nie przyspiesza, serce pracuje z mniejszym wysiłkiem, a ciśnienie krwi obniża się. Działanie to ma sprawić, że serce będzie mniej obciążone i w mniejszym stopniu narażone na zawał, co zmniejszy liczbę zgonów u pacjentów z nadciśnieniem. Do dzisiaj wyprodukowano już trzy generacje beta-blokerów, w teorii miały być coraz skuteczniejsze. Czy takie są?

W 2012 roku opublikowano badania naukowe, które wykazały, że beta-blokery stosowane w leczeniu nadciśnienia nie wydłużają życia pacjentów cierpiących na tę chorobę – ani wtedy, gdy są stosowane profilaktycznie przed pierwszym, ani przed kolejnym zawałem serca.

 

W 2014 roku opublikowano inne badania, które wykazały, że beta-blokery nie działają skuteczniej w obniżaniu ciśnienia krwi niż inne leki stosowane w tym celu (diuretyki, inhibitory reniny-angiotensyny, blokery kanałów wapniowych).

Zanim lek trafi do aptek, zostaje przebadany i dopuszczony do stosowania na podstawie wyników testów. Oznacza to, że w momencie dopuszczenia beta-blokerów do stosowania, wykazywały skuteczność. Co się więc stało, że obecnie się ją kwestionuje?

Pierwsze badania nad skutecznością beta-blokerów prowadzono w czasach, gdy stosowano inne procedury w leczeniu zawałów – nie stosowano jeszcze wtedy reperfuzji (jak najszybsze przywrócenie prawidłowego krążenia w tętnicach wieńcowych), która dopiero później stała się standardową procedurą leczniczą. Obecnie, dzięki niej znacząco ogranicza się uszkodzenie mięśnia sercowego. Najwyraźniej więc beta-blokery wykazywały skuteczność w przypadku serc wyraźnie uszkodzonych zawałem. Teraz, gdy te uszkodzenia najczęściej nie są już takie duże jak niegdyś, skuteczność beta-blokerów spadła. 

Na dodatek w obecnych czasach w chorobach serca można stosować szereg innych leków,  np. antykoagulanty czy statyny, które przynoszą lepsze efekty niż beta-blokery. 

Kardiolodzy na całym świecie śledzą (a przynajmniej powinni) wszystkie doniesienia naukowe na temat skuteczności dostępnych leków. Choć beta-blokery są nadal stosowane, nie wykluczone, że ich era przemija. Dlatego każdy, kto ma nadciśnienie powinien porozmawiać ze swoim kardiologiem o różnych możliwościach leczenia. A o zamianie beta-blokerów na inną terapię z pewnością powinni rozmawiać ludzie zagrożeni cukrzycą, gdyż beta-blokery mogą podnosić ryzyko jej rozwoju. Ostateczną decyzję zawsze powinien podejmować lekarz. 

 

Źródła: