Mózg człowieka ma niezwykłą zdolność tworzenia nowych połączeń między komórkami nerwowymi i naprawy lub zastępowania połączeń uszkodzonych. Dzięki temu możemy przyswajać nowe doświadczenia, zdobywać umiejętności i zachowywać wspomnienia.
Naukowcy nazwali tę zdolność plastycznością mózgu lub neuroplastycznością – jej poziom zależy od wieku i jest znacznie niższy u osób dorosłych. Ta zdolność staje się szczególnie ważna, gdy jeden z obszarów mózgu zostaje uszkodzony w wyniku urazu lub choroby, np. udaru czy choroby Alzheimera. Wówczas właśnie, dzięki neuroplastyczności, inny obszar mózgu może przejąć niektóre funkcje, tworząc połączenia alternatywne.
Neuroplastyczność była głównym obszarem prac badawczo-rozwojowych ogólnoeuropejskiego projektu, w ramach którego opracowano nowe metody badania uszkodzeń mózgu oraz kierunki innowacyjnych terapii, które mogą przywrócić mózgowi młodzieńczą plastyczność.
Jednym z najbardziej obiecujących enzymów okazała się chondroitynaza, która umożliwia reorganizację połączeń synaptycznych.
Takie terapie otwierają możliwość wpływania na poprawę zdolności uczenia się czy pamięci u osób starszych, a także leczenia uszkodzeń w przypadku udarów, urazów mózgu, kręgosłupa czy też w przebiegu choroby Alzheimera.
Czteroletnim projektem kieruje profesor James Fawcett z Uniwersytetu Cambridge. Naukowcy badają i stymulują plastyczność mózgu. W projekcie biorą udział badacze akademiccy, a także przedstawiciele koncernów farmaceutycznych i firm biotechnologicznych z ośmiu krajów. Projekt otrzymał dofinansowanie wynoszące około 5,2 mln € w ramach 7. Programu UE (FP7).
W ramach projektu opracowano też nowy mikroskop do mapowania obszarów mózgu dotkniętych przez udar oraz metody podawania chondroitynazy do organizmu.
– Z pewnością projekt przeszedł nasze oczekiwania. Umożliwił nam dogłębne zrozumienie, czym jest plastyczność mózgu oraz stworzenie wskazań dla terapii, które mogą zrewolucjonizować leczenie chorób dotyczących ogromnej części społeczeństwa – powiedział profesor Fawcett.
Każdego roku piętnaście milionów osób na świecie doznaje udarów, a choroba Alzheimera dotyka 18 milionów osób. Wraz z urazami kręgosłupa te trzy schorzenia są odpowiedzialne za większość przypadków długoterminowej niepełnosprawności, a odsetek ich zachorowań stale rośnie ze względu na starzenie się populacji.
Projekt obejmował tak wiele różnych aspektów badań, że jego realizacja przez zespoły pochodzące z jednego państwa nie była możliwa. Jedynie dzięki umożliwieniu badaczom i klinicystom specjalizującym się w różnych dziedzinach współpracy w ramach międzynarodowego projektu, zaistniała szansa osiągnięcia postępów medycznych w tej dziedzinie.
Konieczne są jeszcze dalsze badania, aby umożliwić zastosowanie wyników prac naukowców w leczeniu pacjentów. Niewątpliwie jednak dostępność terapii, które umożliwiłyby poprawienie pamięci, leczenie skutków demencji, wspomagały leczenie urazów mózgu i rdzenia kręgowego, byłaby ogromnym przełomem w medycynie i przyczyniłaby się do znacznego zwiększenia jakości życia pacjentów.
Zobacz też serwis Neurologia
Źródło: materiały prasowe Primum/mn
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
