Jak dochodzi do zakażenia?
Odkleszczowe zapalenie mózgu jest chorobą odzwierzęcą wywołaną przez wirusa z rodziny Flaviviridae. Jego rezerwuarem w przyrodzie są przede wszystkim drobne gryzonie i kleszcze. Człowiek może ulec zakażeniu poprzez ugryzienie zainfekowanego stawonoga, bądź spożywając niegotowane mleko zwierząt hodowanych w rejonach endemicznych, do których należą województwo podlaskie i warmińsko-mazurskie. Jednak ta choroba rozpoznawana jest w całej Europie Wschodniej i Środkowej, dlatego też do grupy osób narażonych należy zaliczyć wszystkich odwiedzających te rejony.
Zobacz też: Czym grozi opryszczkowe zapalenie mózgu?
Jakie są objawy odkleszczowego zapalenia mózgu?
Wirus po dostaniu się do organizmu człowieka ulega namnożeniu w miejscu ugryzienia przez kleszcza oraz w najbliższych węzłów chłonnych. Stąd drogą naczyń krwionośnych dokonuje inwazji wielu narządów. Jednak już na tym etapie nasz układ odpornościowy jest w stanie zwalczyć infekcję i zapobiec jej dalszemu rozwojowi. Tak też dzieje się w większości przypadków. Jedynymi objawami wcześnie pokonanego zakażenia mogą być typowe dla grypy ogólne osłabienie, gorączka, ból głowy, mięśni, stawów, zapalenie górnych dróg oddechowych a czasami także biegunka i wymioty. Niestety, bywa, że wirus przetrwa i przedostanie się do komórek śródbłonka naczyń krwionośnych mózgu, a stąd do jego komórek, stając się przyczyną rozwoju drugiej fazy zakażenia – fazy neuroinfekcji. Ten etap przebiegać może pod postacią zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenia mózgu, móżdżku lub rdzenia kręgowego. Skutkuje on pojawieniem się różnorodnych objawów neurologicznych.
Jak rozpoznać i leczyć odkleszczowe zapalenie mózgu?
Poza obrazem klinicznym do rozpoznania omawianej choroby niezbędne jest stwierdzenie w płynie mózgowo-rdzeniowym zmian typowych dla zakażenia wirusowego. Czasami dodatkowo oznacza się poziom swoistych dla tego zakażenia przeciwciał w klasie IgM. Można je oznaczyć także w surowicy. Leczenie odkleszczowego zapalenia mózgu nie odbiera od terapii innych chorób wirusowych ośrodkowego układu nerwowego, ponieważ nie ma leku działającego swoiście na wirusa wywołującego tę chorobę. Leczenie trwa średnio 2-3 tygodnie a rokowanie jest pomyślne, co oznacza, że z reguły objawy ustępują całkowicie. Jedynie w przypadku zapalenia mózgu i rdzenia kręgowego mogą utrzymywać się, czasami nawet wiele miesięcy, niedowłady, zaburzenia czucia, pamięci i problemy z koncentracją uwagi.
Jak możemy zapobiegać odkleszczowemu zapaleniu mózgu?
Nasze działanie profilaktyczne w tym przypadku sprowadzać się może do przestrzegania ogólnych zasad ochrony przed kleszczami oraz do szczepienia przeciwko tej infekcji.
Wśród nieswoistych metod warto wymienić:
- stosowanie repelentów, które należy rozpylać na skórę i odzież;
- osłanianie skóry w czasie przebywania na terenach leśnych;
- dokładna kontrola skóry po powrocie do domu (zwłaszcza okolic, gdzie skóra jest delikatna i wilgotna: pachwiny, okolice podkolanowe, pachy, skóra za małżowinami usznymi);
- wczesne usunięcie kleszcza za pomocą szczypczyków z późniejszą dezynfekcją miejsca ugryzienia.
Zobacz też: Choroby pasożytnicze u dzieci - kompendium
Szczepionka
Szczepienie dotyczy przede wszystkim osób często przebywających w lasach. Schemat szczepień obejmuje domięśniowe podanie 3 dawek szczepionki. Drugą powinno się przyjąć 1-3 miesiące od pierwszej, a trzecią 9-12 miesięcy od drugiej dawki. Warto podkreślić, że cały cykl należy rozpocząć wczesną zimą, tak aby zdążyć przed sezonem, kiedy kleszcze wykazują największą aktywność. Zalecane jest szczepienie przypominające po upływie 3 lat.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
