fot. Fotolia
Dlaczego powstają wrzody?
Choroba wrzodowa charakteryzuje się występowaniem ubytków w błonie śluzowej w postaci wrzodów i/lub nadżerek umiejscowionych w proksymalnej części dwunastnicy lub w żołądku.
Dwie podstawowe przyczyny tej choroby to infekcja Helicobacter pylori i niesteroidowe leki przeciwzapalne (ibuprofen, naproksen), a także aspiryna.
Ponadto w powstawaniu choroby wrzodowej odgrywają rolę czynniki środowiskowe: palenie tytoniu, nadmierne spożycie soli kuchennej, alkoholu i zbyt małe spożycie antyoksydantów (obficie występują w warzywach i owocach). Nie bez znaczenia są predyspozycje genetyczne i patogenność danego szczepu Helicobacter pylori, od których m.in. zależy odpowiedź organizmu na zakażenie.
Po czym poznać, że mamy wrzody?
Główne objawy choroby wrzodowej to:
- bóle w nadbrzuszu o różnym nasileniu, czasie trwania i charakterze,
- nudności,
- wymioty,
- często dyskomfort i objawy dyspeptyczne.
W przypadku choroby wrzodowej (szczególnie dwunastnicy) pojawiają się także bóle nocne.
Jak i gdzie powstają wrzody?
Wrzody trawienne tworzą się w wyniku działania kwasu solnego i pepsyny, powodując uszkodzenie nieopornej na ich działanie błony śluzowej. Powstają one najczęściej w proksymalnej części dwunastnicy, a także krzywiźnie mniejszej lub części przedoddźwiernikowej żołądka.
Jak zdiagnozować wrzody?
Przewlekły przebieg choroby i często nieswoiste objawy wymagają ustalenia właściwej diagnozy choroby. W tym przypadku bardzo ważne jest wykonanie gastroskopii i pobranie ze zmienionej chorobowo tkanki wycinków do badania histopatologicznego w celu wykrycia lub wykluczenia raka żołądka.
Ponadto z okolicy przedoddźwiernikowej żołądka pobiera się wycinki do wykonania testu ureazowego w celu wykrycia lub wykluczenia zakażenia Helicobacter pylori.
Zobacz też: Wrzody żołądka i dwunastnicy – jak je leczyć?
Jak leczyć wrzody?
Leczenie choroby wrzodowej to przede wszystkim eradykacja Helicobacter pylori, a także stosowanie leków hamujących wydzielanie soków żołądkowych. Wybór indywidualnej terapii farmakologicznej zależy od lekarza. Większość zalecanych leków wymaga recepty.
Aktualnie stosowana eradykacja zakażenia Helicobacter pylori trwa krótko: od 7 do 14 dni. We wszystkich niepowikłanych przypadkach choroby wrzodowej przynosi natychmiastowe zmniejszenie dolegliwości. Ponadto stosuje się leki zmniejszające wydzielanie żołądkowe w postaci inhibitorów pompy protonowej. Leki te alkalizują zawartość żołądka i przyśpieszają gojenie się wrzodów.
W przypadku opornych na leczenie mnogich owrzodzeń należy prowadzić dalszą diagnostykę i różnicować z chorobą Leśniowskiego-Crohna, chłoniakiem i zespołem Zolliger-Ellisona. Ponadto chorobę wrzodową należy różnicować z : dyspepsją czynnościową, rakiem żołądka, chorobą refluksową przełyku, kamicą żółciową, zapaleniem trzustki, a nawet chorobą wieńcową serca (maska brzuszna).
Zobacz też: Jak wykryć chorobę wrzodową?
Jak istotne jest leczenie dietetyczne choroby wrzodowej?
W przeszłości leczenie dietetyczne choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy miało znacznie większe znaczenie niż obecnie, a to dlatego, że nie znano przyczyny tej choroby i nie stosowano leczenia przyczynowego. Wśród różnych stosowanych diet szczególnie popularna była dieta mleczna, która w wielu przypadkach powodowała alkalizację organizmu z niepożądanymi następstwami. Również powszechnie stosowano leki alkalizujące i osłaniające.
Obecnie w leczeniu choroby wrzodowej dieta ma działanie wspomagające. Składa się głównie z produktów lekkostrawnych z obniżoną zawartością tłuszczu i wyłączeniem słodyczy, a także produktów wzdymających.
Pacjent powinien spożywać regularnie 5 posiłków dziennie. Wymaga się, aby potrawy były świeżo przygotowane i przyjmowane co 3 godziny.
Należy pamiętać o zaprzestaniu palenia tytoniu, unikaniu alkoholu, ostrych przypraw i ciężkostrawnych potraw. Bardzo ważne w leczeniu tego schorzenia jest unikanie stresu.
Czy można zapobiegać nawrotom choroby wrzodowej?
Nawrót choroby wrzodowej może nastąpić w wyniku ponownego zakażenia lub jako efekt niecałkowitego wyleczenia zakażenia Helicobacter pylori.
Ryzyko ponownego zakażenia zmniejsza higieniczny tryb życia: zaprzestanie palenia tytoniu, zmniejszenie spożycia soli kuchennej i przypraw ją zawierających, zwiększenie spożycia warzyw i owoców. Należy także ograniczać spożycie słodyczy.W codziennej diecie powinien znależć się jogurt i kefir, bowiem zawarte w nich probiotyki utrudniają reinfekcję Helicobacter pylori. Bardzo ważne jest też dbanie o higienę jamy ustnej.
Zobacz też: Czy wrzody mogą być niebezpieczne?
Opracowała: dr med. Magdalena Białkowska.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
