Leki a ciąża
Nie wszystkie leki można bezpiecznie stosować w ciąży – część substancji czynnych zawartych w lekarstwach może działać teratogennie, tj. indukować postawanie wad wrodzonych u płodu. Nie oznacza to jednak, że trzeba przerwać leczenie farmakologiczne definitywnie, by donosić zdrowe dziecko - współczesna wiedza pozwala zamienić lek na bezpieczniejszy.
Podział leków
Amerykańska Agencja ds. Żywności i Leków klasyfikuje wszystkie leki na 5 grup. Krótka charakterystyka tych grup przedstawia się następująco:
- grupa A - leki, których stosowanie w czasie ciąży nie wiąże się z podwyższonym ryzykiem dla płodu – jego uszkodzenie jest mało prawdopodobne;
- grupa B – badania na zwierzętach nie wykazały ryzyka dla płodu, ale nie przeprowadzono badań na ciężarnych kobietach albo w trakcie badań na zwierzętach wykazano działania niepożądane, ale nie stwierdzono takowych wśród kobiet ciężarnych;
- grupa C – badania na zwierzętach wykazały działania teratogenne lub zabójcze, ale nie przeprowadzono badań na ciężarnych kobietach albo nie badano danego leku ani na zwierzętach, ani na kobietach ciężarnych;
- grupa D – istnieją dowody na szkodliwe działanie na płód, ale można dany lek zastosować, gdy korzyści przewyższają ryzyko (np. stan zagrożenia życia u matki);
- grupa X- wykazano działanie teratogenne.
O fakcie istnienia potencjalnych działań niepożądanych na płód powinna pamiętać każda kobieta będąca w wieku reprodukcyjnym, mogąca w każdej chwili zajść w ciążę. Z tego względu zaleca się skorzystanie z wizyty u ginekologa jeszcze przed zajściem w ciążę – w przypadku stosowania jakichkolwiek lekarstw lekarz pomoże zamienić lek na bezpieczniejszy.
Najpopularniejsze środki w ciąży...
Kwas foliowy jest uznanym preparatem, który pomaga chronić płód przed wadami cewy nerwowej, a także przed zaburzeniami w składzie krwi i zaburzeniami w rozwoju trofoblastu. Suplementację kwasu foliowego zaleca się na minimum 2-3 miesiące przed zajściem w ciążę i prowadzi do końca ciąży. Od II trymestru dołączamy preparaty wielowitaminowe. Szeroko stosowanym pierwiastkiem w okresie niedoboru jest również żelazo – suplementowane w przypadku niedokrwistości, niekiedy łącznie z witaminą B12.
…mogą także szkodzić!
Do najczęściej stosowanych leków bez recepty należą leki przeciwbólowe i przeciwzapalne. Niestety są one bardzo często wręcz nadużywane, także przez ciężarne. Badania dowiodły, że część z tych leków, np. ibuprofen czy kwas acetylosalicylowy (aspiryna) mogą prowadzić do wad u płodu, np. wad serca. Należy o tym także pamiętać, stosując tzw. preparaty złożone, które mają w swoim składzie więcej niż jeden czynny składnik.
Choroby przewlekłe
Choroby przewlekłe u przyszłej mamy także należy leczyć, by zapewnić prawidłowy wzrost płodu.
Niekiedy ciąża wymusza konieczność modyfikacji leczenia, np. cukrzycę możemy leczyć jedynie dietą lub insuliną (nie lekami doustnymi).
Antybiotyki
Jeśli są wskazane – należy unikać w czasie ciąży tetracyklin i chinologów.
Czytaj też: Jakie są skutki infekcji w ciąży?
Farmakokinetyka
Stosując jakikolwiek lek należy pamiętać, że stan ciąży zmienia farmakokinetykę leków. W ciąży zwiększa się eliminacja leku, ponieważ wzrasta przepływ nerkowy. Zaobserwowano także spadek wchłaniania leków litofilnych z uwagi na zwolnienie perystaltyki w trakcie ciąży, a także spadek wydzielania soków trawiennych – leki lipofilne mogą więc wymagać nieco większych dawek niż przed ciążą.
Czytaj też: Jak zaplanować ciążę, jeśli jestem chora na cukrzycę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
