Każda kobieta spodziewająca się dziecka powinna mieć wykonany test w kierunku cukrzycy ciążowej. Jego wynik zaskakuje wiele przyszłych mam, które nie podejrzewają, że mogą cierpieć na cukrzycę w ciąży. Skąd się bierze ta przypadłość?
Cukrzyca ciążowa może dotknąć każdą przyszłą mamę. Ten rodzaj cukrzycy związany jest ze zmianami hormonalnymi w ciąży i zazwyczaj mija po porodzie. Mimo to choroby tej nie wolno lekceważyć, gdyż nieleczona może być niebezpieczna zarówno dla mamy, jak i dla dziecka.
- Cukrzycy ciążowa - przyczyny
- Cukrzyca ciążowa - objawy
- Cukrzyca w ciąży - badania
- Normy krzywej cukrzycowej dla kobiet w ciąży
- Cukrzyca ciążowa - leczenie
- Cukrzyca ciążowa - powikłania i niebezpieczeństwa
- Dieta w cukrzycy ciążowej
- Cukrzyca ciążowa - pytania i odpowiedzi
Cukrzycy ciążowa - przyczyny
Cukrzycy ciążowej winne są hormony ciążowe, które zaburzają wytwarzanie insuliny, co z kolei powoduje wzrost stężenia glukozy we krwi. W cukrzycy ciążowej wytwarzana przez organizm insulina jest bowiem częściowo blokowana przez inne hormony, których ilość wzrasta w okresie ciąży.
Dochodzi do rozwoju insulinooporności, czyli zmniejszenia wrażliwości komórek na działanie insuliny. Komórki trzustki produkują coraz więcej insuliny, aby utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi. I wtedy - zwykle koło 24-28 tygodnia ciąży, dochodzi do przeciążenia trzustki i rozwija się cukrzyca ciążowa.
Cukrzyca ciążowa - objawy
Sygnałem alarmowym jest obecność cukru w moczu lub za wysoki poziom cukru we krwi - wykrywa się to podczas badań kontrolnych w ciąży.
Co powinno cię zaniepokoić:
- większe pragnienie niż zwykle,
- częstsze oddawanie moczu i większe ilości,
- zmęczenie i senność,
- zawroty głowy.
Te sygnały mogą być alarmujące i powinnaś powiedzieć o tym lekarzowi po to, aby jak najwcześniej potwierdzić lub wykluczyć cukrzycę ciążową. Diagnostyka tej choroby przebiega etapowo.
Cukrzyca w ciąży - badania
U większości kobiet cukrzyca ciążowa nie daje żadnych objawów lub są one mylone z kiepskim samopoczuciem ciężarnych. To dlatego testy na poziom cukru we krwi muszą być wykonane kilkakrotnie.
Diagnoza cukrzycy ciążowej: test pierwszy
Diagnoza cukrzycy ciążowej: test drugi
- Pielęgniarka pobiera krew na czczo i przygotowuje mieszankę do wypicia.
- Musisz wypić szklankę wody, w której rozpuszczono 50 g glukozy - to bardzo słodki płyn. Można kupić w aptece własne, np. o smaku cytrynowym.
- Po godzinie jest pobierana krew po raz drugi.
Normy krzywej cukrowej dla kobiet w ciąży
Wyniki badania glukozy mogą oznaczać cukrzycę ciążową w przypadku wyniku:
- powyżej 100 mg/dl na czczo,
- powyżej 180 mg/dl po godzinie,
- powyżej 153 mg/dl po 2 godzinach od wypicia roztworu.
Wystarczy jeden przekroczony wynik, by mówić o cukrzycy ciężarnych. Jeśli zaś jest wyższy, ale nie przekracza 180 mg% (wyższy wynik świadczy o cukrzycy), kobieta jest kierowana na tzw. test diagnostyczny.
Diagnoza cukrzycy ciążowej: test trzeci
W przypadku nieprawidłowego wyniku lekarz zaleca obciążenie 75 gramami glukozy, czyli tzw. krzywą cukrową. W tym badaniu mierzy się poziom cukru na czczo, przed podaniem roztworu, 1 godzinę i 2 godziny po wypiciu.
Cukrzyca w ciąży - leczenie
Ponieważ problemem w tej chorobie jest za wysoki cukier w ciąży, ważne jest dbanie, by nie wzrastał i by utrzymać w ryzach poziom glukozy.
Wskazane jest:
- przestrzeganie diety niskowęglowodanowej,
- częste ale niewielkie posiłki (7–8 razy dziennie),
- regularne sprawdzanie poziomu cukru we krwi ,
- robienie notatek dotyczących swojej diety i samopoczucia.
Odpowiednia dieta, opieka specjalistów (ginekologa i diabetologa), a czasami także przyjmowanie insuliny, pozwalają kontrolować cukrzycę w ciąży i znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia powikłań.
Cukrzyca ciążowa - powikłania i niebezpieczeństwa
Powikłania nieleczonej lub zaniedbanej cukrzycy ciężarnych to m.in.:
- wysoka masa urodzeniowa dziecka (ponad 4 kg),
- większe ryzyko poronienia,
- większe ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u dziecka (serca, nerek, układu kostnego, mózgu).
Zwykle po urodzeniu dziecka hormony wracają do normy, a cukrzyca sama mija. Jednak kobiety, które miały cukrzycę w ciąży mogą w przyszłości zachorować na cukrzycę typu 2.
Dieta w cukrzycy ciążowej
Dietę przy cukrzycy ciężarnych ustala lekarz diabetolog. Najważniejsze jej zasady to:
- jedzenie często (6–8 posiłków w ciągu dnia, co 3-4 godziny) małych porcji,
- jedzenie nabiału, ryb, mięsa, warzyw,
- ograniczenie cukru i węglowodanów prostych (biała mąką, jasne pieczywo). Odpowiadają one za gwałtowny wzrost poziomu glukozy we krwi. Lepiej wybierać razowe pieczywo, kaszę gryczaną, kaszę jaglaną,
- ograniczenie jedzenia słodkich owoców, lepiej wybierać te mniej słodkie (czyli porzeczki i jabłka zamiast arbuza, gruszek i winogron),
- zamiast słodkich napojów i soków picie wody.
Już od 1 miesiąca ciąży należy kontrolować ilość spożywanych cukrów prostych. To samo dotyczy kolejnych ciąż - prawdopodobieństwo ponownego wystąpienia cukrzycy ciężarnych jest duże, dlatego od samego początku kolejnej ciąży należy przestrzegać diety cukrzycowej.
Wypowiedź lekarza: objawy i leczenie cukrzycy ciążowej - posłuchaj! (AUDIO)
Cukrzyca ciężarnych - najważniejsze pytania i odpowiedzi
1. Czy cukru trzeba unikać jak ognia?
Nie. Glukoza jest niezbędna. Powstaje z niej energia, dzięki której mogą funkcjonować wszystkie komórki ciała. W procesie tym pomaga insulina – hormon produkowany przez trzustkę.
Gdy trzustka nie jest w stanie jej wyprodukować lub nie wytwarza jej wystarczająco dużo, poziom cukru we krwi niebezpiecznie wzrasta. Wtedy mówimy o cukrzycy.
2. Czy takie problemy pojawiają się często?
Nie. U 3–4 % przyszłych mam działanie insuliny jest zaburzane lub wręcz niwelowane przez inne hormony ciążowe – głównie laktogen (potrzebny do produkcji mleka).
3. Czy cukrzyca trwa przez całą ciążę?
Nie. Ujawnia się zwykle dopiero w drugim lub trzecim trymestrze, czyli ok. 24.–28. tygodnia ciąży. Zazwyczaj ustępuje w ciągu 6–8 tygodni po porodzie. Niestety, połowa kobiet, które na nią chorowały, może mieć w przyszłości cukrzycę typu 2.
4. Czy łatwo ją wykryć?
Tak. Każda przyszła mama będąca pod opieką ginekologa ma robione testy z krwi pod kątem cukrzycy. Wykonuje się je dwa razy – na początku ciąży i między 24. a 28. tygodniem.
5. Czy aż do porodu trzeba sprawdzać poziom cukru?
Tak. Tylko wtedy, gdy wykryto u ciebie cukrzycę, powinnaś robić to regularnie. Obniżenie i unormowanie poziomu glukozy we krwi jest niezbędne dla bezpieczeństwa rozwijającego się maluszka.
Taką kontrolę można łatwo prowadzić w domu dzięki glukometrowi – małemu urządzeniu przypominającemu długopis, którym nakłuwa się palec. Jeżeli nie wiesz, jak wybrać takie urządzenie, to koniecznie zajrzyj do naszego rankingu najlepszych glukometrów.
6. Czy w czasie cukrzycy ciążowej niezbędna jest specjalna dieta?
Tak. Musisz uważać na to, co i ile jesz oraz pilnować swojej wagi. Jedz 5–6 razy dziennie niewielkie, ale wartościowe posiłki. Najlepsze jest białe mięso, chude wędliny, ryby. Zdrowe są produkty pełnoziarniste, niezbyt słodkie owoce (na pewno nie winogrona i banany), warzywa (zwłaszcza zielone).
Zrezygnuj z białego pieczywa, zastąp tłuszcze zwierzęce roślinnymi. Unikaj też pokarmów wysokokalorycznych, zwłaszcza przekąsek, oraz cukru: słodycze, czekolada i ciastka odpadają! Pij dużo niegazowanej wody, najlepiej 2,5 litra dziennie.
7. Czy konieczna jest zmiana trybu życia?
Tak. Istotny przy cukrzycy jest ruch – w czasie ćwiczeń organizm wykorzystuje znajdującą się we krwi glukozę i poprawia jej transport do komórek.
Wystarczy, że 5 razy w tygodniu zrobisz sobie półgodzinny spacer, a stężenie cukru w twojej krwi będzie dużo niższe. Doskonały jest także wysiłek uruchamiający wszystkie grupy mięśniowe.
8. Czy w trakcie cukrzycy ciążowej konieczne będzie przyjmowanie jakichś leków?
Nie. Dieta i ruch czasem wystarczą, by obniżyć poziom cukru we krwi. Niekiedy jednak potrzebna jest insulina w zastrzykach, ale o tym zadecyduje lekarz prowadzący ciążę.
9. Czy ta choroba może powodować inne dolegliwości?
Tak. Nieleczona cukrzyca ciążowa może być niebezpieczna dla ciebie i dziecka. Zdarza się również, że nie ustępuje po porodzie.
10. Czy cukrzyca ciążowa wpływa niekorzystnie na zdrowie dziecka?
Tak. Jeśli choroba zostanie zaniedbana. Wysoki poziom glukozy we krwi mamy oznacza wysoki poziom cukru u maleństwa, a to może wywołać wady rozwojowe. Dzieci mam z cukrzycą są zwykle większe niż inne noworodki, bo insulina działa jak hormon wzrostu.
Wtedy bardzo często poród kończy się cesarskim cięciem. Noworodki chorych na cukrzycę mam muszą być monitorowane, bo nagły spadek cukru po odcięciu pępowiny może wywołać u nich śpiączkę hipoglikemiczną.
11. Cukrzyca ciążowa - co jej sprzyja?
- otyłość lub cukrzyca w rodzinie,
- pojawienie się cukrzycy w poprzedniej ciąży,
- wiek mamy powyżej 35. roku życia,
- duży przyrost masy ciała w I trymestrze.
Polecamy także:Cukrzyca ciążowa - co robić po porodzie?
Uważaj! Tak też może objawiać się cukrzyca u dziecka!
Co oznacza glukoza w moczu ciężarnej?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
