Pośród podstawowych cech organizmu żywego, poza odżywianiem, wydalaniem, oddychaniem, wzrostem, reakcją na bodźce i poruszaniem się, należy wymienić także rozmnażanie. Ciąża i poród są procesami fizjologicznymi, które dopiero wówczas, gdy zostaną zakłócone i będą przebiegały nieprawidłowo, mogą się wiązać z niebezpieczeństwem dla matki i dziecka. Ciąża to nie choroba, nie stanowi więc zagrożenia dla organizmu kobiety. Wręcz przeciwnie – w czasie ciąży wzrasta aktywność fizjologiczna układów organizmu. By się o tym przekonać, warto przeanalizować kilka szczegółów z fizjologii rozrodu.
Dawczyni życia
Biologia wyposażyła kobietę w wiele mechanizmów przystosowujących ją do roli dawczyni życia, pozwalając na to, by organizm sam dostosowywał się do zmian zachodzących w nim w okresie ciąży i podpowiadał najwłaściwsze rozwiązania. Bezpośrednio po zagnieżdżeniu zapłodnionej komórki jajowej zmienia się przede wszystkim gospodarka hormonalna, a dzięki temu zasady funkcjonowania organizmu. Dziecko rozwijające się w organizmie kobiety posiada materiał genetyczny różny od materiału genetycznego matki.
Od pierwszych chwil po zapłodnieniu komórki jajowej stanowi całkowicie nowy, niezależny organizm. Jest więc dla matki „ciałem obcym”. Przed tym, by nie zostało tak potraktowane, chroni je niezwykle złożony mechanizm immunoregulacji, a także gospodarka hormonalna, w tym progesteron.
Co czyni progesteron?
Dzięki niemu zmniejsza się kurczliwość mięśni macicy i maleństwo nie zostaje z niej wydalone. W ten sposób często zanim dziecko zostanie świadomie zaakceptowane przez rodzica, organizm matki zrobi to samoistnie i podświadomie. Może też być odwrotnie: świadomość jest gotowa na przyjęcie nowego życia, ale organizm sam będzie się przed tym bronił, gdy nie jest to dogodny moment z biologicznego punktu widzenia.
Progesteron działa nie tylko na mięśnie macicy. Powoduje rozszerzenie naczyń krwionośnych, obniżenie o 20% obwodowego oporu tętniczego, zwiększa metabolizm komórkowy. Ten sam hormon powoduje rozszerzenie tchawicy i oskrzeli, wpływając tym samym na zwiększenie wentylacji pęcherzykowej.
Polecamy: Czy warto skorzystać ze znieczulenia podczas porodu?
Podobnie reagują wszystkie inne narządy zbudowane z takiej samej tkanki mięśniowej. Wolniejsza jest więc perystaltyka jelit, dłużej opróżnia się żołądek, słabiej będzie kurczył się wpust żołądka, w zamian za poprawę wchłaniania treści pokarmowych i lepsze trawienie pokarmów. Ogólnie organizm zaczyna funkcjonować „na zwolnionych obrotach”, by jak najbardziej chronić kobietę i nowe życie. Zwiększa się wrażliwość na hałasy, smaki, zapachy, by ułatwić ochronę przed szkodliwymi czynnikami środowiskowymi. Stąd niejednokrotnie nagle pojawiająca się niechęć do określonych produktów spożywczych, używek i substancji aromatycznych.
Samoistnie zwalnia się tempo życia matki. Jeżeli w codziennym życiu nie znajdzie się wystarczająco dużo naturalnej aktywności fizycznej, ruchu, i to zwłaszcza na świeżym powietrzu, organizm włączy kolejne „systemy alarmowe” w postaci objawów senności i zmęczenia.
Tlen jest bowiem jednym ze składników niezbędnych do prawidłowego rozwoju każdego organizmu, a podczas aktywności fizycznej zwiększa się ukrwienie poszczególnych narządów, lepsze jest ich dożywienie, dotlenienie, łatwiej usuwane są zbędne produkty przemiany materii. Zasada ta dotyczy także mięśnia macicy, od którego kondycji zależne jest krążenie łożyskowo-płodowe, a co za tym idzie rozwój nowo powstałego organizmu. Na najwcześniejszym etapie rozwojowym, gdy tworzą się poszczególne organy (do 12. tygodnia życia wewnątrzmacicznego), największe znaczenie mają zarówno ochrona przed szkodliwymi czynnikami, jak i właściwa podaż produktów odżywczych.
Czytaj więcej: Jak dbać o siebie w ciąży?
Fragment pochodzi z książki „Ciąża czy stan błogosławiony?”, Emilia Lichtenberg-Kokoszka, Ewa Janiuk i Jerzy Dzierżanowski (Oficyna Wydawnicza „Impuls”, 2011). Publikacja za wiedzą wydawcy.
Przypisy bibliograficzne zostały usunięte przez redakcję. Bibliografia i przypisy do wglądu u redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
