Zwichnięcia i skręcenia, to urazy obejmujące stawy. Na pierwszy rzut oka, są trudne do odróżnienia. Sprawiają dużo bólu i na pewien czas wyłączają z kręgu aktywnych fizycznie. Obydwa stany wymagają konsultacji chirurga lub ortopedy a także unieruchomienia na kilka tygodni.
Czym jest skręcenie?
Skręcenie jest urazem stawu, polegającym na przemieszczeniu się względem siebie powierzchni stawowych kości, które go tworzą. Dochodzi do niego na skutek wykonywania obszernych ruchów kończyną. Gdy uraz jest cięższy, może dojść do uszkodzenia więzadeł, które wzmacniają staw, jak również otaczającej go, torebki stawowej. Skręcenie objawowo może przypominać złamanie zamknięte. Charakteryzuje je ból, obrzęk i ograniczenie ruchomości kończyny. Więcej o skręceniu przeczytamy w artykule pt. A może to jednak skręcenie.
Czym jest zwichnięcie?
Zwichnięcie ma miejsce wtedy, gdy powierzchnie stawowe kości tracą ze sobą kontakt lub dochodzi do wysunięcia się którejś z nich, z torebki stawowej. Towarzyszy temu uszkodzenie więzadeł, naczyń krwionośnych (krwawienia) i torebki stawowej (naciągnięcie lub zerwanie).
Przy zwichnięciu pojawia się nienaturalny kształt kończyny, obecne są zasinienia, ból i obrzęk, a także brak jakiejkolwiek ruchomości w uszkodzonym stawie z tzw. sprężynującym oporem. Najczęściej dochodzi do zwichnięcia stawu ramiennego, kolanowego, palców i biodrowego – szczególnie podczas zimy i szaleństw na stoku.
Co należy zrobić w przypadku urazu stawu?
Zwichnięcia i skręcenia to bolesne i poważne urazy. Prawidłowe udzielenie pomocy minimalizuje ból i lęk poszkodowanego. Pierwsza pomoc w przypadku uszkodzenia stawów powinna obejmować:
- zbadanie poszkodowanego i wezwanie pomocy medycznej
- pozostawienie poszkodowanego w pozycji, która minimalizuje ból (pozycja zastana)
- wykonanie unieruchomienia przez obłożenie kończyny wałkami, poduszkami itp.
- unieruchomienie kości tworzących staw, podobnymi sposobami jak w przypadku złamania – opisaliśmy je w poprzednim artykule: Wypadki zimowe – złamania
- zapewnienie komfortu cieplnego i wsparcie psychiczne, np. rozmową
Czego nie wolno robić?
Fachowym zaopatrywaniem zwichnięć i skręceń zajmuje się lekarz. My musimy pamiętać, o tym czego z pewnością nie wolno nam wykonywać. Do czynności, które mogą spotęgować uraz i są zabronione, zalicza się:
- nastawianie kończyny na własną rękę
- poruszanie uszkodzoną kończyną
- transportowanie poszkodowanego bez unieruchomienia
- podawanie poszkodowanemu leków, jedzenia i picia
- pozostawienie poszkodowanego bez opieki
- opóźnianie dostarczenia poszkodowanego do szpitala
Po zaopatrzeniu skręcenia, czy zwichnięcia, konieczne jest odpoczynek. Nie wolno się przeciążać, a tym bardziej podejmować prac fizycznych. Po usunięciu szyny, warto przejść rehabilitację kończyny, by w pełni odzyskać jej funkcje i zapobiec powikłaniom długotrwałego unieruchomienia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
