Zakażenie HIV pod mikroskopem
HIV atakuje wszystkie komórki, które na swojej powierzchni mają receptor CD4 – dzięki niemu może się on dostać do jądra komórki. Zakażane są najczęściej limfocyty T, określane również jako limfocyty CD4, makrofagi, niektóre komórki ośrodkowego układu nerwowego i inne.
Jak działa układ odpornościowy?
Układ odpornościowy to system obronny organizmu, którego podstawową funkcją jest utrzymanie wewnętrznego środowiska organizmu przez eliminację drobnoustrojów. Składa się on z tkanek, komórek oraz procesów fizjologicznych, jego podstawowe części stanowią komórki: limfocyty B produkujące przeciwciała, komórki obojętnochłonne niszczące bakterie, limfocyty T odpowiedzialne za łączność pomiędzy poszczególnymi częściami układu odpornościowego.
W kilka, kilkanaście dni od zakażenia wiremia, czyli poziom wirusa w płynach ustrojowych, gwałtownie rośnie, osiągając bardzo wysoki poziom. U 40–90 % osób zakażonych występuje w tym czasie OIR – ostra infekcja retrowirusowa. Pojawia się pomiędzy 3 a 6 tygodniem od zakażenia (skrajny przedział czasu 1–8 tygodni). Jej objawy mijają samoistnie zwykle w ciągu 2 tygodni.
Przez wiele lat od momentu zakażenia poziom wirusa oraz poziom komórek odpornościowych może być w tzw. dynamicznej równowadze – tzn. pomimo niszczenia limfocytów CD4 przez HIV odporność nie jest bardzo upośledzona i osoba zakażona nie ma żadnych objawów.
Zobacz też: Jak można zarazić się wirusem HIV?
Czym są przeciwciała?
W przebiegu zakażenia HIV istotne jest pojawienie się serokonwersji, czyli odpowiedzi immunologicznej na obecność ciała obcego (antygenu) w organizmie – jest nią pojawienie się we krwi przeciwciał.
Przeciwciała to białka (immunoglobuliny) produkowane przez układ odpornościowy, niszczące obce ciała (drobnoustroje chorobotwórcze), które dostały się do organizmu. Na podstawie obecności specyficznych dla każdego antygenu przeciwciał stwierdza się zakażenie.
W przypadku zakażenia HIV serokonwersja pojawia się najczęściej od 10 dni do 6 tygodni od zakażenia. Jednak ze względu na fakt, że czasami proces wytwarzania przeciwciał trwa dłużej, a także czułość i swoistość testów wykrywających je jest różna, przyjmuje się, że okienko serologiczne, czyli czas, jaki mija od momentu zakażenia do wytworzenia w organizmie przeciwciał w ilości wystarczającej do stwierdzenia zakażenia za pomocą istniejących metod, trwa od 6 tygodni do 3 miesięcy. W niespełna 2% przypadków okres ten trwa do 6 miesięcy.
Okres bezobjawowy
Po ostrej fazie zakażenia następuje okres bezobjawowy. Może trwać od 8 do 10 lat. W tym czasie osoba zakażona zwykle nie ma żadnych objawów świadczących o zakażeniu, zwykle badania laboratoryjne krwi również nie wskazują na obecność infekcji. Nic nie wskazuje na to, że dany człowiek żyje z HIV i – być może – naraża na zakażenie innych.
Rozwój AIDS staje się prawdopodobny, gdy liczba limfocytów CD4 obniża się poniżej 400–200 komórek na mililitr krwi. Pojawiają się wtedy tzw. choroby wskaźnikowe czy też wskazujące na AIDS. Ich lista jest dość długa, znajdują się na niej m.in. zapalenie płuc, gruźlica, rak szyjki macicy, nowotwory skóry czy cytomegalia. Są to choroby występujące także u osób niezakażonych HIV, dlatego też nie zawsze ich pojawienie się świadczy o zakażeniu.
Aby stwierdzić AIDS, powinny zostać spełnione następujące warunki: stwierdzone zakażenie HIV, obniżenie odporności oraz wystąpienie choroby wskaźnikowej.
Leczenie w Polsce
Do 1996 roku leczenie pacjentów zakażonych HIV polegało na leczeniu chorób wskaźnikowych, natomiast działanie na samego wirusa było niemożliwe. Po 1996 roku zmieniło się to. Pojawiły się nowe farmaceutyki, których stosowanie nie powoduje co prawda wyeliminowania wirusa z organizmu, ale odpowiednie ich skojarzenie może doprowadzić do obniżenia poziomu wiremii do wartości nieoznaczalnych przy użyciu stosowanych metod diagnostycznych i jednocześnie do podniesienia liczby limfocytów CD4, a tym samym poprawy stanu zdrowia.
Leczenie zakażenia HIV w Polsce zalicza się do procedur wysokospecjalistycznych i jest opłacane bezpośrednio przez Ministerstwo Zdrowia. Zakup leków odbywa się centralnie, a pacjent nie płaci za leczenie. Nie obowiązuje rejonizacja, a to oznacza, że chory może wybrać klinikę i lekarza. W naszym kraju w 21 ośrodkach leczy się obecnie około 6000 pacjentów, w tym 120 dzieci
Zobacz też: Testy na obecność wirusa HIV
Fragment pochodzi z książki “Pozytywne życie” autorstwa A. Walendzik-Ostrowskiej i J. Dec (Impuls 2012). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
