Układ immunologiczny (odpornościowy) wykształcił wiele mechanizmów niezbędnych do neutralizacji lub eliminacji czynników zakaźnych, toksycznych i innych, które mogą być szkodliwe dla organizmu. Reakcja obronna na patogen może osiągać zbyt duże lub zbyt małe nasilenie i nieprawidłową formę. Zaburzenia układu immunologicznego mogą przebiegać w dwojaki sposób: nadwrażliwości z alergią oraz niedoborów odporności.
Na czym polega nadwrażliwość i alergia?
Mała dawka antygenu, czyli cząsteczki obcej dla organizmu, wywołuje czasem niewspółmiernie gwałtowne, burzliwe objawy. Katar sienny, łzawienie, astma atopowa, atopowe zapalenie skóry (świerzbiączka) czy wstrząs anafilaktyczny są przykładami możliwych, nadmiernych reakcji organizmu na obcy antygen. Wpływ mają nie tylko czynniki środowiskowe, ale również genetyczne. Gdy jedno z rodziców, lub oboje, cierpią na jakąś postać alergii, ryzyko zachorowania u dziecka jest znacznie wyższe.
Czytaj: Jak może objawiać się alergia?
Dlaczego występują niedobory odporności?
Wrodzone, czyli pierwotne niedobory odporności, najczęściej objawiające się w dzieciństwie, są poważnym problemem diagnostycznym i terapeutycznym. U tych pacjentów część komórek układu odpornościowego jest dotknięta wadą i nie funkcjonuje prawidłowo. Zaburzenie może dotyczyć wielu procesów, na przykład dojrzewania komórek odpornościowych, produkcji przeciwciał (białek wiążących i neutralizujących antygeny), zabijania patogenów, bytujących wewnątrz komórek, czy mechanizmów naprawy DNA.
Nabyte, czyli wtórne niedobory odporności obejmują stany, w których zmniejszenie odporności jest spowodowane inną chorobą lub czynnikami zewnętrznymi. Występują znacznie częściej, niż pierwotne niedobory odporności.
Najbardziej znanym nabytym niedoborem immunologicznym jest AIDS, spowodowany przez wirusa HIV, który aktywnie niszczy komórki odpornościowe. Jednak najwięcej ludzi na świecie cierpi na zaburzenia odporności spowodowane niedożywieniem. Niedobory żywieniowe sprzyjają częstszym infekcjom, takim jak gruźlica, zapalenie płuc, odra czy biegunki bakteryjne i wirusowe. Od stanu odżywienia zależy siła i jakość odpowiedzi układu odpornościowego na patogeny. Z tego powodu skuteczność szczepionek jest niższa u osób nieprawidłowo odżywiononych. Ciężki niedobór białka i kalorii powoduje zanik grasicy, która u dzieci jest niezbędna do rozwoju prawidłowej odporności organizmu. Niedobór witamin A, E, B i kwasu foliowego, a także mikroelementów takich, jak żelazo czy cynk może zaburzać funkcję limfocytów (komórek odpornościowych). Wtórny niedobór odporności wywołują również choroby ogólnoustrojowe, na przykład przewlekła niewydolność nerek i cukrzyca, a także choroby nowotworowe.
Do obniżenia odporności przyczyniają się również nadużywanie narkotyków i alkoholu. Warto zauważyć, że niedobory odporności występują również w stanach fizjologicznych, jak na przykład ciąża, a także u noworodków i osób w wieku podeszłym.
Polecamy też: HIV i AIDS - wszystko co chcesz wiedzieć
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
