Rak jelita grubego wciąż zbiera żniwo
Nie dziwi zatem determinacja, z jaką prowadzone są badania nad sposobami zapobiegania nowotworom jelita grubego. Szczególne nadzieje wiąże się z ustaleniem, które spośród powszechnie dostępnych środków leczniczych bądź suplementów diety mogą przyczyniać się do zmniejszenia ryzyka choroby nowotworowej. Stwierdzenie takiej zależności stworzyłoby bezprecedensową możliwość obniżenia stosunkowo niskim nakładem środków globalnej zapadalności na raka – w tym również raka okrężnicy.
Może sukces terapeutyczny tkwi w diecie?
Witaminy i mikroelementy jako pierwsze zwróciły uwagę naukowców. Wiele z nich pełni rolę kofaktorów w ważnych reakcjach enzymatycznych, również tych odpowiadających za prawidłowy wzrost i różnicowanie komórek. Wiedząc, jaką rolę odgrywa stres oksydacyjny w onkogenezie, wysunięto przypuszczenie, że zwiększenie ilości przeciwutleniaczy w diecie również pomoże zredukować ryzyko. W przypadku raka okrężnicy badania obejmowały albo ogólną populację, żyjącą na danym terenie (Linxian GPT, SU.VI.MAX), albo koncentrowały się na (stosunkowo niewielkiej) grupie pacjentów o zwiększonym ryzyku zachorowalności (leczonych w przeszłości z powodu gruczolaków lub z dziedzicznymi zespołami polipowatości). Wyniki generalnie zawiodły oczekiwania badaczy – nie stwierdzono takich korzyści ze stosowania suplementów, które nie mogłyby być wytłumaczone uzupełnianiem bieżących niedoborów.
Polecamy: Rak jelita grubego - co jeść, aby go uniknąć?
A słynne NLPZ-ty?
Obecnie dużo emocji wzbudzają studia nad dobroczynnym wpływem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), w szczególności kwasu acetylosalicylowego. Od dawna wiadomo, że chronią one gryzonie przed działaniem substancji rakotwórczych oraz zmniejszają ryzyko powstawania odległych przerzutów. Stwierdzenie wzmożonej ekspresji COX-2 (podstawowego celu molekularnego dla NPLZ: odpowiada za rozwój reakcji zapalnej; sprzyja proliferacji, unikaniu śmierci komórkowej oraz angiogenezie) w komórkach raka jelita grubego spotkało się więc z powszechną akceptacją. Działanie NLPZ nie ogranicza się zresztą do hamowania tego jednego enzymu – określono już wiele cząstek, zaangażowanych w procesy apoptozy, naprawę DNA czy przekazywanie sygnałów, które z nimi oddziałują.
Czy aspiryna rzeczywiście działa prewencyjnie?
Decydujący dowód skuteczności tych preparatów przyniosły szeroko zakrojone próby kliniczne. Obecnie dysponujemy bardzo dużą ilością danych, które świadczą, że regularne przyjmowanie NLPZ (w tym aspiryna) istotnie redukują ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Pozostaje zatem pytanie, czy (i w jaki sposób) wiedza ta da się przełożyć na skuteczne metody leczenia. Najlepsze rezultaty były osiągane w grupach zwiększonego ryzyka i tu nie ulega wątpliwości, że interwencja terapeutyczna nie tylko przynosi bezpośrednią korzyść, ale uzasadnia też poniesione ryzyko i jest opłacalna ekonomicznie. Trudniej wypowiedzieć się o szansach stosowania środków przeciwzapalnych na szerszą skalę, gdyż nie określono optymalnego sposobu dawkowania. Chodzi głównie o uniknięcie często występujących działań niepożądanych. Przedwczesny entuzjazm studzi też fakt, że w kilku dużych, prospektywnych analizach (WHS, PhHS, TIA-AT) nie wykazano jednoznacznie korzystnego efektu tych leków dla całej zbiorowości.
Czytaj też: Czy przyjmowanie aspiryny zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
