Ogólnie
Maksimum zachorowań na nowotwory przewodu pokarmowego przypada na 5-7. dekadę życia i praktycznie występuje z równą częstością u obu płci. Rak jelita grubego jest najczęstszym nowotworem układu pokarmowego.
O skriningu
Wszystkie cechy raka jelita grubego spełniają warunki, jakie powinna mieć choroba, w której zastosowanie badań przesiewowych może przynieść poprawę. Większość (ok. 90%) przypadków raka rozwija się z polipów gruczolakowatych stosunkowo łatwych do rozpoznania i leczenia, a okres przejścia z postaci niezłośliwej do złośliwej ocenia się na 5 do 15 lat. Metody diagnostyczne wczesnych stadiów choroby są dobrze określone i dają możliwość weryfikacji histopatologicznej, co lepiej ukierunkowuje sposób leczenia.
Jak wykonać test na krew utajoną w kale?
Przeprowadzono liczne badania mające potwierdzić diagnostyczną skuteczność nowszego nie-gwajakolowego testu na krew utajoną. Jest to immunochromatograficzny test wysoce selektywny w stosunku do ludzkiej hemoglobiny i niewymagający stosowania specjalnej diety ani nie wykrywający krwi, która znajduje się w stolcu ludzi zdrowych. Każdy pacjent po przeczytaniu instrukcji może pobrać materiał sam, bez pomocy fachowego personelu służby zdrowia. Próbkę można przechowywać w warunkach pokojowych i należy dostarczyć do laboratorium lub lekarza w ciągu 8 dni. Pozytywny wynik testu nie decyduje o rozpoznaniu nowotworu jelita grubego, wymaga jednak wykonania pełnej diagnostyki.
Polecamy: Krew w kale - alarmujący objaw
O czym może świadczyć dodatni test?
Wśród osób z dodatnim testem rozpoznać można m.in. zapalenie jelita grubego, chorobę uchyłkową i polipy nowotworowe. Wyniki wskazują na wysoką czułość i swoistość testu oraz na jego wysoką skuteczność i wartość jako przesiewu – jest prosty, trafny, powtarzalny, a dzięki wczesnemu wykryciu raka jelita grubego, nie tylko znacznie obniża koszty leczenia chorych (nie bez znaczenia pozostaje fakt, że badania przesiewowe w raku jelita grubego mają niższe koszty od programów przesiewowych w kierunku innych typów nowotworów złośliwych), ale też w sposób istotny może wydłużyć czas przeżycia pacjentów.
Jeśli wyniki testu przesiewowego są nieprawidłowe, lekarz powinien zalecić badanie weryfikujące, którym w każdym przypadku jest kolonoskopia.
Czytaj też: Nie bójmy się kolonoskopii!
Najdokładniejszym badaniem pozostaje jednak kolonoskopia
Metodą tą można zbadać całe jelito grube i wykryć około 90-95 % nowotworów. Jest to jednak badanie wymagające stosunkowo długiego przygotowania i bywa obarczone powikłaniami. Często wprowadzenie badań przesiewowych opartych na kolonoskopii jest niemożliwe ze względów ekonomicznych, niedostatecznej dostępności do sprzętu endoskopowego oraz problemów z akceptacją badania przez pacjentów. W tej sytuacji wydaję się, że proste, nieinwazyjne badanie na obecność krwi utajonej w stolcu stosowane wśród osób o zwiększonym ryzyku zachorowania na raka jelita grubego jest w pełni uzasadnione do czasu wprowadzenia masowego przesiewu kolonoskopowego.
Autor: Tomasz Jureńczyk
Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum w Krakowie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
