Rodzaje ran
Raną nazywamy przerwanie fragmentu powłok zewnętrznych organizmu (skóry, błon śluzowych) na skutek uszkodzenia mechanicznego, chemicznego lub termicznego. Może dojść również do uszkodzenia naczyń krwionośnych, mięśni, nerwów i kości – zależnie od siły czynnika powodującego uraz.
Każdą ranę uznaje się za zakażoną. Zranieniom towarzyszy ból i krwawienie (ich nasilenie jest zależne od umiejscowienia rany i rodzaju uszkodzeń).
Istnieje kilka rodzajów ran:
- kłute,
- cięte,
- miażdżone,
- rąbane,
- postrzałowe.
Czy rany kłute są groźne?
Skaleczenia i drobne otarcia skóry towarzyszą nam przez całe życie i czasem trudno ich uniknąć. Drobnymi urazami (takimi jak drzazgi, ukłucia igłą) możemy zająć się sami i – dopóki nie widzimy oznak zakażenia, czyli mocnego obrzęku i ropy – nie musimy konsultować się z lekarzem.
Natomiast poważne, głębokie uszkodzenia ciała mogą być potencjalnym zagrożeniem dla naszego zdrowia lub życia. Dlatego tak ważne jest, żeby każdy znał przynajmniej podstawy udzielania pierwszej pomocy.
Rany kłute powstają w wyniku przebicia skóry lub ciała ostro zakończonym przedmiotem (nóź, gwóźdź, drut itp.). Rany te są zazwyczaj wąskie i głębokie, przez co – tylko z pozoru – mogą wyglądać na niezbyt groźne.
Czy można wyciągać przedmiot tkwiący w ranie?
Jeżeli przedmiot, który spowodował uraz, nadal tkwi w ranie, bardzo istotną kwestią jest, by w żadnym wypadku go nie usuwać. Należy zdać sobie sprawę, iż działa on jak "korek", a wyciągnięcie go może spowodować bardzo poważny krwotok.
Rana, w której znajduje się ciało obce, powinna zostać odpowiednio zabezpieczona. Najistotniejsze, o co powinniśmy zadbać, to by przedmiot tkwiący w ciele nie przemieszczał się i nie spowodował dalszych urazów.
Podstawowe czynności ratunkowe
Gdy w ranie nie ma ciała obcego, musimy pamiętać, o jak najszybszym zatamowaniu krwotoku. Najlepiej użyć jako opatrunku sterylnej gazy, a następnie zabezpieczyć ją przed przemieszczeniem za pomocą bandaża.
Jeżeli jednak nie dysponujemy takimi materiałami, warto wykorzystać to, co mamy pod ręką. Równie dobrze spisze się w tej roli ręcznik, serweta, czy ubranie. Opatrunek powinien być na tyle duży, by przykrył całą ranę, zaś węzeł bandaża (lub innego materiału) musi znajdować się na wysokości rany – jego ucisk również pomoże tamować krwotok.
W przypadku, gdy nie mamy przy sobie nic, co mogłoby spełnić rolę opatrunku, należy zbliżyć do siebie brzegi rany i w miarę mocno uciskać.
W przypadku, kiedy nie dajemy sobie rady z powstrzymaniem krwotoku kończyny, warto unieść ją tak, by rana znajdowała się powyżej poziomu serca. Natomiast gdy opatrunek przesiąka, nie zdejmujemy go, by założyć nowy, a nakładamy następny. W razie konieczności czynność tę powtarzamy.
Gdy krwotok jest duży, kończynę możemy również uciskać powyżej rany (około 10-15 cm).
Zobacz też: Mity na temat odkażania ran
Kiedy wezwać pomoc?
Jeżeli na miejscu wypadku jesteśmy sami, należy najpierw opatrzyć poszkodowanego, a następnie zadzwonić po pomoc. Pamiętajmy, że od naszych działań zależy jego życie. Opanowanie i jasność umysłu mogą nam tylko pomóc. Uspokajamy rannego, nie podawajmy mu żadnych leków, nic do picia ani jedzenia.
Jeżeli w miejscu zdarzenia znajdują się inne osoby, należy poprosić którąś z nich, by wezwała pomoc, gdy my będziemy opatrywać poszkodowanego. Zaoszczędzimy dzięki temu sporo czasu, który przy tego typu urazach jest bardzo cenny.
Przykre konsekwencje skaleczeń
Tężec może pojawić się, gdy do rany dostanie się ziemia, kurz, rdza, a od daty ostatniego szczepienia upłynęło ponad 7 lat. W takim przypadku należy udać się do lekarza, który zastosuje profilaktykę przeciwtężcową.
Przykrymi konsekwencjami zakażenia są niezależne od naszej woli skurcze mięśni. Objawy te pojawiają się między 1. a 60. dniem zakażenia rany. Tężec może zagrażać życiu, gdy dojdzie do porażenia mięśni oddechowych.
Pamiętajmy zatem o regularnych szczepieniach przeciwko tężcowi – mogą uratować nam życie.
Zobacz też: Uwaga, tężec!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
