Wszyscy doświadczamy sytuacji trudnych, stresowych, bez względu na wiek, płeć i pochodzenie. Czasy są trudne, bo świat kusi nas wieloma możliwymi do zrealizowania marzeniami, lecz nie da się osiągnąć wszystkiego. Poza „pokusami” tego świata, coraz trudniej jest nawiązać i utrzymać bliskie relacje z drugim człowiekiem. W otoczeniu każdego człowieka jest ktoś rozwiedziony, zdradzony, skrzywdzony. Coraz więcej słyszymy o depresji i zaburzeniach zachowania u dzieci. Ludzie są coraz bardziej zabiegani, niespełnieni i samotni.
Jak sobie radzimy z sytuacjami stresowymi?
Z trudnościami radzimy sobie na różne sposoby, ale wkładamy dużo wysiłku w to, żeby z pozoru wszystko wyglądało „normalnie”, by inni nie wiedzieli, że jest nam ciężko.
Czasem człowiek potrafi sam siebie przekonać, że to co go spotkało, nie było ważne i nie wywarło na nim większego wrażenia. Często wyłącza myślenie, pamięć i idzie dalej przez życie, mając nadzieję, że mimo wszystko znajdzie spokój i szczęście. I wtedy zdarza się, że dopada nas choroba psychosomatyczna, czyli choroba, której źródeł nie da się medycznie wytłumaczyć.
Czym jest choroba psychosomatyczna?
Ludzie cierpiący na zaburzenia psychosomatyczne odczuwają ból, mdłości lub mają inne fizycznie odczuwalne objawy. Jednak niemożliwe jest postawienie wyraźnej diagnozy, co do przyczyn tych dolegliwości.
Choroba psychosomatyczna to taka, do której przyczyniła się nasza psychika, czyli my sami, chociaż nie wyklucza to wpływu innych rzeczy na powstanie choroby. Czynnikami psychicznymi będą tu:
- cechy osobowości,
- środowisko rodzinne
- stres (wywołany, np. sytuacją życiową, konfliktami intrapsychicznymi),
- utrwalone sposoby zachowania (np. unikowe radzenie sobie ze stresem),
- zepchnięta do podświadomości pamięć przebytych urazów.
Wszystkie te czynniki prowadzą do powstawania niepożądanych emocji. Mam tu na myśli emocje, których doświadczamy wielokrotnie lub je tłumimy, np. gniew, frustracja, lęk.
Warto wiedzieć: Czy bruksizm to schorzenie psychosomatyczne?
Jak się klasyfikuje choroby psychosomatyczne?
Jest wiele klasyfikacji chorób psychosomatycznych, ale wyróżnia się dwie: zaburzenia psychosomatyczne wg Ścigały oraz Bleulera.
Ścigała zaburzenia psychosomatyczne dzieli na trzy grupy:
- Choroby, których czynnikami etiologicznymi są bodźce psychiczne. Są to tak zwane nerwice wegetatywne, czyli bóle głowy (migreny), których źródłem jest napięcie psychiczne, nawykowe wymioty, jadłowstręt psychiczny, pewne postacie otyłości.
- Choroby, w których czynnikiem istotnym, choć nie wyłącznym, są urazy psychiczne (doświadczenia traumatyczne). Do grupy tej należą: choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy, zapalenie jelita grubego, samoistne nadciśnienie tętnicze, choroba wieńcowa, astma oskrzelowa, choroby alergiczne (np. atopowe zapalenie skóry).
- Choroby, w których czynnik psychiczny jest czynnikiem zaostrzającym proces chorobowy. Są to: cukrzyca, nadczynność tarczycy, gościec pierwotnie przewlekły.
Manfred Bleuler wśród chorób psychosomatycznych wymienia:
- Choroby organiczne (nadciśnienie tętnicze, owrzodzenie żołądka, owrzodzenie dwunastnicy, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba niedokrwienna serca, przewlekły gościec stawowy.
- Zaburzenia funkcjonalne (przewlekłe zaparcia, moczenie mimowolne, zaburzenia seksualne, zaburzenia snu, tiki nerwowe).
- Pośrednie zaburzenia psychosomatyczne (otyłość, uzależnienia, samouszkodzenia, samobójstwa).
Jak się leczy choroby psychosomatyczne?
Coraz częściej na człowieka cierpiącego patrzymy holistycznie, tzn. bierzemy pod uwagę jego ciało, psychikę, warunki środowiskowe, w których funkcjonuje, oraz jego duchowość.
Biorąc pod uwagę fakt, że podłożem chorób psychosomatycznych jest psychika człowieka, w leczeniu osób chorych psychosomatycznie dużą rolę poza leczeniem farmakologicznym powinna odgrywać też pomoc psychologiczna, najczęściej w formie psychoterapii. Jednak zanim pacjent trafi na psychoterapię zazwyczaj przechodzi różnorakie badania medyczne, celem znalezienia przyczyny choroby. Dopiero po nieskutecznym leczeniu często słyszy, że choroba ma podłoże „nerwowe”.
Wielu pacjentów ma opory przed udaniem się do specjalisty: psychologa lub psychiatry w obawie przed uznaniem ich za niepoczytalnych, za „wariata”. Choremu trudno jest doszukać się przyczyny we własnej psychice, skoro odczuwa silne bóle brzucha, głowy czy serca, a nie uświadamia sobie swoich tłumionych uczuć lub bagatelizuje wpływ traumatycznych zdarzeń, jakie miały miejsce w jego życiu.
Uznanie tłumionej od dawna złości lub niechęci ma podstawowe znaczenie w procesie leczenia. Wykorzystuje się w terapii m.in. metodę dialogu głosów – dzięki niej pacjent wypowiadając się w imieniu chorej części siebie wyraża jej punkt widzenia i potrzeby. To pozwala również dotrzeć do wtórnych zysków, jakie płyną z choroby. Łatwiej wówczas ominąć opór i dostrzec wartości tłumione i niezaspokojone.
Ważny również w leczeniu chorób psychosomatycznych jest system rodzinny. Często na tego rodzaju choroby cierpią osoby wykluczone z rodziny lub lojalne wobec kogoś z wcześniejszych pokoleń, komu działa się krzywda, kto doświadczył ciężkiego losu.
Jednak odpowiednio leczone zaburzenie psychosomatyczne może służyć rozwojowi pacjenta, ponieważ skłoni go do rozwiązania konfliktów emocjonalnych, a tym samym wpłynie na poprawę stylu życia. Pamiętajmy, że nic po nas „nie spływa”. Nasiąkamy tym czego doświadczamy.
Polecamy: Czy psychika wpływa na otyłość?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
