Czym jest formaldehyd?
Tytułowy formaldehyd (inaczej aldehyd mrówkowy, metanal) to bezbarwny gaz organiczny zbudowany z węgla, wodoru i tlenu występujący w naszym naturalnym otoczeniu. Powstaje podczas niepełnego spalania substancji zawierających węgiel (paliwa kopalne), wytwarzany jest także przez organizm człowieka oraz występuje we wdychanym przez nas powietrzu.
Formaldehyd nie kumuluje się w środowisku naturalnym (rozpada się przy udziale promieni słonecznych lub baterii środowiskowych) ani nie ulega akumulacji w ciele człowieka – ulega rozkładowi w wyniku procesów metabolicznych.
Wszechobecny formaldehyd
Formaldehyd stosuje się do produkcji wyrobów przemysłowych od ponad stu lat. Jako surowiec wykorzystywany jest w kilkudziesięciu sektorach przemysłu do produkcji setek wyrobów codziennego użytku, które mogą być źródłem emisji tego gazu nawet przez wile lat.
Przykładowo, formaldehyd w postaci żywicy formaldehydowej stosowany jest do produkcji wielu materiałów budowlanych (m.in. klejów paneli drewnopochodnych, izolacji i odlewów). Wykorzystywany jest także w przemyśle w postaci wodnego roztworu (tzw. formaliny) do produkcji niegniotących się tkanin, jako konserwant w szczepionkach i kosmetykach (m.in. w antyperspirantach, lakierach do paznokci, produktach do pielęgnacji i stylizacji włosów), w środkach nawożenia roślin i preparatach owadobójczych, w odświeżaczach powietrza, detergentach, wyrobach papierniczych i w wielu innych produktach z naszego otoczenia.
Formaldehyd jako alergen
Formaldehyd jest najbardziej rozpowszechnioną substancją chemiczną w naszych domach. Coraz częściej badania potwierdzają, że osoby narażone na działanie oparów formaldehydu (zwłaszcza w sypialni) były w większym stopniu narażone na wystąpienie reakcji alergicznej.
Jeżeli stężenie formaldehydu w powietrzu przekracza dozwolone normy, mogą występować różnorodne dolegliwości chorobowe, takie jak kaszel, ucisk w klatce piersiowej, podrażnienie spojówek, nosa i gardła, chrypka, nudności, wymioty.
Nadal nie ma jednoznacznej odpowiedzi, dlaczego niektóre osoby są bardzo wrażliwe na uczulające właściwości formaldehydu, podczas gdy inni nie są podatni na jego działanie. Formaldehyd sam w sobie nie wywołuje reakcji alergicznych skóry (tzw. hapten), jednak u osób z określonymi skłonnościami może łączyć się z białkami skóry (tworząc alergen) i wywoływać powietrzopochdne kontaktowe zapalnie skóry czyli alergiczny wyprysk kontaktowy.
Ponadto formaldehyd czasami może bezpośrednio drażnić układ immunologiczny i zwiększać istniejącą już tendencję do reakcji alergicznych.
Jak unikać formaldehydu?
Badania sugerują, że osoby mieszkające w budynkach zawierających większą ilość surowców wydzielających substancje chemiczne (w tym formaldehyd) mogą wykazywać nawet o 50% większe prawdopodobieństwo rozwoju chorób alergicznych (np. astmy u dzieci), w porównaniu do osób przebywających w domach z materiałów o zmniejszonej emisyjności tych substancji.
Aby ograniczyć niekorzystne działanie formaldehydu, warto zachowywać wilgotność względną powietrza o wartości 30-50%, zwiększyć wentylację pomieszczeń po przyniesieniu do nich nowych materiałów emitujących formaldehyd oraz w miarę możliwości używać materiałów alternatywnych, nie narażających na wysokie stężenia formaldehydu. Ponadto należy zabezpieczać powierzchnie nielaminowane okleinami lub wodnymi preparatami kryjącymi, myć materiały przed ich użyciem oraz stosować ekologiczne produkty w naszym otoczeniu.
Magazyn e!stilo w całości można przeczytać w w wersji tabletowej (IPad i Android), ściągając magazyn nieodpłatnie.
Zobacz też: Nikiel - (Ni)ekończące się alergie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
