Pomiar ciśnienia tętniczego krwi
Wysokie ciśnienie niszczy naczynia krwionośne, prowadząc do zawału serca i udaru mózgowego. Z kolei niskie sprawia, że czujesz się osłabiona.
Dobry wynik to 120/80 mm Hg (milimetrów słupka rtęci). Ale za normę uznaje się też ciśnienie nie niższe niż 100/60 mm Hg i nie wyższe niż 140/90 mm Hg.
Badanie najlepiej przeprowadzać podczas każdej wizyty u lekarza, nie rzadziej jednak niż raz w roku (a jeśli masz cukrzycę, nadwagę lub szybko się męczysz – częściej). Nadciśnienie stwierdza się, gdy kilka pomiarów (zrobionych z co najmniej kilkudniową przerwą) pokaże przekroczenie górnych norm. Ale uwaga! U ok. 20 procent osób ciśnienie krwi podnosi się już na sam widok lekarza. To tzw. syndrom białego fartucha. By nie zafałszował wyników, warto badać się też w domu.
Wskazówki. Ponieważ ciśnienie zmienia się zależnie od pory doby (najniższe jest w nocy), przez 2–3 dni z rzędu mierz je przed śniadaniem i kolacją oraz w razie pogorszenia samopoczucia. Pamiętaj jednak, by pół godziny przed kontrolą nie ćwiczyć, nie pić kawy i nie palić papierosów (to podnosi ciśnienie). Parę minut przed badaniem skorzystaj z toalety (pełny pęcherz też podnosi ciśnienie) i postaraj się zrelaksować. Pomiar wykonuj zawsze na tym samym ręku (praworęczni na lewym, leworęczni na prawym). Wyniki zanotuj, by pokazać je później lekarzowi.
Ceny: badanie u lekarza w ramach wizyty, a poza nią 5–10 zł, zakup ciśnieniomierza od ok. 50 zł.
Cholesterol i inne tłuszcze na testach
Cholesterol jest konieczny m.in. do produkcji hormonów i komórek nerwowych. Gdy jednak krąży go we krwi za dużo, grozi ci miażdżyca.
Dobry wynik tzw. cholesterolu całkowitego (mierzy się go w podstawowym badaniu) nie powinien przekraczać 200 mg/dl krwi. Jeśli lekarz podejrzewa, że masz problemy z układem krążenia albo cholesterol całkowity jest za wysoki, może zlecić wykonanie lipidogramu. Pozwala on określić stężenie tzw. dobrego cholesterolu HDL – u kobiet powinno przekraczać 50 mg/dl, a u mężczyzn 40 mg/dl. Oprócz tego sprawdza się poziom złego cholesterolu LDL (maksimum to 130 mg/dl) i trójglicerydów (to także związki tłuszczowe, nie może ich być więcej niż 150 mg/dl).
Badanie cholesterolu całkowitego warto powtarzać co 2–3 lata. Częściej (np. raz w roku) powinny je robić osoby z nadwagą, palące, chore na cukrzycę lub nadciśnienie. Lipidogram robi się na zlecenie lekarza – u osób ze stwierdzoną miażdżycą zwykle 2 razy w roku.
Wskazówki. Wstępnie poziom cholesterolu całkowitego możesz skontrolować sama – posługując się prostym testem (np. Venture lub CholesTrak, szukaj w aptece). Robi się go na czczo. Wystarczy nanieść kroplę krwi na specjalny pasek. Po kilkunastu minutach jest wynik. Jeśli sugeruje podwyższony poziom cholesterolu, zrób dodatkowo badania laboratoryjne. Uwaga! Cholesterol całkowity i lipidogram też robi się na podstawie krwi pobranej na czczo.
Ceny: test z apteki ok. 30 zł, testy laboratoryjne: cholesterol całkowity, HDL, LDL i trójglicerydy – po 10–20 zł.
Stężenie glukozy, czyli jak słodka jest krew
Podwyższony poziom cukru we krwi (glukozy) uszkadza naczynia krwionośne i narządy zaopatrywane przez nie w krew. Dlatego osoby chore na cukrzycę są bardziej narażone na problemy z układem krążenia niż ludzie zdrowi.
Dobry wynik to taki, gdy stężenie glukozy we krwi nie przekracza 100 mg/dl.
Badanie – jeśli jesteś zdrowa, trzeba robić je co 2–3 lata, jeśli masz cukrzycę, nawet kilka razy dziennie.
Wskazówki. Test wykonuje się na czczo, z małej próbki krwi.
Ceny: za podstawowy wariant badania – 10–20 zł.
EKG – zapis elektrycznej pracy serca
Osoby żyjące w dużym stresie, a także te, u których lekarz podejrzewa zaburzenia pracy serca, powinny zrobić Elektrokardiogram, czyli EKG.
Dobry wynik wykazuje miarowy rytm serca. Potwierdza też jego prawidłową budowę i ukrwienie.
Badanie – o ile lekarz nie zaleci inaczej, warto zrobić raz na 5 lat.
Wskazówki. Godzinę przed zrobieniem EKG nie pij kawy, mocnej herbaty czy alkoholu. A bezpośrednio przed badaniem nie biegaj i unikaj stresu (to wszystko przyspiesza pracę serca). Test możesz mieć zrobiony w dwóch wersjach. EKG spoczynkowe (wariant podstawowy) polega na przypięciu czujników do nóg, rąk i klatki piersiowej leżącego pacjenta. EKG wysiłkowe to bardziej zaawansowana forma diagnostyki choroby wieńcowej. Powinno być wykonywane na zlecenie lekarza, bo jest to test prowokujący niedokrwienie i czasami może być niebezpieczny. Wykonuje się go na bieżni lub stacjonarnym rowerku. W jednym i drugim przypadku czujniki przesyłają impulsy do komputera. Wynik interpretowany jest przez lekarza i drukowany w postaci raportu z wykresami i wnioskami dotyczącymi dalszego postępowania.
Ceny: EKG spoczynkowe ok. 25–30 zł, EKG wysiłkowe 75–90 zł.
Alarm! To może być zawał
Typowym objawem jest ból za mostkiem. Może promieniować do żuchwy, pleców, barków i nadbrzusza. Trwa ponad 20 minut. Inne sygnały to: duszność, poty, uczucie niepokoju, nudności. Osoba, u której wystąpi zawał, wymaga natychmiastowej pomocy. Najważniejsza jest pierwsza, tzw. złota godzina.
Dieta dla ciebie
Twoje serce nie lubi kawy, dużych ilości mocnego alkoholu i soli – podwyższają ciśnienie krwi. Na cenzurowanym są także słodycze – tuczą, a otyłość podnosi ryzyko chorób układu krążenia. Trzeba też unikać tłuszczów zwierzęcych (smalcu, masła, czerwonego mięsa i wędlin), bo podnoszą poziom złego cholesterolu. Co jednak warto jadać? Oto zdrowotna karta kulinarna.
Dlaczego dobre dla serca?
- Pomidory, a także ziemniaki, banany, szpinak, brzoskwinie i chudy jogurt – dostarczają potasu, ten zaś reguluje ciśnienie krwi.
- Jagody, maliny, jeżyny, truskawki i borówki amerykańskie – to źródło kwasu acetylosalicylowego. Ten zaś działa przeciwzakrzepowo.
- Tłuste morskie ryby, siemię lniane, oliwa i olej rzepakowy – obfitują w nienasycone kwasy tłuszczowe (obniżają poziom złego cholesterolu).
- Grejpfruty zawierają przeciwutleniacze, czosnek zaś – allicynę. Obniżają one poziom trójglicerydów i złego cholesterolu.
- Razowe pieczywo, kasze, płatki owsiane, a także warzywa i owoce (zwłaszcza ze skórką) to kopalnia obniżającego cholesterol błonnika.
Konsultacja: kardiolog, dr Wojciech Drewniak
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
