Do ucha zewnętrznego należą: małżowina uszna, (czyli ta część, która potocznie nazywana jest uchem) oraz przewód słuchowy zewnętrzny. Choroby ucha zewnętrznego zdarzają się często i wielokrotnie są powodem wizyty u lekarza.
Zakażenia
Zakażenia przewodu słuchowego zewnętrznego mogą być wywoływane przez bakterie, wirusy i grzyby. Czynnikami sprzyjającymi występowaniu zakażeń są: urazy, które powodują przerwanie ciągłości naskórka, zaleganie wody, zmniejszenie ilości produkowanej woszczyny. Zakażeniom grzybiczym sprzyjają m.in.: zbyt długie stosowanie kropli do uszu zawierających antybiotyki oraz praca w ciepłych, wilgotnych pomieszczeniach.
Infekcje bakteryjne najczęściej wywoływane są przez: pałeczkę ropy błękitnej (Pseudomonas aeruginosa) i gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus). Objawiają się bólem, wyciekiem ropnym z ucha, często upośledzeniem słuchu. Leczenie polega na miejscowym stosowaniu środków z antybiotykiem. Jeśli występują objawy ogólne jak gorączka i powiększenie węzłów chłonnych, podaje się antybiotyki doustnie lub dożylnie. Zakażenia pałeczką ropy błękitnej mogą zagrażać życiu, gdy dojdzie do rozprzestrzenienia procesu chorobowego na inne tkanki. Wymagają one intensywnego leczenia na oddziale szpitalnym.
Jednym z częstych zakażeń wirusowych jest półpasiec uszny. Do zakażenia dochodzi w wyniku aktywacji przetrwałego zakażenia wirusem Varicella-Zoster (wywołującym ospę wietrzną). Czynnikami ułatwiającymi reaktywacje są spadki odporności. Leczenie odbywa się w szpitalu, obejmuje leczenie objawowe oraz leczenie przeciwwirusowe (najczęściej aciklowir).
Zakażenia grzybicze stanowią ok. 10% zakażeń ucha zewnętrznego. Często zaczynają się świądem. Drapanie powoduje późniejsze uszkodzenia naskórka i nadkażenia bakteryjne. Wyciek z ucha jest gęsty, kleisty, ma nieprzyjemny zapach. Leczenie obejmuje stosowanie maści zawierających środki przeciwgrzybiczne. W przypadku ciężkich zakażeń stosuje się leki działające ogólnie.
Przeczytaj: Jakie są najczęstsze przyczyny bólu ucha?
Patologie przewodu słuchowego
Jedną z patologii przewodu słuchowego jest jego zwężenie, powstające zazwyczaj w wyniku urazu lub stanów zapalnych. W okolicy zwężenia może dojść do odkładania się martwego złuszczonego naskórka, co spowoduje powstanie tzw. perlaka. Zagraża on całkowitym zamknięciem przewodu słuchowego.
Inną patologią są kostniaki i wyrośla kostne. Kostniaki to z reguły guzy łagodne kości skroniowej. Wyrośla kostne to łagodny rozrost kości, często spotykane są u osób uprawiających sporty wodne. Powodują zwężenia przewodu słuchowego, przez co sprzyjają zaleganiu wody i niszczeniu naskórka. Przyczyny ich powstania nie są do końca jasne. Jeżeli wyrośla kostne lub kostniaki zagrażają zamknięciem przewodu słuchowego, usuwane są chirurgicznie.
Urazy mechaniczne
Urazy przewodu słuchowego zewnętrznego często są wynikiem nieostrożnego oczyszczania z czopów woskowych lub próby usunięcia ciał obcych. Mogą być także efektem świądu i nieodpartej chęci podrapania się, co doprowadza do urazu cienkiej skóry pokrywającej przewód słuchowy. W skutek tego może dojść do rozwoju zakażenia.
W świądzie stosuje się środki działające miejscowo, lub odpowiednie leczenie farmakologiczne w zależności od jego przyczyny.
Urazy małżowiny usznej spowodowane są najczęściej tępym uderzeniem lub cięciem. Czasami są niewielkie, nieraz mogą jednak doprowadzić do całkowitego oderwania małżowiny. Urazy powinny być jak najszybciej opatrywane przez wykwalifikowany personel, aby uniknąć groźnych powikłań (m.in. zakażenia). W przypadku oderwania małżowiny, w odpowiednich ośrodkach możliwa jest jej całkowita rekonstrukcja.
Polecamy: Jakie mogą być przyczyny nagłej utraty słuchu?
Urazy termiczne: oparzenie, odmrożenie
Odmrożenie ucha zewnętrznego zdarza się bardzo często. Jest efektem braku właściwej ochrony w zimę. Odmrożenie jest bardzo niebezpiecznym urazem. Jeśli odpowiednio szybko chory nie uzyska pomocy, w naczyniach krwionośnych mogą powstać zakrzepy, co doprowadzi do zwiększenia niedokrwienia i martwicy. Zamarznięta okolica ucha nie boli. Ból pojawia się dopiero później, gdy w tkankach rozwija się stan zapalny. Nie wolno masować odmrożonego miejsca, zwiększa to tylko uszkodzenie. Właściwym postępowaniem jest ogrzanie ucha ciepłymi, suchymi okładami lub suszarką do włosów. W celu uniknięcia zakrzepów w naczyniach stosuje się podskórne zastrzyki z heparyny. Warto jednak po prostu pamiętać o czapce lub nausznikach w zimę.
Oparzenia ucha nie są częstym urazem. Jeżeli jednak do nich dojdzie najbardziej niebezpieczne są zakażenia rany. Na oparzoną skórę stosuje się, więc miejscowo środki z antybiotykiem. W przypadku rozległego oparzenia chory musi pozostać na oddziale. Jeżeli jednak uraz nie jest duży, a pacjent odpowiednio zaopatruje ranę w domu, wystarczy leczenie ambulatoryjne.
Choroby ucha zewnętrznego należą do częstych problemów. Właściwe oczyszczanie uszu i ochrona ich przed zimnem, pozwalają uniknąć znacznej części schorzeń.
Bibliografia:
Janczewski G: Otorynolaryngologia praktyczna. Via Medica 2005
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
