Alergią na jad owadów nazywamy pojawienie się objawów większych niż zwyczajna reakcja miejscowa. Bardzo duże reakcje uczuleniowe na użądlenie (np. obrzęk całej kończyny górnej po ugryzieniu w dłoń) czy reakcje ogólnoustrojowe (np. duszność czy wstrząs anafilaktyczny) występują rzadko. Pojawiają się one częściej u osób narażonych na wielokrotne użądlenia np. u pszczelarzy.
Owady, których jad może być groźny to przede wszystkim pszczoła miodna, trzmiel, osa i szerszeń. Poza osą, wszystkie te owady żądlą prawie wyłącznie w obronie swojej lub gniazda.
W czasie badań i obserwacji osób z nadwrażliwością na jad owadów błonkoskrzydłych wyodrębniono grupę osób, które narażone są na cięższy przebieg reakcji uczuleniowych, a nawet na wystąpienie wstrząsu anafilaktycznego. W grupie tej były osoby narażone na częste użądlenia, osoby z ciężką reakcji alergiczną w przeszłości i osoby z współistniejącą chorobą układu krążenia lub układu oddechowego. Zauważono również, że z wiekiem zwiększa się ciężkość reakcji alergicznej oraz że reakcje po użądleniu przez pszczołę lub szerszenia są cięższe niż po użądleniu przez osę.
Objawy po użądleniu przez owada - normalne czy nadmierne?
Typową i prawidłową reakcją na użądlenie jest ból, rumień i niewielki obrzęk w miejscu użądlenia ustępujący w ciągu kilku godzin lub dni.
Nieprawidłową reakcją na użądlenie owada jest obrzęk o średnicy powyżej 10 cm utrzymujący się ponad 24h, któremu może towarzyszy uczucie rozbicia, dreszcze, gorączka i ból głowy. Skrajnie niebezpieczną sytuacją jest uogólniona reakcja anafilaktyczna.
W sytuacji użądlenia przez więcej niż 50 owadów jednocześnie może wystąpić uogólniona reakcja toksyczna, powodująca uszkodzenie mięśnia sercowego, mięśni, wątroby i nerek. U dorosłej osoby nieuczulonej zgon może nastąpić po jednoczesnym użądleniu przez 200-1000 owadów (u małych dzieci około 50).
Warto przeczytać: Łuszczyca, czyli dlaczego skóra się łuszczy?
Co zrobić po użądleniu przez owada?
Przy występowaniu dużej reakcji alergicznej można stosować chłodne okłady i leki przeciwhistaminowe. Tylko w wyjątkowych sytuacjach przy długotrwałym lub rozległym obrzęku należy rozważyć stosowanie glikokortykosteroidów doustnie przez kilka dni.
Ukąszenie w okolicy jamy ustnej lub gardła zwłaszcza z dużą reakcją miejscową wymaga intensywnej obserwacji.
Pierwszą rzeczą jaką należy zrobić po użądleniu jest usunięcie żądła. Jedynym prawidłowym sposobem jest jego podważenie, tak aby nie wyciskać jadu, który znajduje się jeszcze wewnątrz żądła.
Osoby po przebytej reakcji anafilaktycznej po użądleniu przez owada powinny unikać kontaktu z owadami – nie chodzić boso po trawie, nie spożywać posiłków na powietrzu, umieszczać siatki ochronne w oknach, nie przebywać w okolicy uli. Ponadto osoby takie powinny mieć ze sobą zestaw pierwszej pomocy zawierający ampułkostrzykawkę z adrenaliną do samodzielnego wstrzykiwania, lek przeciwhistaminowy w postaci doustnej i glikokortykosteroidy.
Jednak jedynym skutecznym, przyczynowym leczeniem jest immunoterapia swoista czyli tzw. odczulanie. Podczas odczulania należy unikać sytuacji zwiększających ryzyko kolejnego użądlenia.
Czytaj też: Czym jest alergia skórna?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
