„W Polsce stosunkowo mało wydajemy na ochronę zdrowia. W związku z tym dostęp zarówno do technologii lekowych, jak i nielekowych, w tym wyrobów medycznych, jest znacznie ograniczony w porównaniu z krajami bogatszymi” – mówi Krzysztof Łanda, Prezes Fundacji Watch Health Care.
W dniu 24 listopada miało miejsce seminarium edukacyjne z cyklu „Innowacje w medycynie – ocena dostępności w Polsce”. Seminarium poświęcone zostało problematyce innowacyjnych wyrobów medycznych. Przedstawiono ograniczenia dostępu do produktów medycznych oraz sposoby na poprawę istniejącego stanu. Zaproszono lekarzy, ekspertów z różnych dziedzin, przedstawicieli NFZ i AOTM, a także pracowników towarzystw ubezpieczeniowych, mediów i przedstawicieli organizacji pacjentów. Organizatorem spotkania była Fundacja Watch Health Care, której celem jest dostarczenie informacji zarówno decydentom, jak i chorym na temat barier w dostępie do podstawowych świadczeń zdrowotnych, a także ułatwianie tego dostępu, promowanie efektywnych technologii i idei dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych.
Podczas seminarium specjaliści przedstawili wiele aspektów dotyczących innowacyjnych produktów. Do nowoczesnych metod leczenia należą m.in. zastawki do leczenia wodogłowia, stymulatory mózgu czy protezy elektroniczne w leczeniu słuchu. W usunięciu guza pomocne jest użycie mikroskopu wyposażonego w przystawkę do fluorescencji, dzięki czemu można wyznaczyć granicę zmiany nowotworowej. Ten sprzęt nie jest jednak refundowany. Innowacyjnymi sprzętami są też niedostępne w Polsce roboty, które potrafią wykonać trepanację czaszki, biopsję czy nakierować mikroskop na pole operacyjne.
Omówiono ograniczenia dostępności wyrobów innowacyjnych w zakresie neurochirurgii, schorzeń kręgosłupa i chorób urologicznych (nietrzymanie moczu). Podjęto temat finansowania świadczeń opieki zdrowotnej z zastosowaniem wyrobów medycznych. Prof. Wojciech Witkiewicz omówił problemy wdrażania innowacji w szpitalach publicznych. Wyniki nie napawają optymizmem. Wśród 27 krajów przeprowadzających operacje guzów nowotworowych jelita grubego z użyciem nowoczesnego sprzętu, Polska zajmuje 23 miejsce. Prof. Tomasz Trojanowski przedstawił problem dostępności innowacyjnych technologii medycznych w neurochirurgii. W Polsce w wyniku konkurencji powstaje wiele szpitali z oddziałami neurochirurgii, nierzadko bez profesjonalnej kadry i odpowiedniego wyposażenia. Prof. Wojciech Kloc omówił sposób rozwiązania problemów dotyczących chorób kręgosłupa, a dr Mariusz Kowalewski opisał metodę czystego cewnikowania, która w krajach Europy Zachodniej i USA jest najbardziej bezpieczną metodą opróżniania pęcherza u osób niepełnosprawnych z zaburzeniami oddawania moczu. Metoda od 10 lat jest stosowana w innych krajach, natomiast w Polsce barierę stanowią ograniczone możliwości finansowe.
Na seminarium poruszono też problemy etyczne związane ze stosowaniem innowacyjnych sprzętów. Użycie maszyn stwarza barierę między pacjentem a lekarzem. Czasem pod wpływem środków przekazu czy wskutek dążenia do sukcesu wprowadza się urządzenia w sposób przedwczesny, zanim zostanie udowodniona ich skuteczność.
W Polsce z roku na rok sytuacja chorych się pogarsza. Przyczyną są ograniczone możliwości finansowe i skomplikowany system zaopatrzenia w wyroby medyczne. Rośnie dysproporcja między publicznymi wydatkami na leki a wydatkami na sprzęt ortopedyczny, środki pomocnicze czy lecznicze środki techniczne.
„Na refundację leków ze środków publicznych wydajemy w Polsce 9 mld zł, a na wyroby medyczne ponad 4 mld zł. Jeśli od 12 lat nie jest dokonywana zmiana wyceny wyrobów medycznych oraz stopień współpłacenia za te wyroby, to chyba zostaliśmy gdzieś w tyle i wygląda na to, że system jest odwrócony plecami do wielu pacjentów potrzebujących” – tłumaczy Prezes Fundacji WHC. Poziom refundacji protez w Polsce jest na tle krajów UE porównywalny jedynie z Rumunią. Osoby po usunięciu węzłów chłonnych nie otrzymują refundacji rękawów kompresyjnych, co prowadzi do poważnych schorzeń (obrzęki limfatyczne). Rezonans magnetyczny jest przeprowadzany w niewielu miastach (Wrocław, Gdańsk i Gorzów). Dla wielu osób brak dostępu do produktów niesie ryzyko śmierci.
„Czasami bardzo dużą wagę decydenci przykładają do leków stosowanych u kilku pacjentów w Polsce, których łączny koszt terapii wynosi od 300 do nawet 500 tys. złotych. Natomiast bardzo mało wagi przywiązuje się do wyrobów medycznych, które mogą zmienić jakość życia dziesiątek czy setek tysięcy ludzi, a jednocześnie są stosunkowo tanie” – podkreśla Prezes Fundacji. I dodaje: „Jeżeli w Polsce są dostępne bardzo drogie leki zaledwie dla kilku pacjentów, a utrudniony jest dostęp do wyrobów medycznych, które są potrzebne wielu ludziom, to chyba coś tu jest nie tak”.
System opieki zdrowotnej wymaga wprowadzenia zmian. W jaki sposób można ułatwić pacjentom dostęp do innowacyjnych wyrobów medycznych? Mówi Prezes Fundacji: „Przede wszystkim Agencja Oceny Technologii Medycznych oraz Ministerstwo powinni przyjrzeć się stopniowi współpłacenia, czyli ilości dopłat przez pacjentów do poszczególnych wyrobów medycznych. W przypadku produktów, których koszt jest większy niż uzyskiwany efekt zdrowotny, należałoby współpłacenie zmniejszyć lub zredukować do zera”. Krzysztof Łanda zwrócił też uwagę na potrzebę powołania Agencji Taryfikacji Świadczeń Opieki Zdrowotnej: „Agencja na kształt Komisji Ekonomicznej mogłaby zacząć negocjować z producentami wyrobów medycznych ceny niektórych sprzętów, dzięki czemu uzyskalibyśmy znacznie lepsze warunki zakupu tych wyrobów. Ceny byłyby niższe, gdyby rząd kupował wyroby dla ogółu ludności”.
Czy potrzeba dużo czasu, żeby sytuacja się polepszyła? „Miejmy nadzieję, że Ministerstwo w końcu racjonalnie podejdzie do polityki cenowej i refundacyjnej wyrobów medycznych i dokona dość prostych zmian systemowych” – podsumowuje Krzysztof Łanda.
Zobacz też: Innowacje w okulistyce - seminarium
Wortal Zdrowie.wieszjak.polki.pl objął patronat medialny nad konferencją „Innowacyjne wyroby medyczne – ocena dostępności w Polsce”.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
