Bakterie są groźnymi mikroorganizmami dla naszego układu nerwowego. Mogą wywoływać tak zwane ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, które jest niezwykle niebezpieczne. Należy o tym pamiętać, ponieważ nieleczone ostre bakteryjne zapalenie opon, może w ciągu zaledwie kilku godzin doprowadzić do śmierci chorego.
Które bakterie są szczególnie niebezpieczne?
Bakterie najczęściej wywołujące zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych są różne w poszczególnych grupach wiekowych. U dorosłych czynnikami etiologicznymi odpowiedzialnymi za zakażenie są zazwyczaj: Neisseria meningitidis (czyli popularne meningokoki), Streptococcus pneumoniae (dobrze znane pneumokoki) , Haemophilus influenzae. Wywołują one ponad 80% zakażeń.
Dlaczego dochodzi do zapalenia opon?
Najczęściej zapalenie opon jest wynikiem zakażenia uogólnionego (posocznica, sepsa), czyli jest wtórne do toczącego się już w organizmie zakażenia. Bakterie przedostają się do opon mózgowo- rdzeniowych poprzez krew lub z rozsiewają się z ogniska w okolicznych tkankach. Często pierwotne zakażenie dotyczy ucha środkowego, zatok przynosowych, płuc lub gardła. Do zapalenia może również dojść w wyniku przebytego urazu (rany postrzałowe, operacje neurochirurgiczne).
Objawy
Objawy, które występują w ropnym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych są podobne, niezależnie od tego, która bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie.
Okres wylęgania wynosi od 1 do 5 dni. Zwykle pojawia się gorączka poprzedzona drgawkami, nudnościami oraz wymiotami. W 2. lub 3. dobie infekcji pojawiają się objawy oponowe. U większości pacjentów występują przynajmniej dwa z następujących objawów: gorączka, bóle głowy, sztywność karku, zaburzenia psychopatologiczne (senność, apatia, majaczenie, zaburzenia świadomości).
Sprawdź: Jak przebiega posocznica u noworodków?
W przypadku zakażenia meningokokami (Neisseria meningitidis) często pojawia się wysypka. W ciężkich zakażeniach bakteryjnych mogą wystąpić: drgawki, odosobnione niedowłady, afazja (utrata zdolności mowy) ruchowa i czuciowa, objawy móżdżkowe, cechy uszkodzenia dróg piramidowych, porażenie nerwów czaszkowych.
Niepomyślne rokowanie…
Niekorzystnie na przebieg zapalenia mogą wpływać: wiek chorego, wystąpienie tachykardii, towarzyszące zapalenie zatok przynosowych lub ucha środkowego, dodatni wynik posiewów z krwi, podwyższone OB, trombocytopenia. W przypadku występowania tych czynników częściej dochodzi też do powikłań zapalenia.
Poważne konsekwencje
Bakteryjne zapalenie opon może dawać powikłania mózgowe. Należą do nich: zajęcie naczyń mózgowych (m.in. zapalenie zatok żylnych), obrzęk mózgu, wodogłowie, porażenia nerwów czaszkowych, zaburzenia słuchu. Powikłania neurologiczne dotyczą 30 % chorych. Spotyka się też powikłania ze strony innych układów: wstrząs septyczny, zaburzenia oddechowe, zapalenie stawów, zaburzenia elektrolitowe, zapalenie trzustki.
Badanie płynu…
Diagnostyka obejmuje badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, pobranie krwi na posiew, czasami wykonanie tomografii komputerowej. Posiewy krwi są dodatnie u 10-30% chorych. Cechami charakterystycznymi płynu są: wzmożone ciśnienie, nieprzejrzystość, zwiększone stężenie białka, zmniejszone stężenie glukozy, znaczna pleocytoza (zwiększona liczba komórek danego rodzaju) z przewagą granulocytów obojętnochłonnych.
Leczenie
Przed ustaleniem, jaka dokładnie bakteria jest odpowiedzialna za zakażenie, włącza się antybiotyk o szerokim spektrum działania. Po poznaniu czynnika etiologicznego, należy się kierować antybiogramem. Stosuje się wtedy antybiotyk, na który dany szczep bakterii jest wrażliwy. Ważne jest również leczenie objawowe. Obejmuje ono najczęściej podanie mannitolu (w celu zmniejszenia ciśnienia wewnątrzczaszkowego), uzupełnienie niedoborów wodno-elektrolitowych, postępowanie przeciwdrgawkowe, leczenie niewydolności krążeniowo- oddechowej itp.
Profilaktyka
W przypadku niektórych czynników etiologicznych, możemy zapobiec infekcji, stosując szczepienia ochronne (Neisseria meningitidis, Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae). Ważne jest również, aby nie lekceważyć infekcji bakteryjnych (np. bakteryjnego zapalenia ucha środkowego, zatok przynosowych czy płuc), ponieważ ropne zapalenie opon jest zawsze wtórne do innego zakażenia lub urazu.
Sprawdź: Które szczepienia są obowiązkowe?
Istotne jest, żeby pamiętać, jakie objawy daje ropne zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ponieważ by chronić się przed poważnymi jego konsekwencjami, należy szybko podjąć leczenie. Dzięki odpowiedniej profilaktyce (m.in. szczepienia) można uniknąć zakażenia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
