Choroba Scheuermanna, zwana niegdyś młodzieńczą kifozą, należy grupy chorób z grupy jałowych martwic kości. Ich cechą charakterystyczną jest obumieranie fragmentów kości i chrząstek, do którego dochodzi bez udziału chorobotwórczych drobnoustrojów. Choroba Scheuermanna atakuje trzony kręgów najczęściej w odcinku piersiowym, ale i piersiowo-lędźwiowym lub lędźwiowym. Zwykle dotyka chłopców w wieku 12-17 lat, choć zdarza się, że zapadają na nią także dziewczynki. Cały proces trwa 2-3 i lata. Nieuchwycony na wczesnym etapie może prowadzić do trwałego ograniczenia sprawności.
Przyczyny
Do tej pory nie udało się ustalić bezpośrednich przyczyn rozwoju choroby. Za czynniki sprzyjające jej rozwojowi uznaje się:
- zatory i zakrzepy
- zaburzenia wzrostu trzonów kręgów
- wrodzone predyspozycje
- zaburzenia hormonalne
- osłabienie odporności
- mikrourazy kręgów
- przeciążenia
Skutki choroby Scheuermanna
Powstaje martwica trzonów kręgów – fragmenty kości rozpadają się, a ich odbudowa następuje w sposób nieprawidłowy, co skutkuje ich zniekształceniem. Stają się one klinowane, krążki międzykręgowe ulegają degeneracji, a ich zawartość zostaje miejscami wtłoczona do istoty gąbczastej trzonów. W ten sposób powstają widoczne na obrazie Rtg tzw. guzki Schmorla, które są cechą charakterystyczną choroby Scheuermanna.
W zaawansowanym stadium choroby kręgosłup zmienia kształt – dochodzi do pogłębienia kifozy (naturalnego wycięcia kręgosłupa piersiowego) – powstają tzw. plecy okrągłe, które pociągają za sobą szereg skutków: osłabienie mięśni i ich przykurcze, pogłębienie lordozy szyjnej, ograniczenie ruchomości kręgosłupa i sprawności ogólnej, deformację sylwetki.
Objawy
Zanim dojdzie do powstania trwałej deformacji kręgosłupa, często pojawiają się sygnały, które mogą sugerować chorobę Scheuermanna:
- bóle pleców często po wysiłku fizycznym lub długotrwałym przebywaniu w pozycji siedzącej lub stojącej; ból ustępuje po przyjęciu pozycji leżącej
- szybko narastające zmęczenie
- garbienie pleców
- ograniczenie ruchomości kręgosłupa
- Często chorobie Scheuermanna towarzyszy boczne skrzywienie kręgosłupa (skolioza).
W przypadku wystąpienia tych dolegliwości należy wykonać zdjęcie rentgenowskie. Chorobę potwierdza się, obserwując na zdjęciu:
- zwężone tarcze międzykręgowe
- sklinowacenie minimum 3 sąsiadujących ze sobą kręgów
- nieregularne krawędzie trzonów kręgów
- guzki Schmorla
- niefizjologiczne krzywizny kręgosłupa.
Leczenie
Choć choroba Scheuermanna jest nieuleczalna. Bardzo ważne jest, aby jak najwcześniej ją zdiagnozować, to znaczy w momencie zanim dojdzie do znaczących deformacji kręgosłupa i całej sylwetki. Wcześnie podjęta i konsekwentnie prowadzona rehabilitacja pozwala spowolnić proces chorobowy i w bardzo dużym stopniu zapobiec deformacjom.
W ramach leczenia choroby Scheueramnna stosuje się:
- jak najczęstsze przyjmowanie pozycji leżącej (najlepiej na plecach na twardym podłożu) w celu odciążenia kręgosłupa
- unikanie długotrwałego pozostawania w pozycji siedzącej lub stojącej
- utrzymywanie kręgosłupa w jak najbardziej naturalnej pozycji, poprzez zapewnienie odpowiedniego jego podparcia
- systematyczne ćwiczenia korekcyjne
- naukę przyjmowania i utrzymywania prawidłowej postawy
- poprawę ogólnej sprawności fizycznej
- pływanie
- ćwiczenia oddechowe, korekcyjne, rozciągające i wzmacniające
- masaż
- kinesiotaping
- odpowiednią dietę
- regularne kontrole lekarskie aż do czasu zakończenia procesu wzrostu pacjenta.
Oczywiście osoby uprawiające sporty obciążające kręgosłup (np. biegi, skoki muszą z nich zrezygnować przynajmniej na czas leczenie.
W zaawansowanym stadium choroby, stosuje się leki przeciwbólowe, fizykoterapię, gorsety ortopedyczne.
Gdy na rehabilitację jest za późno...
Nasilony ból lub/i znacznie pogłębiona kifoza, ograniczająca oddychanie, są wskazaniami do leczenia operacyjnego, którego celem jest korekcja pogłębionej kifozy i usztywnienie kręgosłupa.
Przypadkowa diagnoza u dorosłych
Zdarza się, że osoba dorosła, po wykonaniu Rtg kręgosłupa dowiaduje się o tym, że wcześniej przeszła chorobę Scheuermanna. Jej skutkiem mogą być bóle zlokalizowane między łopatkami, uczucie sztywności, bóle w obrębie klatki piersiowej. W takim przypadku pomocna jest rehabilitacja (nauka prawidłowych nawyków, kinesiotaping).
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
