Nie każda niepełnosprawność jest taka sama. Inne problemy psychologiczne będą wykazywały dzieci niepełnosprawne, które urodziły się z różnego rodzaju defektami, a inne dorośli którym sprawność została odebrana w wyniku nagłej utraty zdrowia (uraz, choroba) lub w efekcie postępującej przewlekłej choroby.
Poczucie własnej wartości
Poczucie własnej wartości jest względne, odnosimy je do obrazu społeczeństwa, obrazu własnego ciała i ogólnie pojętej wizji „normalności”. Jest odzwierciedleniem tego jak sami siebie postrzegamy, a nie obiektywnym odzwierciedleniem naszej wartości.
Na obraz własnej osoby (wg Reykowskiego) składają się:
- wygląd i fizyczne właściwości,
- umiejętności i zdolności,
- postawy i potrzeby,
- pozycja wśród innych ludzi.
Obraz własnego ja rzutuje na nasz charakter, poczucie tożsamości i kontroli. Niskie poczucie własnej wartości powoduje uczucie bezsilności, jakie doświadczają pacjenci niepełnosprawni.
Osoby urodzone z wadami lub chorobami prowadzącymi do niepełnosprawności inaczej odczuwają swoją inność niż osoby, które żyły pełnią zdrowia i w wyniku nagłej choroby ostawione są przed faktem dokonanym, jakim jest niepełnosprawność.
Zobacz też: Czym jest poczucie własnej wartości?
Psychologiczne aspekty bólu
Ból ma ogromne negatywne działanie na psychikę człowieka, a ta bezpośrednio wpływa na sposób radzenia sobie z chorobą i niepełnosprawnością. Ból może być intensyfikowany przez napięcie lękowe lub czynniki środowiskowe. Ból nasila poczucie osamotnienia i odrzucenia, obniża nastrój i zwiększa ryzyko depresji. Jest wyższy u pacjentów bez wsparcia osób bliskich, samotnych, owdowiałych etc. Mniej cierpią natomiast chorzy ze wsparciem emocjonalnym rodziny i będący pod stałą opieką.
Badania dowodzą że ekspresja bólu i radzenie sobie z nim jest uwarunkowane społecznie i kulturowo. Praca nad bólem powinna być dwukierunkowa – farmakologiczna z lekarzem, psychoterapeutyczna z psychologiem lub psychiatrą.
Spotykamy różne patologie w zakresie ekspresji bólu. Znane są przypadki bólu „symulowanego” u chorych, którzy w ten sposób domagają się atencji bliskich i wsparcia.
Istnieje także ból psychogenny – nierzeczywisty, będący produktem naszego umysłu. Zjawisko takie jest możliwe, ponieważ ból jest odczuciem subiektywnym, a co więcej – modyfikowanym w mózgu przez struktury odpowiedzialne za emocje. Oznacza to, że ból odbieramy mózgiem, a nie ciałem. Zaburzenie to jest bardzo trudne do diagnostyki, ponieważ pacjent nie „udaje”. Jego odczuwanie bólu jest prawdziwe, choć jest produktem jego głowy. Cały proces odbywa się w podświadomości chorego.
Rehabilitacja medyczna obejmująca problemy psychologiczne korzysta z metod psychoterapii poznawczej i behawioralnej oraz technik relaksacyjnych.
Problemy psychiatryczne u osób niepełnosprawnych
Do najczęstszych zaburzeń psychiatrycznych u osób niepełnosprawnych należą zaburzenia lękowe i depresyjne, zaburzenia strefy poznawczej: zaburzenia świadomości (rzadko), zaburzenia koncentracji i uwagi oraz zaburzenia osobowości: zespół wyuczonej bezradności i osobowość ofiary.
Badaniem wpływu nastawienia i zdrowia psychicznego na przebieg choroby organicznej zajmują się psychosomatyka i psychoneuroimmunologia.
Polecamy: Rehabilitacja neuropsychologiczna
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
