Zakażenie przewlekłe
W przewlekłej fazie zakażenia HIV u dzieci aktywność replikacyjna wirusa w komórkach T CD4+ na obszarze tkanki limfatycznej utrzymuje się na wysokim poziomie, czego efektem jest przetrwała i uogólniona stymulacja immunologiczna. Obserwuje się zjawisko nasilonej apoptozy limfocytów T CD4+ (również niezakażonych) oraz ich wzmożonego obrotu. Wraz z postępem zakażenia dochodzi do postępującej degeneracji struktur limfatycznych (węzłów chłonnych, grasicy, rozsianej tkanki limfatycznej) i spadku możliwości kompensacyjnych w zakresie puli limfocytów T CD4+ [1]. Stopniowe obniżanie ich liczby koreluje z ryzykiem wystąpienia infekcji oportunistycznych. Obok oceny klinicznej, interpretacja liczby limfocytów T CD4+ jest najistotniejszym wskaźnikiem prognostycznym przebiegu zakażenia HIV u dzieci. Jest ona wyrażana ich wartością bezwzględną oraz odsetkową, z uwzględnieniem norm wiekowych. W ocenie immunologicznego zaawansowania choroby stosuje się ogólnodostępne pediatryczne klasyfikacje, opracowane przez CDC i WHO.
Defekt limfocytów
Ponadto zauważono, że spadek liczby limfocytów T CD4+ jest poprzedzony ich defektem jakościowym, wyrażonym spadkiem aktywności proliferacyjnej oraz produkcji cytokin w odpowiedzi na stymulację antygenową, w związku z czym zwiększone ryzyko zakażeń oportunistycznych występuje nawet wcześniej niż ilościowy deficyt limfocytów CD4+. Bardzo istotnym następstwem jest nieodwracalne zmniejszenie liczby limfocytów T pamięci o fenotypie CD45RO+ (mimo relatywnego wzrostu odsetka komórek T pamięci w całkowitej puli limfocytów T CD4+).
Zobacz też: AIDS - choroba, której się obawiamy
Upośledzenie układu odpornościowego
Przewlekłe upośledzenie funkcji układu immunologicznego jest wielokierunkowe, dotyczy praktycznie wszystkich elementów odporności komórkowej i humoralnej, zarówno swoistych, jak i nieswoistych. Wobec braku funkcji regulatorowej limfocytów pomocniczych dochodzi pośrednio do zaburzenia funkcji komórek efektorowych (limfocytów T-cytotoksycznych i B) w zakresie odpowiedzi na antygeny infekcyjne i inne czynniki immunozależne. Liczebność populacji limfocytów T-cytotoksycznych CD8+ w przebiegu zakażenia HIV u dzieci długo pozostaje wysoka, a w okresach nasilenia objawów może nawet wrastać. Charakteryzuje je jednak niższy potencjał proliferacyjny oraz większa skłonność do apoptozy. W zakresie odporności humoralnej również dochodzi do znacznych odchyleń od prawidłowego funkcjonowania. Typowo obserwowana jest nadmierna nieswoista proliferacja limfocytów B oraz poliklonalna hipergammaglobulinemia, a jednocześnie obniżona zdolność odpowiedzi na specyficzne bodźce.
Zobacz też: Co należy wiedzieć o układzie odpornościowym?
Artykuł ma charakter naukowy. Jest to fragment książki „Diagnostyka, profilaktyka i terapia zakażeń HIV/AIDS – współczesne możliwości i problemy", pod red. Andrzeja Gładysza, Brygidy Knysz (Wydawnictwo Continuo, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
